Ağ ile ilgili temel bilgiler

[silenter]

Ağ birbirine kablolarla bağlanmış sunucu, yazıcı, bilgisayar, modem gibi birçok haberleşme ekipmanının en ekonomik ve verimli yoldan kullanılmasıdır. Ağ insanların bireysel değil, ortak çalışmalarını sağlar.

Ağ, veri, yazılım ve ekipman paylaşımıdır. Küçük bir ağ iki bilgisayardan oluşabileceği gibi, büyük bir ağ binlerce bilgisayar, fax-modem, cd-rom sürücü, yazıcı ve bunun gibi ekipmanlardan oluşabilir.

Neden Ağa gereksinim duyulur?
Ağ zaman ve para kazancı sağlar. Basari için isletmenin sadece ofis içinde değil, tüm dünya ile haberleşmesi gerekir. Paylaşım söz konusu olduğundan donanım tüm personel tarafından kullanılabilir, her bir birey için ekstra yazıcı, modem, disk ünitesi gerekmez. Internet erişimi de bir ağ üzerinde paylaştırılabilir.

Ağ Nasıl Çalışır?
Ethernet en genel ağ sistemidir. Ethernet Standardlarıyla birlikte gelmiştir. Ethernet ağından gönderilen tüm mesajlar diğer bir ekipmanın alabileceği standart kodlardan oluşur. İlk olarak XEROX tarafından bulunmuş ve daha sonra DEC, Intel ve XEROX tarafından formüle edilip belirli metotları kullanıp saniyede 10 Mbit veri transfer edebilen bir sistem olarak ortaya çıkmıştır.

Ağ Topolojileri
Üç çeşit ağ yapısı vardır. Bunlar “star”, “bus” ve “ring” topolojileridir. Star ve Bus mimari en çok kullanılanlarıdır.

Star Yapı
Adından anlaşılabileceği gibi yıldız mimarisindedir. Yani yıldızın merkezinde bir hub veya switch, bunlara bağlı olan tüm noktaları birbirine bağlar (UTP kablo ile). Kablonun bir ucu ağ adaptör kartına bağlı iken, diğeri hub veya switch’e takılır.

Star Ağın Avantajları
* Ekonomik kablolama
* Hızlı kurulum
* Kolay genişletilebilirlik
* Switch veya bridge ile genişletilmesi ağ performansını arttırır.
* Bağlantıda meydana gelebilecek kopukluk , tüm ağı etkilemez .
* Huba yapılan bağlantılar hub üzerindeki bağlantıların durumunu gösteren ışıklar sayesinde durumları anlaşılır ve arıza tespiti kolaylaşır.

Dezavantajları
* Hub ile hub arasındaki bağlantıyı sağlayan kablonun uzunluğu 100m yi geçemez.

Bus Yapı
Bus yapı, omurga yapı olarak ta adlandırılır. Ağ üzerindeki tüm uç nokta’lar tek bir hat üzerindedir. Veri bu uç noktalardan geçerek istenilen uç noktaya ulaşır.
Ağ bağlantısı tek bir koaksiyel kablo ile yapılır. Bu kablonun uçlarına BNC denilen konnektörler bağlanır.

Bus Yapının Avantajları
* Güvenilir kablo kullanır (koaksiyel kablo).
* Basit ağ genişlemesi sağlar.
* Hub veya benzeri merkezi ağ ekipmanı gerektirmez.

Bus Yapı Dezavantajları
* Standardları 30 uç noktadan fazlasına izin vermiyor.
* Ağın toplam uzunluğu 185 mt’yi geçemez.
* Herhangi bir node’un baglantisinin kesilmesi tüm agi etkiler.
* Ariza tesbiti zor.

Sunucu (Server):
Sunucu, dosya depolamak ve bu dosyalara ag üzerinden erismek için kullanilan basit bir sistem olabilecegi gibi, birçok hard-disk içeren, yedekleme üniteleri ve cd-rom sürücüleri olan kompleks sistemler olabilir. Printer, fax makinalari, modemler, internet erisimi, vs. gibi kaynaklarin ag üzerinde paylasilmasina yardimci olur. Server’a baglanan bilgisayarlara istemci (client) denir. Sunucular genelde, veritabani dosyalarini, birçok yazilim istemcisinin erisimine sunar.

Hub:
Hub’in görevi kendisine ulasan sinyalleri alip yine kendisine bagli olan ag ekipmanlarina dagitmaktir. Hub bu islem sirasinda bir tekrarlayici görevi görür ve sinyali güçlendirir.

Mbps:
Saniyede 10 milyon bit (Millions of bits per second)

Switch:
Switch’ler daha kompleks ve daha verimli hublardir. Portlari arasinda direk kanal olusturma yetenegi vardir. Ağ performansini arttirir.

Node:
Bir ağ ekipmani (hub veya switch gibi) ile haberlesebilen, server, printer, fax makinasi, vb.

Workgroup:
Küçük haberlesebilen bir grup olusturabilmek için, tek bir switch veya hub’a bagli node’lara denir.

10BASE-T Kablo:
Her iki ucunda RJ-45 konnektörü bulunan, Kategori 3 kablolamayi destekleyen 10 Mbps ethernet standardinin kablosu.

Server Tabanli ve Peer-to-Peer Ağlar

Server Tabanli Ağler
Server tabanli aglarda “server” agin yöneticisidir. Tüm node’lar server’a baglidir. (Star yapida hub araciligiyla). Bu aglarda sunucu ortak kullanima açilan yazilim, printer, fax modem, internet erisimi gibi kaynaklari, istemcilerin erisimine sunar.

Sunucu bir hakem gibi davranir ve node’lar bilgi istediginde önce server’la konusur ve server istenilen bilginin yerini tesbit ederek, kullanicin erisim haklarina göre veriye ulasimini saglar.

Peer-to-Peer Ağler
Bu ag yapisinda server kullanilmaz, herbir istemci kendi hard diskine sahiptir. Her node birbiri ile konusabilir ve istedigi bilgi veya servisi alabilir. Istemciler diger istemcilerin kullanimina açmak istedikleri veri veya servisi paylastirirlar.

Ağ Ekipmanlari

Ağ Adaptör Kartlari
Ağ Adaptör Kartlari (Ağ Arabirim Kartlari) ag yapisinin temelini olusturur. Günümüzde bazi bilgisayarlar üzerinde ag adaptör kartiyla gelir. Eger bilgisayarinizda böyle bir kart yoksa anakart üzerindeki bos bir slota, modem veya ses karti takar gibi kisa sürede takilabilir. Ağ arabirim karti bilgisayarinizla ag arasindaki baglantiyi saglar. Veriyi Ethernet aginin okuyabilecegi ve kabul edecegi formata çevirir. Bu kartlar üzerinde hub veya switch’e baglayabilmeniz için konnektörler bulunur. Ağ Arabirim Kartlari driver (sürücü) dedigimiz üretici firma tarafindan yazilan software’lerle gelirler. 10 Mbps veya 10/100 Mbps çift hizli çalisabilen ethernet kartlari vardir.

Hub
Hub’lar star topoloji aglarda merkezi baglanti üniteleridir. Hub kendisine baglanilan tüm node’larin birbirleri ile iletisim kurmasini saglar. Hub’a baglanilan her ekipmanin kendi güç kaynagi oldugu gibi hub’inda kendi güç kaynagi vardir. Hub üzerinde bulunan durum isiklari ag durumunu izlememizi ve ariza tesbit islemlerini kolaylastirir. Ikiden fazla hub birbirine baglanabilir fakat Ethernet standartlarinda bazi sinirlar vardir. Hub-Hub baglantilari yerine switchlerden hub’lara gidilebilir, ve bu durum ag performansini arttirir. 10 Mbps veya 100 Mbps aglar için hub’lar bulunmaktadir.

Bridge
Bridge’ler bagimsiz workgrouplari birbirine baglamak için kullanilir. Veri yönlendirme islemi yapar. 10 Mbps ve 100 Mbps aglari birbirine baglayabilir.

Switch
Switchler daha öncede bahsedildigi gibi daha kompleks Hub’lardir. Büyük bir agi segmentlere (parçalara) bölerek ag performansini arttirir. Herhangi bir node’tan gelen verinin tüm aga dagitilmasi yerine istenilen node’a dagitilmasini saglar. Ag durmunu izler, veriyi gönderip, iletim isleminin yapilip yapilmadigini test eder. Bu özellige “store and forward” (depola ve ilet) denir.

Repeater
Repeater (tekrarlayici), ethernet ag standartlarinda merkezi baglanti noktasi ile node arasindaki mesafenin maximum sinirinin asmasi durumunda kullanilir. Sinyali alip, güçlendirip, gönderme özelligine sahiplerdir. Hub veya switchler de birer repeater görevi görür.

Router
Router’lar ag trafigini filtre eder ve dosyanin dogru yere gönderilmesini saglamak için degisik protokolleri birbirine baglar. Bu filtreleme isleminden dolayi router, switch veya bridge’den daha yavas çalisir. Hub veya switch’lerden farkli olarak router’lar ag yönetim hizmetleri sunarlar.

Filtreleme islemi:
Verinin içerigi incelenir ve iletilmesi gerekmiyorsa iletilmez. Switch veya bridge’te verinin içerigine bakilmadan iletim islemi yapilir.

protokol:
Ag üzerinde veri iletimi için kullanilan kurallar veya islemler.

PC Adaptör Kartlari
Laptop (dizüstü) bilgisayarlar ethernet agina kredi kartina benzer kartlarla baglanabilir. PC kartlari bütünlesik fax/data ve modem özelligine sahip olabilir .

Ağ Isletim Sistemi Nedir?
Ağ Isletim Sistemi (NOS) ag üzerinde bilgisayarlarin ve diger ekipmanlarin birbirleri arasinda veri alip göndermelerini saglarlar. Windows95, Windows NT, veya Macintosh gibi baska amaçlar için kullanilabilen isletim sistemleri ve sadece ag isletim sistemi olarak kullanilabilen Novell veya LANtastic gibi yazilimlar örnek verilebilir.

Ağ Için Yardimci Ögütler
Ethernet standartlari geçerli bir ağün olusturulma seklini belirler. Unutulmamasi gereken eger kurulumunuz standartlara uygunsa ağünüz çalisacaktir. Burada probleme neden olacak belli basli birkaç sey, yanlis kablolama, kablo uzunlugunun siniri geçmesi ve fazla kullanicinin bulunmasidir.

Bu bölümden sonra “Ağın Geçerli Yapilmasi” basligi altindaki diyagramlarda standartlara uyan geçerli bir ağ ve standartlarin disindaki geçersiz bir ağü göreceksiniz.
Ağünüzü planlarken bu standartlari takip ederek ağünüzü daha verimli bir sekilde çalismasini saglayabilirsiniz.

Üç Önemli Husus

Kablolama
Yanlis kalite veya tipteki kablolama heberlesmeyi güçlestirir.

Baglanti Sayisi
Switch ile parçalara ayrilmamis ağteki çok fazla sayidaki hub veya çalisma grubundaki çok fazla sayidaki baglanti sik sik çakismalara ve hatalara neden olacaktir.

Mesafe
ethernet standartlarinin göre daha uzun mesafelere çikan baglantilar ağün çökmesine neden olan zamanlama problemlerine neden olur.