|
Guest
Mesajlari: n/a
Üye No:
Cinsiyet :
|
1961 - 1970 Dönemi
1961
Film sayisi giderek tirmaniyor. Bu yil tam 113`e ulasti. Türker Inanoglu`nun Hanci`si ile Ümit Utku`nun Yaban Gülü büyük gise hasilatlari elde ettiler. Nejat Saydam`in Küçük Hanimefendi adli filmi oyuncu Belgin Doruk`a yeni bir ün saglarken, bu arada "hanimefendi-beyefendi" türünde dizilerin modasina da yol açti. Münir Hayri Egeli Kolsuz Bebek`le ilk kez sinemamizda birbirinden bagimsiz, üç öykülü film denemesini gerçeklestirdi.
Oyunculardan Muzaffer Tema ile Kenan Pars yönetmenlige basladilar. Ülkü Erakalin, Süreyya Duru, Natuk Baytan ve Halit Refig ilk filmlerini çektiler. Oyuncu Orhan Günsiray, polisiye filmlerin "yerli Mayk Hammer"i olarak tipine otururken, bu tür sinemaya da yeni bir aksiyon getirdi.
Senaryocu Vedat Türkali ile isbirligine girisen Ertem Göreç olumlu bir basari kazandi. Konut sahibi olmak için çirpinan bir avuç insanin öyküsünü dürüst bir çaba içinde görüntüledigi Otobüs Yolculari, yilin en iyi filmlerinden biri oldu. Sinema elestirmeni Halit Refig, geçirdigi asistanlik döneminden sonra Yasak Ask`la bir ilk film ortaya koydu.
Istanbul Belediyesi, Sanat Festivali`ne ek olarak, bir "Yerli Filmler Yarismasi" düzenledi:
- En basarili film: Kirik Çanaklar (Memduh Ün)
- En basarili yönetmen: Memduh Ün
- En basarili senaryo: Metin Erksan (Gecelerin Ötesi)
- En basarili görüntü yönetmeni: Turgut Ören (Ölüm Pesimizde)
- En basarili kadin oyuncu: Lale Oraloglu (Kirik Çanaklar)
- En basarili erkek oyuncu: Esref Kolçak (Namus Ugruna)
- En basarili yardimci kadin oyuncu: Mualla Kaynak (Kirik Çanaklar)
- En basarili yardimci erkek oyuncu: Kadir Savun (Gecelerin Ötesi)
- Jüri özel armagani: Atilla Tokatli, Selçuk Bakkalbasi (Denize Inen Sokak)
- Istanbul Belediyesi özel armagani: Zeynep Degirmencioglu (Aysecik)
Izmir`de düzenlenen I. Sanat Festivali`ne bu yil sinema dali da eklendi. Ve Fuar Filmleri Yarismasi adi verilen bu bölümde sonuçlar söyle saptandi:
- En basarili film: Denize Inen Sokak (Atilla Tokatli)
- En basarili senarist: Selçuk Bakkalbasi (Denize Inen Sokak)
- En basarili kameraman: Enver Burçkin.
- En basarili kadin oyuncu: Nurhan Nur.
- En basarili erkek oyuncu: Ulvi Uraz (Denize Inen Sokak )
- En basarili rejisör ise seçilemedi.
1962
131 film çekildi. Bu yilin yeni yapimevleri: Artist Film (Recep Ekicigil), Kazankaya Film (Hasan Kazankaya), Sibel Film (Müfit Ilkiz).
Filiz Akin ve Tanju Gürsu, bir dergi (artist) yarismasi sonucu sinemaya girdiler. Akin, modern genç kiz tipinin Türk sinemasindaki yeni simgesiydi. Ve sinema, ünlü kalemlerin ilgi duydugu bir sanat dali oldu. Yazar ve öykücü Tarik Dursun K. Yönetmenlik, romanci Kemal Tahir de senaryoculuk denemelerine basladilar. Bir yeni yönetmende Mehmet Dinler`di.
Sami Sekeroglu`nun girisimleriyle ilk özel sinema kulübü kuruldu. Kulüp Sinema 7.
Metin Erksan; Fakir Baykurt`un ayni ismi tasiyan romanindan uyarladigi Yilanlarin Öcü`yle edebiyat-sinema iliskilerinin basarili bir örnegini verdi. Gerçekçi bir köy romanindan gerçekçi bir sinemaya dönüsen Erksan`in bu olayli filmi, yilin en basarili yapitiydi. Ikinci kez sansürle karsi karsiya gelen Erksan`in filmini Cumhurbaskani Cemal Gürsel Çankaya Köskü`nde izledikten sonra tüm sanatçilari kutladi.
Nevzat Pesen de ilk kez sasirtici bir asama yapti. John Steinbeck`in Fareler ve Insanlar adli romanindan Orhan Elmas`in basariyla Türk toplumuna uyarladigi senaryo, Nevzat Pesen`in elinde degerini buldu. Ve Pesen`in yönetiminde Ikimize Bir Dünya, sinema tarihimizin en sicak ve duyarli filmlerinden biri oldu. Ne var ki Pesen, bu ilginç basarisindan sonra kendini yenileyemeyecek; Ikimize Bir Dünya, bir yönetmenin ilk ve son asamasi olacakti. Gerçekte bu, bir ekip çalismasinin ortak basarisiydi. Ve Kadir Savun`un incelikli oyunu uzun süre akildan çikmadi.
1963
Film sayisi 128. Yeni oyuncular Ajda Pekkan ve Tamer Yigit. Iki oyuncu da bir dergi (Ses) yarismasi araciligiyla sinemada isbasi yaptilar.
Güldürü oyuncusu Öztürk Serengil Adanali Tayfur`la (Zafer Davutoglu) siradan bir lahmacuncu tipi yaratarak en parlak dönemine girdi. Uzun süre usta yönetmenlerin yaninda asistanlik yapan Zeki Ökten`le gazeteci Ilhan Engin ilk kez yönetmenlik yaptilar. Engin`in sinemayla iliskisi ise senaryo yazarligiyla baslamisti.
Yilin en basarili filmleri gene Metin Erksan imzasini tasiyor; Aci Hayat ve Susuz Yaz. Ayni zamanda yilin is yapan filmlerinden biri olup sinemaya sokaktaki adamin disinda aydin bir seyirci kesimini getirebilmeyi basaran Aci Hayat, ilginç bir kent filmiydi. Türkan Soray ve Ekrem Bora bu filmdeki rolleriyle sinif atladilar.
Köy gerçeklerinin yani sira cinsel bir tutkunun da altini çizen Erksan`in Susuz Yazi`nda Hülya Koçyigit ve Erol Tas basarili bir oyun sergilediler. Böylece de Metin Erksan, bir biri ardina elde ettigi basarilarla giderek kendini yenileyen bir sinemaci oldugunu her firsatta gösteriyordu. Genç sinemacilar kusagindan Atif Yilmaz`in ise kararsiz ve tekrarlar içinde yoluna devam ettigi görülüyordu. Örnegin Yarin Bizimdir yilin düzeyli filmlerinden biri olmasina karsilik, bir Gelinin Muradi`ni asmis sayilmazdi.
Bu yil sinemayla ilgili iki kurum faaliyet gösterdi. Türk Film Prodüktörleri Cemiyeti ile Sine-Is (Sinema Isçileri Sendikasi).
Oyuncu Nilüfer Aydan, Sehirdeki Yabanci ile (Halit Refig) Moskova Film Senligi`nde seref diplomasi aldi.
1964
Film sayisi 180`e ulasti. Yaslari genç, yeni bir sinemacilar kusagi da giderek etkinligini gösteriyordu. Genç sinemacilar taze ve yeni projelerle toplumsal içerikli filmlere agirlik veriyorlar. Feyzi Tuna, bu genç sinemacilardan. Aska Susayanlar`la adindan söz ettiriyor. Tunç Basaran, Kemal Inci ve Remzi Jöntürk, ilk filmlerini yönetiyorlar. Daha önce senaryo çalismalari yapan öykücü Tarik Dursun K. da Kelebekler Çift Uçar`la anlatim olarak yeni bir soluk getirmeye çalisiyorlar.
Yeni yönetmenlerden Cevat Okçugil, Ertem Egilmez, Orhan Aksoy, Yilmaz Atadeniz çalismalarini sürdürüyorlar. Daha önceki kusagin sinemacilarindan Nevzat Pesen Ahtapotun Kollari, Orhan Elmas Duvarlarin Ötesi ve Memduh Ün Agaçlar Ayakta Ölür`le, çok sayidaki kötü film arasindan öne çikmayi basarabiliyorlar. Daha eskilerden ise Atif Yilmaz, gerçek kisiligini bulabilme çabasi içinde hem hizli çalisiyor, hem de sürekli tür degistiriyor. Erkek Ali ve Kesanli Ali Destani bu yil çektigi düzeyli filmlerden ikisi.
Ama yilin en önemli üç filmi Ertem Göreç, Halit Refig ve Metin Erksan`dan geliyor. Ertem Göreç`in Karanlikta Uyananlar`i bir boya fabrikasindaki isçileri konu alan ilk grev filmi Türk sinemasinda. Halit Refig Gurbet Kuslari`yla ilginç bir iç göç filmi ortaya koyuyor. Metin Erksan, Suçlular Aramizda`yla, çarpici görüntüler içeren bir burjuva melodrami sergiliyor. Erksan, estetik ustasi bir sinemaci kuskusuz. Yer yer yabanci etkiler tasiyan anlatimi çogu kez polemikler yaratiyor. Hirçin bir yönetmen Erksan, ama sinemaci.
Cüneyt Arkin, yeni bir oyuncu. Leyla Sayar, Sehrazat (Halit Refig) ve Suçlular Aramizda adli filmiyle Türk sinemasinda vamp kadin tipine yeni bir derinlik kazandiriyor. Fetis tutkularin, gizemli erotizmin giderek yildiz vampi oluyor Sayar.
Ve Berlin Film Senligi`nde Türk sinemasinin ilk büyük zaferi: Metin Erksan, bu uluslararasi senlikte en iyi film seçilen Susuz Yaz`la büyük ödül altin ayiyi kazandi. Daha sonra bu basari nedeniyle Turizm ve Tanitma Bakani A. I. Gögüs, yaptigi bir basin toplantisinda filme emegi geçen tüm sanatçilara armaganlar veriyor. Ve bu ilk filmindeki basarili rolü için Türk Kadinlar Birligi tarafindan Hülya Koçyigit yilin kadin sanatçisi seçildi.
Türk Film Prodüktörleri Cemiyeti ve Antalya Belediyesi`nin ortak girisimleriyle, sinema tarihimizin hâlâ sürmekte olan en önemli Film Senligi düzenlendi. Ve I. Antalya Film Festivali sonuçlari:
- En iyi film: Gurbet Kuslari (Halit Refig)
- En iyi yönetmen: Halit Refit (Gurbet Kuslari)
- En iyi görüntü yönetmeni: Ali Ugur (Aci Hayat)
- En iyi kadin oyuncu: Türkân Soray (Aci Hayat)
- En iyi erkek oyuncu: Izzet Günay (Agaçlar Ayakta Ölür)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Yildiz Kenter (Agaçlar Ayakta Ölür)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Ulvi Uraz (Yarin Bizimdir)
Bu arada Metin Erksan, Susuz Yaz`la Venedik Film Festivali "Merito Biennale"de bir ödül daha kazandi.
1965
Bir yillik süre içinde çekilen 213 filmle Türk sinemasi, önlenmesi mümkün olmayan bir film enflasyonu baslatti. Altyapisiz ve büyük bir karmasa içinde film sayisi artarken bu sagliksiz hizli tempo yeni sömürü kaynaklarini da beraberinde getiriyordu. Örnegin yildiz egemenliginin doruk noktalara ulasmasi, bölge isletmecilerinin Türk sinemasini yönlendirme çabalari ve tefeci-yapimci iliskisinin ortaya çikardigi bono sistemine dayali çarpik ekonomi, bu sömürü düzeninin baslica kaynaklariydi.
Semih Evin`le baslayan "iç içe çekilen film furyasi", yapimci Hasan Kazankaya ile daha ileri uçlara tirmandi. Ve bu dört ya da alti günlük gibi çok kisa sürelerde, ayni mekânlarda, ayni oyuncularla "sipsak" çekilen bu ucuz "ikiz filmler" bir "gecekondu sinemasi", baska bir deyisle "konfeksiyon sinemasi" dönemini baslatti.
Ucuzluk ve basibozukluk birbiri ardina yeni sinemasal modalar getirdi. Yilin bir yeni türü de "hazretler sinemasi"ydi. Böylece 1965, Nuri Akinci`nin Hazreti Yusuf`un Hayati adli filmiyle bir "din sömürüsü"nün baslangiç yili oldu.
Kalitesiz filmlerin büyük bir sayiya ulastigi bu dönemde, tek tük de olsa bazi olumlu çabalar görülmüyor degildi. Bu dönemde sinemaya girenlerden Erdogan Tokatli Son Kuslar`la basarili bir ilk film denemesi ortaya koydu. Memduh Ün`ün asistani Bilge Olgaç, bir arayis içindeydi. Tiyatro sanatçisi Haldun Dormen Bozuk Düzen ve Güzel Bir Gün Için`le dikkati çekti.
Filmlerde dekoratör olarak çalisan Duygu Sagiroglu`nun Bitmeyen Yol adli ilk filmi iç-göç`ü içeren gerçekçilik çabalari, olumlu bir çalisma olarak karsilandi. Feyzi Tuna`nin elle tutulur bir ilk gençlik filmi olan Yasak Sokaklar`i eski kusaktan Abdurrahman Palay`in Isyancilar`i, Atif Yilmaz`in Muradin Türküsü, Halit Refig`in Kirik Hayatlar`i yilin kayda deger yapitlariydi.
Senaryo çalismalariyla Türk sinemasina önemli katkilari olan Vedat Türkali ve gazeteci - romanci Cengiz Tuncer`de birer film yönettiler. Tuncer`in Sevmek Seni adli filmi, çok asiri ve bireysel bir sinema denemesi olarak kendi içinde boguldu. Ve halk önüne de çikamadi.
Yilin en önemli ve tartismali iki filmi gene Metin Erksan`la Halit Refig`den geliyordu. Ersan`in Sevmek Zamani, yerli motiflerle bezenmis bir tutkunun, bir kara sevdanin filmi olmasina karsilik, bizden olan kahramanlarinin davranis biçimlerinde bir yabancilasma da agirliktaydi. Ama filmin estetik ve görsel zenginligi, yalnizca Erksan`a özgü boyutlardaydi.
Senaryosunu Kemal Tahir`in yazdigi, Halit Refig`in Haremde Dört Kadin`i bir çag filmi olarak belli bir kesimin ilgisini çekerken, Erksan`in Sevmek Zamani`nda oldugu gibi büyük bir ticari basarisizliga ugradi. Bireysel açidan ilginç sinema denemeleri olan bu "halktan kopuk" filmlere karsilik, Ertem Egilmez`in "yerli Pigmalyon"u Sürtük yilin en büyük is yapan filmlerinden biri oldu. Ayrica Fistik Gibi Masallah (Hulki Saner), Fabrikanin Gülü (Ümit Utku), 1964-65 sezonunun en çok is yapan filmleri listesinde yer aldi.
Görüldügü gibi yillar yili sartlandirilmis yerli film seyirci begenisinin hangi sinirlarda oldugu ortaya çikiyor. Ve Istanbul Belediyesi`nin tuttugu rapora göre ise, bir yil içinde yalnizca kentteki sinemalara 34 milyon 393 bin 634 seyirci girmis. Demek ki bu açidan Türk sinemasi bir altin çag yasiyordu.
Bir resimli roman kahramani olan Karaoglan dizisiyle Kartal Tibet ün yapti. Tunç Okan, Selma Güneri de bu yil sinemaya girdiler. Gene yilin en çok is yapan filmlerinden bir olan On Korkusuz Adam`da (Tunç Basaran) minicik rolüyle dikkati çeken Yilmaz Güney; Duygu Sagiroglu`nun Ben Öldükçe Yasarim filmindeki duyarli oyunuyla ön plana geçti.
Türk Sinematek Dernegi kuruldu. Ve büyük çogunlugu ögrencilerden olusan üyelerine yerli ve yabanci film gösterileri düzenlemeye basladi.
2. Antalya Film Festivali yapildi:
- En iyi film: Ask ve Kin (Turgut Demirag)
- En iyi 2. film: Kesanli Ali Destani (Atif Yilmaz)
- En iyi 3. film: Karanlikta Uyananlar (Ertem Göreç)
- En iyi yönetmen: Atif Yilmaz (Kesanli Ali Destani)
- En iyi senaryocu: Vedat Türkali (Karanlikta Uyananlar)
- En iyi görüntü yönetmeni: Gani Turanli (Ask ve Kin)
- En iyi özgün müzik: Nedim Otyam (Karanlikta Uyananlar)
- En iyi kadin oyuncu: Fatma Girik (Kesanli Ali Destani)
- En iyi erkek oyuncu: Fikret Hakan (Kesanli Ali Destani)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Aliye Rona (Hepimiz Kardesiz)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Erol Tas (Duvarlarin Ötesi)
- En iyi stüdyo: Acar Film
- En iyi kisa metrajli film: Bir Damla Suyun Hikâyesi (Behlül Dal)
34. Izmir Enternasyonal Fuari I. Film Senligi düzenlendi:
- En iyi film: Üç Tekerlekli Bisiklet (Lütfi Ö. Akad)
- En iyi 2. film: Sahildeki Ceset (Natuk Baytan)
- En iyi 3. film: Ahtapotun Kollari (Nevzat Pesen)
- En iyi yönetmen: Metin Erksan (Suçlular Aramizda)
- En iyi senaryocu: Natuk Baytan (Sahildeki Ceset)
- En iyi kameraman: Kriton Ilyadis (Ahtapotun Kollari)
- En iyi kadin oyuncu: Sezer Sezin (Üç Tekerlekli Bisiklet)
- En iyi erkek oyuncu: Fikret Hakan (Kesanli Ali Destani)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Çolpan Ilhan (Ahtapotun Kollari)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Erol Tas (Sahildeki Ceset)
- En iyi stüdyo: Acar Film
- En iyi müzik: Yalçin Tura (Kesanli Ali Destani)
Ilk kez bu yil düzenlenen Gaziantep Film Senligi`nde ise Kirik Hayatlar (Halit Refig) en iyi film seçildi. Milano`da (Italya) Mifed`deki yarismada Metin Erksan, Suçlular Aramizda`yla "en iyi sosyal içerikli film armagani"ni aldi.
1966
Türk sinemasi rekora dogru gidiyor. Film sayisi 240. Oyuncu Yilmaz Güney, yönetmen olarak ilk filmini çekti: At, Avrat, Silah. Yücel Uçanoglu, Nazmi Özer, Ferit Ceylan ve Yavuz Figenli yeni yönetmenler. Alp Zeki Heper, Soluk Gecenin Ask Hikâyeleri`nde amatör oyuncular kullandi. Siirsel görüntülere dayali, ama soyut bir ask filmi denemesi olan film, halk önüne çikmadi. Yalnizca özel gösterilerde izlendi.
Metin Erksan Ölmeyen Ask`la halktan kopuk, yalnizca kendisi için çektigi özgün sinema çalismasini sürdürdü. Osman Seden, bir çag filmi olan, Resat Nuri Güntekin uyarlamasi olan iki bölümlü Çalikusu`yla en basarili filmini yapti. Topragin Kani, Pembe Kadin, Ah Güzel Istanbul ve Ölüm Tarlasi Atif Yilmaz`in bu yil çektigi degisik türdeki denemeleriydi. Ve Lütfi Ö. Akad, Sirat Köprüsü adli filmiyle Türk sinemasinda ilk kez genis perde (cinemaskop) sistemini uyguladi.
Türk sinemasi kuramcilarinin çesitli kamplara ayrilip "ATÜT sinemasi", "halk sinemasi", "ulusal sinema", "toplumsal gerçekçilik" gibi görüsleri tartistiklari dönemde Lütfi Ö. Akad, çok önemli bir film patlatti: Senaryo çalismasini Yilmaz Güney`le birlikte yaptigi Hudutlarin Kanunu, Türk sinema tarihinin en önemli filmiydi. Akad, ikinci kez dogarken, Yilmaz Güney`in "büyük oyun"u da uzun süre unutulmayacakti.
Göksel Arsoy Altin Çocuk dizisiyle tipini degistirdi. Cüneyt Arkin, çizgi roman kahramani Malkaçoglu dizisine yöneldi. Sadri Alisik Turist Ömer`le bir güldürü sinemasi tipine agirlik verdi. Sinemaya bu yil giren Yilmaz Gündüz ise bütçesi sinirli, ucuz maliyetli filmlerin yerli James Bond`u oldu.
3. Antalya Film Senligi`nin sonuçlari:
- En iyi film: Bozuk Düzen (Haldun Dormen)
- En iyi 2. film: Topragin Kani (Atif Yilmaz)
- En iyi 3. film: Muradin Türküsü (Atif Yilmaz)
- En iyi yönetmen: Memduh Ün (Namusum Için)
- En iyi senaryo: Erol Keskin, Haldun Dormen (Bozuk Düzen)
- En iyi görüntü yönetmeni: Mustafa Yilmaz (Namusum Için)
- En iyi özgün müzik: Nedim Otyam (Isyancilar)
- En iyi kadin oyuncu: Selma Güneri (Son Kuslar)
- En iyi erkek oyuncu: Ekrem Bora (Sürtük)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Yildiz Kenter (Isyancilar)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Müsfik Kenter (Bozuk Düzen)
- En iyi stüdyo: Acar Film (Namusum Için)
- En iyi kisa metrajli film: Taslarin Aski (Behlül Dal)
Tunus`ta Kartaca Sinema Günü`nde Erksan`in Yilanlarin Öcü seref madalyasi kazandi.
1967
208 film çekildi. Günlük gazetelerde ve dergilerde yayinlanan çizgi-romanlarla foto-romanlarin okuyucu üzerindeki etkinligi bu yil sinemaya da yansidi. Ve Türk sinemasinda yeni bir avantür filmler modasi basladi. Basta Killing olmak üzere, Baytekin, Fantoma, Mandrake, Uçan Adam gibi disarlikli, yani kahramanlari yabanci kökenli bir dizi film yapildi.
Irfan Ünal Ak-Ün, Berker Inanoglu Er, Kadri Yurdatap Kadri ve sosyete terzisi Mualla Özbek Efes Film yapimevlerini kurdular.
Yapimci-yönetmen Osman F. Seden bol yildizli filmler yapmaya devam etti. Oyuncu Türkân Soray Tapilacak Kadin ve Ölümsüz Kadin gibi, adina yazilan senaryolarda yönetmen sinemasinin önüne çikip "yildiz sistemi"ni bir "mitos" yani "efsane" boyutlarina çikardi. Erkek oyunculardan Ayhan Isik ise bu "star sistemi"nin ilk büyük kuramcisi olarak yapimcilar üzerindeki egemenligini sürdürdü. Sokaktaki adamin, lumpen seyircinin sözcüsü olarak devreye giren Yilmaz Güney, yillardir Türk sinemasina egemen olan yakisikli adam-güzel kadin anlayisini degistirip bu kaliplari kirdi. Önceleri döküntü, siradisi filmlerle marjinal bir sinemaci havasi veren Güney, sonralari Atif Yilmaz ve Lütfi Ö. Akad gibi düzeyli yönetmenlerle çalisarak bu asamada gerçek oyunculugu yakaladi. Örnegin Lütfi Ö. Akad`in Kurbanlik Katil adli filminde son derece sasirtici bir oyun sergiledi. Ayni yil gene Akad`in Kizilirmak-Karakoyun`u, Atif Yilmaz`in Balatli Arif ve Kozanoglu adli filmleri, yilin saglam yapitlariydi. Özelliklede Kizilirmak-Karakoyun yilin filmiydi.
Bu arada Türkân Soray da Güney`in yolunu izleyip Lütfi Ö. Akad`la çalisti. Bu isbirliginin ilk filmi Ana`ydi. Ve ilk kez Soray, Otobüs Yolculari ve Aci Hayat sayilmazsa gerçekçi bir tipi canlandirip bir köylü kadinini oynadi.
4. Antalya Film Festivali yapildi:
- En iyi dram filmi: Zalimler (Yilmaz Duru),
- En iyi tarihi film: Bir Millet Uyaniyor (Ertem Egilmez)
- En iyi komedi filmi: Güzel Bir Gün Için (Haldun Dormen)
- En iyi yönetmen: Yilmaz Duru (Zalimler)
- En iyi oyuncu: Erol Günaydin, Erol Keskiner (Güzel Bir Gün Için)
- En iyi görüntü yönetmeni:Ali Ugur (Zalimler)
- En iyi kadin oyuncu: Fatma Girik (Sürtügün Kizi)
- En iyi erkek oyuncu: Yilmaz Güney (Hudutlarin Kanunu)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Aliye Rona (Zalimler)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Erol Günaydin (Güzel Bir Gün Için)
- En iyi film stüdyosu: Acar Film (Çalikusu)
- En iyi kisa metrajli film: Ay Dogarken (Behlül Dal)
- En iyi 2.dram filmi: Hudutlarin Kanunu (Lütfi Ö. Akad)
Bu yil bir ödülde yurt disindan geldi. Atif Yilmaz`in Ah Güzel Istanbul`u, Bordighera`da (Italya) düzenlenen Komik ve Mizahi Filmler Yarismasi`nda gümüs agaç ödülünü kazandi.
1968
117 film çekildi. Renkli film yapimi hizlandirildi. Yeni yönetmenler Aykut Düz, Çetin Inanç ve Melih Gülgen. Bu yenilerden Çetin Inanç, piyasa kosullarina uygun ucuz serüven filmleriyle ön plana çikti. Yeni oyunculardan biri, Ugur Güçlü oldu.
Seyfi Havaeri`nin Kara Sevda adli sarkili-türkülü melodrami, özelliklede Anadolu bölgelerinde büyük is yapti. Izdiham nedeniyle bazi sinemalarin kapilari kirildi.
Ustalardan Atif Yilmaz (Yasemin`in Tatli Aski, Köroglu, Cemile), Memduh Ün (Vuruldum Bir Kiza, Ilk ve Son) ve Lütfi Ö. Akad`da (Kader Böyle Istedi) bir yorgunluk belirtileri görüldü. Içlerinden yalnizca Akad, Vesikali Yarim`le durumu dengelemeye çalisti. Orhan Elmas ise Ezo Gelin`le en iyi filmini ortaya koydu.
Metin Erksan, gene Kuyu ile yeni tartismalar getirdi. Erksan`a özgü "siddet sinemasi"nin yeni ve son bir örnegini verdi. Görkemli gösteri biçimleriyle sapikliga varan bir tutkulu askin trajik öyküsüydü anlattigi.
Yilmaz Güney`in Seyyit Han`i yilin önemli filmlerinden biri oldu. Halk sinemasi kosullarina uygun, siirsel ve destansi anlatimi Türk sinemasina bir "umut isigi" getiriyordu. Taze ve diri bir soluktu bu.
Geleneksel bir biçimde sürdürülen Antalya Film Senligi`nde sonuçlar söyle gelisti:
- En iyi film: Ince Cumali (Yilmaz Duru)
- En iyi 2. film: Vesikali Yarim (Lütfi Ö. Akad)
- En iyi 3. film: Ölüm Tarlasi (Atif Yilmaz)
- En iyi yönetmen: Yilmaz Duru (Ince Cumali)
- En iyi senaryocu: Türkân Duru (Ince Cumali)
- En iyi görüntü yönetmeni: Gani Turanli (Ölüm Tarlasi)
- En iyi kadin oyuncu: Türkân Soray (Vesikali Yarim)
- En iyi erkek oyuncu: Fikret Hakan (Ölüm Tarlasi)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Aliye Rona (Son Gece)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Erol Tas (Ince Cumali)
- En iyi stüdyo: Erman Film (Kurbanlik Katil)
- En iyi kisa metrajli film: Altin Biçaklar (Behlül Dal)
Türk Filmi Arsivi, T.C. Disisleri Bakanligi ve Fransiz Kültür Bakanligi`nin isbirligi sonucu Paris`te Türk Filmleri Haftasi düzenlendi. Ve gösteriye Sevmek Zamani (Metin Erksan), Kizilirmak-Karakoyun (Lütfi Ö. Akad), Bitmeyen Yol (Duygu Sagiroglu), Denize Inen Sokak (Atilla Tokatli) katildilar.
1969
Film sayisi 230. Zorro türü serüven filmlerinin giderek arttigi bir dönemde Metin Erksan`da Atesli Çingene, Daglar Kizi Reyhan gibi filmlerle bir gerileme basladi. Dis kaynakli çizgi roman kahramanlarina karsilik yerli bir çizgi roman kahramani ortaya çikarildi. Orta Asyali bu tarihsel serüven kahramani Tarkan`di.
Bu tür çesitli denemelerin yapildigi sira, yilin en dikkati çeken filmi Halit Refig`den geldi. Batili bir kadinla bir Türk erkeginin insancil açidan birbirlerine yaklasimlarini, evrensel boyutlara ulasan sevecenliklerini isleyen Bir Türke Gönül Verdim, Refig`in yeni bir asamasidir. Ve Ahmet Mekin`in oyunu da gerçek bir yasamdan alinmis öykü içinde yerini bulur.
Adana Sinema Kulübü, Adana Belediyesi ve Devlet Film Arsivi`nin ilk kez düzenledikleri I. Altin Koza Türk Filmi Festivali sonuçlari söyledir:
- En iyi film: Kuyu (Metin Erksan)
- En iyi 2. film: Ezo Gelin (Orhan Elmas)
- En iyi 3. film: Seyyit Han (Yilmaz Güney)
- En iyi yönetmen: Metin Erksan (Kuyu)
- En iyi senaryo: Safa Önal (Menekse Gözler)
- En iyi görüntü yönetmeni: Gani Turanli (Seyyit Han)
- En iyi fon müzikçisi: Nedim Otyam (Seyyit Han)
- En iyi kadin oyuncu: Fatma Girik (Ezo Gelin)
- En iyi erkek oyuncu: Yilmaz Güney (Seyyit Han)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Aliye Rona (Kuyu, Kader Böyle Istedi)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Hayati Hamzaoglu (Kuyu)
- En iyi stüdyo: Lale Film
En iyi film ve yönetmenin seçilmedigi 6. Antalya Film Festivali`nde ise su sonuçlar alindi:
- En iyi 2. film: Bin Yillik Yol (Yilmaz Duru)
- En iyi 3. film: Insanlar Yasadikça (Memduh Ün)
- En iyi senaryocu: Türkân Duru (Bin Yillik Yol)
- En iyi görüntü yönetmeni: Ali Yaver (Öksüz)
- En iyi kadin oyuncu: Hülya Koçyigit (Cemile)
- En iyi erkek oyuncu:Cüneyt Arkin (Insanlar Yasadikça)
- En iyi yardimci kadin oyuncu:Muazzez Arçay (Bin Yillik Yol)
- En iyi yardimci erkek oyuncu:Ferit Sevki (Cemile)
- En iyi çocuk oyuncu: Zafer Karakas (Cemile)
- En iyi kisa metrajli film: Rüya Gibi (Behlül Dal)
1970
226 film çekildi.Yeni oyuncu Selda Alkor. Yeni yönetmenler Yücel Çakmakli ve Temel Gürsu.
Yapimci Türker Inanoglu`nun girisimleriyle Türk -Iran ortak yapim çalismalari basladi. Ve bu çalismalar genis perde sistemiyle (cinemaskop) sürdürüldü. Ertem Göreç`in Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler`iyle Türk sinemasinda masal filmleri dönemi açildi. Yumurcak (Türker Inanoglu) ve Afacan (Menderes Utku) gibi filmlerle "çocuk kahramanlari agir basan" bir sinema türü ortaya çikti. Çeko (Çetin Inanç), yilin is filmlerinden biri oldu. Ayni zamanda Yilmaz Köksal`a ün yaptirdi.
Iddiali ve ünlü yönetmenler "suskunluk dönemi"ne girdi. Eyvah (Metin Erksan), Meçhul Kadin (Duygu Sagiroglu), Kara Gözlüm (Atif Yilmaz) gibi "arabesk-melo" türü filmlere agirlik verdikleri dönemde Umut, yeni bir "dönüm noktasi" getirir Türk sinemasina. Çünkü, Yilmaz Güney`in mizansen cambazliklari arkasina siginmadan sade ve yalin bir dille meydana getirdigi Umut, gerçekçi çabalari belgeci bir tutumla en iyi yansitan bir yapitti. "Umudu umutsuzluga dönüstüren" ilginç bir sinema örnegiydi kuskusuz...
Temel Gürsu`nun ilk filmi Dikkat Kan Araniyor, Bilge Olgaç`in Kerim Korcan uyarlamasi Linç, yilin sözü edilen filmleriydi. Yücel Çakmakli ise, Birlesen Yollar`la Islam düsüncesinin ilk örnegini olusturan, "milli sinema" akimini baslatti.
2. Adana Film Festivali yapildi:
- En iyi film: Umut (Yilmaz Güney)
- En iyi 2.film: Bir Türke Gönül Verdim (Halit Refig)
- En iyi 3.film: Linç (Bilge Olgaç)
- En iyi yönetmen: Bilge Olgaç (Linç)
- En iyi senaryocu: Yilmaz Güney (Umut)
- En iyi görüntü yönetmeni: Ali Yaver (Linç)
- En iyi ton müzigi: Arif Erkin (Umut)
- En iyi kadin oyuncu: Fatma Girik (Büyük Yemin)
- En iyi erkek oyuncu: Yilmaz Güney (Umut)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Seden Kiziltunç (Bir Türke Gönül Verdim)
- En iyi yardimci erkek oyuncu: Bilal Inci (Büyük Yemin)
- En iyi stüdyo: Lale Film.
7. Antalya Film Festivali`nin sonuçlari:
- En iyi film: Bir Çirkin Adam (Yilmaz Güney)
- En iyi 2.film: Kinali Yapincak (Orhan Aksoy)
- En iyi 3.film:Büyük Öç (Yilmaz Duru)
- En iyi yönetmen: Ertem Egilmez (Kalbimin Efendisi)
- En iyi senaryocu: Sadik Sendil (Kalbimin Efendisi)
- En iyi görüntü yönetmeni: Kriton Ilyadis (Kinali Yapincak)
- En iyi kadin oyuncu: Belgin Doruk (Yuvanin Bekçileri)
- En iyi erkek oyuncu: Yilmaz Güney (Bir Çirkin Adam)
- En iyi yardimci kadin oyuncu: Lale Belkis (Kalbimin Efendisi)
- En iyi yardimci erkek oyuncu:Hayati Hamzaoglu (Bir Çirkin Adam)
- En iyi çocuk oyuncu: Ilker Inanoglu (Yumurcak)
- En iyi kisa metrajli film: Vurgun (Behlül Dal)
Bu yil ayrica iki Türk filmi yurt disinda ödüllendirildi. Umut (Yilmaz Güney), Grenoble Film Senligi`nde (Fransa) özel jüri ödülü; Yara (Ümit Utku) Tanca Film Festivali`nde üçüncülük ödülünü kazandilar.
|