Musevi inanç esasları

[LoRd_AyTaC]

Her dinde olduğu gibi Musevilikte de İman esasları vardır bunlara İbranice’de emunot adı verilir. Museviliğin amentüsü (Credo) olan bu 13 Emunot şunlardır.

1-Bütün imanımızla inanırız ki adı kutsal olan Yaradanımız’ın yarattıkları onun eseridir. O yaratır ve yaratacaktır.
2-Tüm imanımızla inanırız ki adı kutsal olan Yaradanımız tektir, ondan başkası yoktur O bizim tanrımız olmuş ve olacaktır.
3-Bütün imanımızla inanırız ki adı kutsal olan Yaradanımız bir beden değildir ve bedene benzerliği yoktur hiçbir şekilde tasvir edilemez.
4-Bütün imanımızla inanırız ki adı kutsal olan Yaradanımız ezeli ve ebedidir O’nun dışında başka tanrı yoktur.
5-Bütün imanımızla inanırız ki adı kutsal olan Yaradanımız’a sadece ona dua etmeli başkasına etmemeliyiz.
6-Bütün imanımızla inanırız peygamberlerin bütün sözleri doğrudur Tanrı tarafından kabul edilmiştir.
7-Bütün imanımızla inanırız ki rahmetle andığımız Musa hakikatlerin peygamberi ve peygamberlerin en büyüğüdür.
8-Bütün imanımızla inanırız ki ezelden beli elimizde olan Tevrat, Sina dağında rahmetle andığımız Musa’ya verilenin aynısıdır.
9-Bütün imanımızla inanırız ki elimizde olan Tevrat değiştirilmemiştir ve asla değiştirilemez.
10-Bütün imanımızla inanırız ki adı kutsal olan Yaradanımız insanların bütün hareket ve düşüncelerini bilir. Kutsal Kitapta da yazdığı üzere : “Her birinin yüreğini yaratan, bütün onların işlerini anlayan O’dur”
11-Bütün imanımız ile inanırız ki Davud soyundan Mesih gelecektir. Gecikmesine rağmen geleceği günü bekleriz.
12-Bütün imanımızla inanırız ki adı kutsal olan Yaradanımız, emirlerini yerine getirenleri ödüllendirir, emirlerini ihlal edenleri tövbe etmezlerse cezalandırır.
13-Bütün imanımızla inanırız ki ruhumuz ölümsüzdür ve kutsal yaratıcımızın dilediği zaman ölüler hayata kavuşacaktır.

[despina]

Yahudiliğin İnanç Esasları: Tevrat’ta iki yerde geçen On Emir’de, inanç konularından sadece Allah’a iman meselesi üzerinde durulur. Diğer iman esasları açık değildir: Yahudiliğin İnanç Esasları: Ayrıca Yahudi’ler Tanrı’nın kendilerini seçtiğine ve Hz.Mûsâ’nın şahsında onlarla ahitleştiğine inanırlar. Allah’ı Millî Tanrı olarak görürler. Allah’a yorulmak ve dinlenmek gibi sıfatlar verirler. Mûsevî’likte âhiret inancı kapalı olup, melek ve kader inancı da çoğunlukla kabul edilir.
Yahudilikte İbadet şekilleri: Yahudi’ler ibadetlerini Sinagog adi verilen mabetlerinde yaparlar. Günde üç vakit ibadet yapılır. En önemli ibadetleri Tevrat levhalarını okumaktır. Erkekler kıpa ile baslarını örterler. Cenazeler yıkanıp, kefene sarılır ve toprağa gömülür. Erkek çocuklar, doğumdan sekiz gün sonra sünnet edilir. İbadet günleri Cumartesi’dir. Domuz, tek tırnaklı, vahşî ve kanları akmamış hayvanları, midye, istiridye gibi kabuklu deniz hayvanlarını yemek yasaktır.

Yahudi Mezhepleri

Yahudi mezheplerini üç döneme ayırarak incelemek gerekmektedir.
1. Makkabiler Devrinde mevcut olan Hıristiyanlık öncesi ve sonrası Yahudi mezhepleri
2. İslam’dan sonraki Yahudi mezhepleri
3. Günümüzde Yahudi mezhepleri

1) Makkabiler Devrinde mevcut olan Hıristiyanlık öncesi ve sonrası Yahudi mezhepleri:
Bu dönemde Yahudilik ibadet ve inanç farklılıkları bakımından Helenistik senkretizmin özelliklerini yansıtır. Bu dönemde geniş bir çeşitliliğe ulaşan Yahudi mezheplerinin etkilerini sonraki dönemlerde Hıristiyanlık üzerinde de görmek mümkündür.
a. Esseniler
b. Ferisiler
c. Sadukiler
Esseniler: (Essenes)
• Dışa kapalı, topluluk olarak zahidane ve mistik bir hayatı benimsedikleri için toplumda fazla etkili olamamışlardır.
• Mal ortaklığı ve evlilik yasağının olduğu komunistik bir hayat anlayışı vardır.
• Esseniler gizemli bir tarikattır,
• İsa’nın söylevinin Essenilerin öğretilerinden doğduğu ve hatta Hıristiyanlık öğretisinin bu muhafazakâr Musevi tarikatından ortaya çıktığı iddia edilmektedir.
• Esseniler, Roma işgali sırasında bir tür direniş örgütü olarak tanınıyorlardı.
• Ölüdeniz Yazmalarının bölgesel bir Esseni Cemaatine ait olduğuna inanılmaktadır.
Ferisiler: (Peruşim, Pharisees)
• Bir diğer tutucu ve katı muhafazakâr ve azınlık Yahudi cemaatidir.
• Hıristiyanlık öncesinde önemli bir rolü olan üç önemli Musevi tarikatından biridir.
• Ölümden sonra dirilişe, meleklerin varlığına ve öteki dünyadaki ödül-ceza sistemine inanırlar.
• Farisiler İncil´de İsa’nın haça gerilmesine neden olan sofu-Yahudiler olarak geçerler.
• Tevrat ve Yahudi ritüellerine özel önem veren daha önceki Hasidizm mezhebinin devamıdır.
• Şifahi geleneğe çok fazla önem verilir.
• Yeni Ahit’te Hz. İsa karşıtları olarak Ferisilere çok atıf yapılır ve ilk Hıristiyanların bu cemaatten olduğu düşünülmektedir.
Sadukiler: (Sadducees)
• (M.Ö. II. yüzyıldan-M.S.70’lere.)
• Yahudilere göre Hz. Süleyman zamanından gelen ruhbanlık müessesesinin rahiplerinin torunlarından olan Zadok’tan ilhamla bu ismi almıştır.
• Üçüncü büyük Musevi tarikatıdır.
• Farisiliğe karşıdır.
• Yahudi aristokrasisini temsil eder, bu cemaat ayrıca Kudüs’ün ruhban sınıfı ile birlikte çalışmalarının yanında İsrail’in o dönemde ekonomik ve politik yönetimi de ellerinde idi.
• Sözlü geleneğin toplumdaki gücüne ve Tora’da yer almadığı için Ruhun ölümsüzlüğüne, ölülerin dirileceğine ve meleklere inanmazlar.
• Yazılı metinlere inanırlar, nakli yani sözlü inançlara karşı çıkarlar.
Zealot: (Kannaim: savaşçılar)
• Miladi dönemde orataya çıkan bu mezhep Romalılara karşı Yahudilerin bağımsızlığını isteyen fanatik ve savaşçı bir harekettir.
Mandeizm:
• Kelime olarak “Göklerin Elçisi” anlamındadır
• Reddedilen bir Yahudi tarikatıdır.
• Yarı Hıristiyan, biraz da Babil ve İran inançlarının sentezidir.
• Hıristiyanlık öncesi Hıristiyanlar olarak da tanınırlar.
• Hz. İsa’yı sahte peygamber, Hz. Yahya’yı gerçek peygamber olarak tanırlar, bekâr yaşarlar ve perhiz yapıp, çile çekerler.

2) İslam’dan sonraki Yahudi mezhepleri de üç tanedir:
1. İshakiyye: Mezhep adını, kurucusu Ebu İsa İshak b. Ya’kub el-îsfehânî’den almış, Yahudilerin büyük çoğunluğunun katılımını sağlamıştır. Ebu İsa İshak b. Ya’kub beklenen Mesih’in kendisi olduğunu ve Tanrı’nın görevlendirdiğini ileri sürerek, Yahudilikteki gündelik üç ibadeti yediye çıkartmış, Kudüs’ten ayrı olunduğu sürece et yenilmesi ve şarap içilmesini yasaklamıştır.
2. Yudganniyye: İshakiyye’nin kurucusu Ebu İsa’nın ölümünden sonra Yudgân yerine geçince, İshakiyye’nin bir kısım ilkelerini korumakla birlikte, cennet, cehennem konusundaki esasları yoruma tabi tutmuş, insanın mutlak özgürlüğünü savunmuş, bir İsrail peygamberi kimliğinde görünmek istemişti. Ayrıca zahitlik hayatını, emretmiş, et ve içkiyi yasaklamış, fiilin kula ait olduğunu savunmuştur.

3. Karaim: XIII. yy. Irak’ta yaşamış olan Ananben David’in kurduğu bu mezhep Ananiye olarak anılmışsa da, Tanah’ı çok okumaları nedeniyle Karaim adı yaygınlık kazanmıştır. Talmud’u kabul etmezler, Tevrat’a göre hareket ederler.

3) Günümüzde yaşamakta olan Yahudi mezhepleri şunlardır:

 Muhafazakâr Yahudiler: XIX. yüzyılın ortalarında, Alman Yahudileri arasında ortaya çıkan muhafazakâr Yahudiliğin temsilcileri Isaac Bermays (1791-1S49) ile Zacharia Franklen (l79l–1849)’dir. Sonraki dönemlerde Amerika’da da sempatizan bulmuş olan bu mezhep geleneklerine bağlı laikleşmeye karşıdır.

 Ortodoks Yahudiler: Kudüs’teki Mabed’in yıkılışından günümüze kadar gelen resmi Yahudi inanç ve geleneklerini temsil eden Ortodoks Yahudilik, halen mensubu en fazla olan mezheptir. Bugün İsrail’de de bu mezhep taraftarları hâkimdir. Hz. Musa’nın Kanunlarına sıkı bir şekilde bağlı olan Ortodoks Yahudiler Sebt (cumartesi) günü hiçbir iş yapmamakla da diğer mezheplerden ayrılırlar.

 Reformist Yahudiler: Daha çok Avrupa’daki Yahudilerce, tanınmış bir filozof olan Moses Mendelshon (1727–1786)’un başlattığı Reformist Yahudilik hareketi, Musevilikle çağdaş modern anlayışı birleştirmeyi gaye edinmiştir. Böylece bu mezhebe mensup Yahudiler, hem geleneklerine bağlı yaşayabilecek, hem de modern çağa ayak uydurabileceklerdir. Bu hareketin başlamasının bir başka sebebi de Almanya’daki Yahudilerin dini uygulamayı, genel kültür için bir engel olarak görmeleridir. Böylece onlardan bir kısmı Hıristiyanlaşmış, bir kısmı da geleneklerini değiştirmiştir.
Din ile dünya işlerini birbirinden ayırma düşünce ve gayreti de ilk defa bu mezhep mensuplarından gelmiştir. Reformist Yahudiler dinde modernleşmeden yanadırlar. Bunu sağlamak için, ibadetin bazı şekillerini değiştirerek, kadın-erkek ayırımına son vermişler, cumartesi çalışma yasağını kaldırarak sinagog ayinlerini azaltmışlar, kaldırarak müziğe çok az önem vererek kadınları erkeklerle birlikte oturmaya zorlamışlardır. Bir adım daha atarak katı perhiz kaidelerini kaldırmışlardır. Şifahi Talmud geleneğini reddetmişlerdir.

 Yeniden Yapılanmacılar: Bu sayılan üç mezhep dışında Mordecai Keptan’ın kurduğu Reconstructionist (Yeniden Yapılanmacı) adında bir başka mezhep daha vardır. Bunlar daha önceleri muhafazakâr Yahudilik içinde yer almışlardır. Zamanla Keptan’ın fikirleri diğer Yahudi mezheplerini etkilemiştir.
Hareketin kurucusuna göre Yahudiler de diğer milletler gibi bir millettir. “Seçilmişlik” özelliği yoktur. Tanrı Yahudileri değil, Yahudiler Tanrıyı seçmişlerdir. Bunlar yeniden dirilmeyi ve ahireti reddederler. Tevrat Tanrı vahyi değildir. İsrailoğulları’nın tarih boyunca meydana getirdikleri bir eserdir. Mesihlik diye bir kavram yoktur. Sinagoglarda kadın-erkek yan yana ibadet edebilir Yeniden Yapılanmacılara göre kadınlar da haham olabilir.

4) Günümüzde Musevilik:
Tüm dünyada sayıları 22.000.000 olmasına rağmen Yahudiler; birçok ülkede oluşturdukları güçlü lobileri ile dünya ülkelerinin yönetimlerinde ve dünya ekonomisinde büyük söz sahibidirler.1948′e kadar dünyada dağınık olarak yaşayan Yahudiler Filistin’de İsrail Devleti’nin kurulmasıyla kendilerine ait bir devlete aynı zamanda bir toplanma merkezine sahip olmuşlardır. 1933 – 1945 yıllarında Alman Nazileri tarafından soykırıma uğrayan Museviler, bugün Filistinlilere karşı soykırım uygulamaktadırlar.
İsrail Devleti’nin Arap ülkeleriyle girdiği savaşlardan doğan sıkıntılar ve günümüzde Filistinlilerin bağımsızlık hareketleri Yahudilerin çözülemeyen sorunlarının başında gelmektedir.
Musevilerin en yoğun yaşadığı ülke İsrail’dir( Ülke nüfusunun %S4′ü ). İsrail’i ikinci sırada A.B.D izlemektedir ( %3,4). Yahudiler bu iki ülkenin dışında Etiyopya, Almanya, Avustralya, Kanada, Brezilya, Meksika başta olmak üzere içlerinde Türkiye’nin de bulunduğu dünyanın birçok ülkesine dağılmış vaziyette yaşamaktadırlar.

Kutsal Kitaplar (Sacred Scriptures):
Yahudilerin kutsal kitapları iki ana başlık altında incelenebilir:

1. Tanah: İsrailoğullarının din tarihinde Hz. Musa’ya vahyedilen Tora (Tevrat) günümüzde Yahudilerin kutsal kitabının bir bölümünü teşkil eder. Hıristiyanların Eski Ahit (Old Testament- Eski Antlaşma) adını verdikleri fakat Yahudilerin bu adlandırmayı kabul etmedikleri Tanah üç bölümden oluşmaktadır.
a) Tora (Tevrat): Müslümanların Tevrat dediği yada Yahudilerin Tora diye isimlendirdikleri bu kitap Eski Ahit’in ilk beş kitabını (Esfar-ı Hamse) içerir. Bunlar Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar, Tesniye’dir. Bu beş kitabın YAHOVA tarafından Hz. Musa’ya Tur-i Sina’da vahyedildiğine inanılır. Tevrat «Kanun, şeriat, emir, ders, önder» anlamlarına gelir. Tevrat’ın asıl dili İbranicedir. Bir bakıma Yahudi Şeriatı diye de nitelendirilen Tevrat’ı meydana getiren kitapların sayısı Yahudilerce 24, Hıristiyanlarca 39’dur.
b) Neviim: Peygamberlerden bahseden bölümdür. Yahudi peygamberleri İlk Peygamberler ve Sonraki Peygamberler şeklinde iki bölüme ayrılır.
c) Ketuvim: Kitaplardan bahseden bölümdür.

 Mezmurlar
 Süleymanın Meselleri
 Eyub
 Neşideler Neşidesi
 Rut
 Yeremya’nın Mersiyesi
 Vaiz
 Ester
 Daniel
 Ezra
 Nehemya
 1.Tarihler
 2.Tarihler

2. Talmud:Yahuda Ha Nassi şifahi olarak gelişen sözlü tefsir geleneğini ilk olarak yazıya geçirerek bu Tanah yorumlarını bir araya toplamıştır. Talmud iki bölümden oluşmaktadır.
a) Mişna: M. S. II. Yüzyılda Yahuda Ha Nassi Talmud’un asıl metin kısmını yani Yahudi sözlü tefsir geleneğinin ilk yazıya geçirilen şeklini bir anlamda yorumların yorumunu teşkil eder. Mişna tekrar ederek öğrenme anlamına gelir. Dili İbranicedir, altı bölümden oluşur ve bu bölümlerin her birine SEDARİM ve bu her bölümde altmışüç alt bölüme ayrılmıştır. Mişna üzerinde çalışanlara TANNAİM denir. Bu altı bölüm şunlardır:
Zeraim (Zirai hükümler)
Moed (Belirli Günler ile ilgili hükümler)
Nashim (Kadınlar ile ilgili hükümler)
Nezikim (Ceza ve medeni kanunla ilgili hükümler)
Kodashim (Kutsal şeyler ile ilgili hükümler)
Toharot (Temizlik ile ilgili hükümler)
b) Gemara: Dini hükümleri içeren HALAKKAH ve kıssalar ile menkıbelerden oluşan HAGGADAH denilen iki bölümden oluşur. Ayrıca Gemara tarihi süreç içerisinde Babil ve Kudüs’te iki farklı gelenekle gelişerek farklı akademiler tarafından Babil Gemarası ve Kudüs Gemarası şeklinde yazılarak kabul edilmiştir. Bu çalışmaları yapan kişilere de AMORAİM denir.

Kabbala, İbranice «gelenek, görenek» anlamına gelir. Daha açık bir ifadeyle Kabala, Kutsal Kitap metinleri ile sözlü gelenekler üzerine yapılan her tür yorumların genel bir adıdır. Kabala 15. Yüzyıl Avrupası’nda son derece yaygınlaşmıştır. Kabala’nın genel doktrinini, kâinatın bir bütün olduğu belli bir nizama göre hareket ettiği, kâinatta görülen her şeyin Tanrı’nın bir parçası olduğu, insanın da kâinatın ve dolayısıyla Tanrı’nın bir parçası olması bakımından küçük kâinat sayılması gerektiği vb. şeklinde özetlenebilir.

Yahudi Dini Simgeler, Semboller Bayramlar ve Takvim

Simgeler ve Semboller:
Mezuza Tefillin Tzitzit ve Tallit MenoraYarmulke Magen David Chai, Hamesh Hand

Sefer Tora: Sefer Tora, kanunların yazılı olduğu metin, veya Moşe Rabenu’nun beş kitabının parşömen üzerine yazılmış ve rulo haline getirilmiş birtakım şartlara uygun bir şekilde kullanılan kutsal dinsel metinler toplamıdır. Sefer Tora bu iş için eğitilmiş Sofer adlı özel kişiler tarafından yazılır. Sefer Tora metinlerinin yazılacağı parşömenler kaşer bir hayvanın derisinden hazırlanır. Sefer Tora’yı yazmak için parşömen, hindi tüyü, mürekkep, cetvel ve sivri uçlu bir madeni kaleme ihtiyaç vardır. Sofer, Sefer Tora’yı yazmaya başlamadan önce mikve (tevila) yapmalıdır. Parşömen metinlerinin yazı işlemi bittikten sonra, parşömenler –Gidin– adı verilen bir iplikle birbirlerine dikilir. Her Yahudi bir Sefer Tora’ya sahip olmalıdır.
Menora: Menora’nın birçok sembolik anlamı vardır. İlk anlamı “Daimi Işık”ı simgelemesidir. Tanrı yeri ve göğü yarattıktan sonra ilk olarak “Yei Or – Işık olsun” demiştir. Bu ışık bir bakıma evrenin ve ruhlarımızın aydınlığını simgelerken, ışığın bilimin aydınlığını ifade etmesi noktasından hareketle, Menora aynı zamanda bilimin devamlılığını ve sonsuzluğunu sembolize eder. Menora yedi kollu oluşu itibariyle, antik Dönem Bilimi’nin 7 ana temeli olan aritmetik, geometri, astroloji, simya, retorik, müzik ve etniği simgeler.Menora’nın 7 ışığı yaradılışın 7 gününü sembolize eder. Altı çalışma günü ve yedinci dinlenme gününü yani Şabat’ı.

Mezuza: İbranice bir kelime olan mezuza “kapı pervazı” anlamına gelir. Mezuza kapı pervazına çakılan, tahta, plastik, metal cam ve benzeri maddeden yapılı kılıfa konmuş bir parşömendir. Soldan sağa doğru yuvarlanarak sarılan bu parşömen, Tora’nın Devarim(6,4–9 ve 11.13–21) bölümlerindeki Şema ve Veaya metinlerini içerir. Kullanılan parşömen kaşer bir hayvanın derisinden yapılır, parşömenleri el ile yazılır. Yazım kuralları Sefer Tora yazılım kurallarının aynıdır. Parşömenin dış yüzünde kutsal bir anlam taşıyan “Şaday” yani “Her Şeye Kadir” kelimesi yer alır. Mezuza takma berahası (Duası): “Baruh Ata Ad. Eloenu meleh aolam aşer kideşanu bemitsvotav vetsivanu Likvoa mezuza.” (Evrenin hükümdarı ve Tanrımız Ad. Sen mübareksin ki bizi talimatlarınla kutsadın ve bize mezuzayı tespit etmeyi emrettin.) Bu dua okunduktan sonra, mezuzanın kapının sağ pervazına, üst ucu evin ya da odanın içine bakacak şekilde, hafif eğik olarak kapının üstten üçte birlik mesafesinde (omuz hizasında) takılması gerekir. Yahudilerde adet; mezuzayı her giriş ve çıkışta elle ya da parmak uçlarıyla dokunup öpmektir. Günümüzde mezuzalar, içinde Şema ve Veaya Duaları yazılı olan parşömenlerin bulunduğu, çağdaş dekorasyon doğrultusunda her çeşit zevke göre, değişik modellerde yapılmış objelerdir. Evlerde, iş yerlerinde, İsrail’de kamuya açık binalarda resmi dairelerde ve sinagoglarda kullanılmaktadır. Buna bazı banliyö girişleri de eklenebilir. 1967’deki 6 Gün Savaşı’ndan sonra alınan eski Kudüs şehrinin bütün kapı girişlerine mezuzalar takılmıştır.

Magen David: (Davud Yıldızı) İbranice’de “Magen” sözcüğü, savunma anlamındaki “Lehagen/Hagana” sözcüğüyle aynı köktendir ve “savunucu, koruyucu” anlamına gelir. Magen, ayrıca, koruyucu bir alet olan “kalkan”a verilen isimdir. Buna göre, Magen David, “Davud’un kalkanı, Davud’un koruyucusu” demektir. Ayrıca Hz. Davut’un oğlu, Hz. Süleyman da altı köşeli değil de beş köşeli yıldız mühürlü yüzüğünde taşımıştır. Magen David (Davud Yıldızı)Yahudiliğin simgesi olarak ilk kez Prag Yahudi Cemaati tarafından kullanılmış ve bu cemaatin özel ve resmi sembolü olarak kabul edilmiştir. Viyana’nın eski Yahudi mahallesiyle Hıristiyan Mahallesi arasındaki sınırı belirleyen, üzerine bir David yıldızı oyulmuş, 1656 tarihli ünlü Dikilitaş bugün hala ziyaret edilebilir. Günümüzde bu yıldız, sadece İsrail Devleti’nin bayrağındaki sembol olmakla kalmamış, Ortodoks veya liberal olsun, İsrail’de veya diaspora’da olsun, hür dünyada veya Yahudilerin azınlıkta yaşayıp kimliklerini açığa çıkarmadıkları ülkelerde olsun, tüm dünya çapındaki Yahudi toplumlarının bir sembolü olmuştur. 1933’te Prag’da Theodor Herzl’in halefi ve yakın arkadaşı Dr.David Wolfson, ilk kez Yahudi ulusunu simgeleyecek bir bayrağı “Tallit’teki gibi beyaz zemin üzerine iki paralel mavi çizgi arasına ortalanmış bir mavi Magen David” şeklinde yaptı 1948 yılında İsrail Devleti’nin bayrağı oldu.

Tefilin: Deriden yapılmış ve yassı deri şeritlerle birbirine tutturulmuş siyah renkte iki kare kutucuktan oluşur. İçlerinde parşömen üzerine el yazması olarak, Tora’dan dört ayrı bölüm içeren dörder rulo bulunur. Tefilin iki parçadan meydana gelir ve bunlardan biri başa, diğeri ise kola bağlanır. Başa bağlanan tefiline Tefilin Şel Roş denir. Tefilin Şel Roş’un içinde Şema (Devarim 6:4-9),Veaya (Devarim 11:13-21),Kadeş (Şemot 13:1-10),Veaya (Şemot 13:11-16) bölümleri yer alır. İkinci kutu ise sol pazu üzerine bağlanır. (Tefilin şel Yad) ve bir tek bölmesi vardır. Bu bölmeye de dört parşömen birlikte sarılarak, tek rulo halinde yerleştirilmiştir. Tora, Tefilin’den dört ayrı kez söz ederse de Tefilin’in nasıl takılacağı konusunda ayrıntılı bilgi “Sözlü Yasalar”ın ” Musa’ya Sina’da verilen yasalar bölümünde yer alır. Tefilin hafta içi günlerde takılır ve belli takma kuralları vardır. Bayram günleri takılmaz. Bir kişinin dindar bir Yahudi olduğunun iki ispatından birsidir Tefilin takmak. Günümüzde var olan en eski tefilin Ölü Deniz mağaralarında 1968’de bulunmuştur. Ölü Deniz Yazmaları denilen yazmalar bu Tefilinlerin içinden çıkarılmıştır.

Bar/Bat Mitsva: Bar Mitsva teriminin tam tercümesi, “emrin oğlu” bat mitsva da “emrin kızı” demektir. Yahudi kurallarına göre, her erkek çocuk, on üç yaşından gün alıp, erişkinliğe adım attığında Bar Mitsva yapar. Yahudi genç kızların Bat Mitsva yaşı ise on ikidir. Bu dönem, manevi değerleri öğrenmeye başladıkları ve daha iyi bir insan olabilmek için kendi sorumluluklarını üstlendikleri dönemdir. Bar Mitsva yapan oğlan ya da Bat Mitsva yapan kız, Tanrı’ya daha yakın olabilmek için çabalar. Bar Mitsva çağına gelmiş çocuğun yapması gereken en önemli şey sabah duasında Pazartesi veya Perşembe sabahları tefillin takmasıdır ve Tora okumasıdır. Sefaradlara göre ilk kez tefillin takmak Bar Mitsvanın bir parçası olduğundan, bir aile büyüğü tefillini bağlamada yardımcı olur. Bar ya da Bat Mitsvalar genellikle, Bar Mitsva çocuğunun ya da Bat Mitsva kızının ergenliğe girişini kutlamak amacıyla ailenin ve arkadaşların katıldığı özel yemeklerle kutlanırlar.

Bet Amikdaş: (Süleyman Mabedi) Bet-Amikdaş, Şüleyman Peygamber’in, babası Davud Peygamber’in vasiyeti gereğince ve Tanrı iradesine göre Kudüs şehrinde inşa ettirdiği görkemli tapınağın adıdır. Bu taş aslında kocaman bir kaya kitlesidir. Hz. İbrahim’in, oğlu İshak’ı bu kaya kitlesi üzerinde kurban etmeye hazırlanmış, Hz.Yakup ünlü merdiven rüyasını bu yerde görmüş, Hz. Davut, Kutsal Tapınağı bu kaya etrafında inşa etmeyi tasarlamış ve oğlu Hz. Süleyman de burada Moria dağının tepesindeki bu kayanın bulunduğu yerde tapınağı inşa ettirmiştir. 2 Kasım 1947’de Birleşmiş Milletler tarafından alınan kutsal toprakların Yahudilerle Filistinliler arasında bölüştürülmesi kararından sonra Kudüs kenti ikiye ayrılmış ve Batı Duvarı’nın da içinde bulunduğu antik Kudüs kenti Arapların payına düşmüştür. 1948’de kurulan İsrail Devleti’nin 19. kuruluş yılında 1967’de çıkan 6 gün savaşı esnasında İsrail orduları Eski Şehri almışlar ve Kudüs’ün bütünlüğünü sağlamışlardır. Hz. Süleyman’ın, yaptırdığı Kutsal Bet-Amikdaş’ın (Süleyman Mabedi) uzunluğu 60 arşın, genişliği 20 ve yüksekliği 30 arşındır. Mabedin önündeki eyvanın (giriş holü) uzunluğu 20 arşın ve genişliği 10 arşındır. Mabedin pencereleri kafeslerle kapalıdır. Mabedin duvarlarına bitişik katlar vardır. Katların etrafında yan odalar bulunur. Alt kat 5 arşın genişliğinde, orta kat 6 arşın genişliğinde ve 3. kat 7 arşın genişliğinde olup, kirişler mabedin duvarını işgal etmesin diye mabedin duvarı etrafında dış taraftan destekler verilmiştir. Mabed taş ocağında yontularak hazırlanmış taşlardan yapılmış olup inşaat sırasında mabette çekiç, balta veya herhangi bir madeni kırıcı-kesici alet kullanılmamıştır.

Ketuba: Ketuba, bir kadın ile bir erkeğin evlilik töreni yapıldıktan sonra, dini nikâhı gerçekleştiren hahamın, iki tanık huzurunda damada imzalatıp, gelin tarafına teslim ettiği bir anlaşma belgesidir. Bu belge tam anlamıyla kadın lehine hazırlanmış bir sosyal akittir.

Brit Mila: Brit Mila ya da diğer bir adıyla sünnet, Yahudi çocukları doğduktan sekiz gün sonra yapılır. Brit Mila’ nın sözlük anlamı “sünnet sözleşmesi” dir. Yahudi dinin babası olan Hz. İbrahim, tarihte ilk Brit Mila olan kişidir ve kendi kendini sünnet etmiştir.

Alaha: Bir Yahudinin yaşamı boyunca, birçok kurala uyması gerekir. Bu kurallar kaynağını, Tora’da yazılı olduğu üzere Tanrı’dan alır. Bunlar ahlaki, törensel ve medeni kanunlardır. Tüm soruları kapsayan Yahudi kanunun, kesin ve kabul edilmiş şekline Alaha denir. Alaha kelimesi, yürümek veya gitmek anlamına gelen “Aloh” kökünden türemiştir ve yol, örnek veya yöntem anlamındadır. Alaha bir teori değil, pratik bir yöntem, felsefi değil, kanunidir. Bu yüzden günümüzde dahi dini ve kanuni kararlara yön verir. Alaha’nın özünde inanç yer almasına karşı eylemi vurgular. Ve temelde yönergelerin (mitsvot) her durum ve ortamda uygulanmasıyla ilgilenir, davranışlara bir yükümlülük, ahlaki ve dini görevlere bir gereklilik getirir. Yahudi kanuni sistemi statüsünde olan Alaha yaşamın her evresini, her noktasını kapsar, gerek kişiler arası, gerek Tanrı ile kişi arasındaki ilişkileri düzenler. Yahudiliğin yasal yanı olan Alaha kişisel, sosyal, ulusal ve uluslararası boyutlardadır

Bayramlar

Yahudiliğin kutsal günleri şabat (cumartesi) günü.
Haç bayramları, Paskalya (Pe-sah), Pentekoste (Şabut) ve Çardaklar (Şukot) günleridir.
Bunların her biri bir tarihî hatırayı canlandırır.
(Paskalya Mısır’dan çıkışı;
Pentekoste, On Emir’in Sina dağından İlânını;
Çardaklar, Mısır’dan çıkıştan sonra çölde kırk yıllık bekleyiş);
Ciddiyetin ağır bastığı bayram günleri ise Roh Hahana (yılbaşı)
Ve Büyük Kefaret günü Yom Kippur’Ğur. Yom Kippur yortusu bü¬tünüyle duaya ve perhize adanmıştır. Şabat ve bayram günleri çalışmak yasaktır.
Yahudi takviminde ayrıca iki küçük bay¬ram da vardır;
Nazar bayramı (Purim),İran Yahudilerinin kraliçe Esther sayesinde mucize kabilinden kurtulmalarını anlatır (M.Ö. IV. yy.);
Açılış bayramı (Hanuka), Yuda Makkabi’nin M.Ö. 165-164′te Anti-okhos Epihanoes’in naibi Lysias’ı yengiliye uğratmasından sonra Kudüs tapınağının ye¬niden ibadete açılışım anlatır. Bu bayrama “Işıklar bayramı” da denir. Yahudi dininde Yahudi tarihinin trajik olaylarını belirtmek üzere konmuş perhiz günleri de vardır. Bu perhizlerin en Önemlileri Kudüs tapınağı¬nın birinci ve ikinci yıkılışı için konanlardır (Tişa be Ab.)

[LoRd_AyTaC]

İlgi alanım olan Yahudi hukuku hakkında bilmek istediklerinizi sorabilirsiniz! Cevaplayabildiğim kadarıyla cevaplarım.

[despina]

orjinal mesaji gonderen LoRd_AyTaC

İlgi alanım olan Yahudi hukuku hakkında bilmek istediklerinizi sorabilirsiniz! Cevaplayabildiğim kadarıyla cevaplarım.

Tesekkur ederim, hristiyanlik hakkinda merka ettikleriniz varsa siz de bana sorabilirsiniz.:wink: