Üç Aylar ve Regâip Kandili

[styla45]

Üç Aylar ve Regâip Kandili



Dinî hayatımızda "Üç Aylar'' olarak bilinen feyizli ve bereketli maneviyat mevsimine bir defa daha girmek üzereyiz. 24 Haziran 2009 Çarşamba günü Üç Ayların ilki olan Recep Ayının birinci günü bu ayın ilk Cuma gecesi olan 25 Haziran 2009 Perşembe akşamı da "Regaib Kandili'' dir.

Dinî literatürümüzde “üç aylar” diye bilinen çok feyizli ve bereketli bir manevîyat mevsimine bir kez daha kavuşmuş bulunuyoruz.

Üç Aylar Kamerî Takvime göre Recep Şaban ve Ramazan aylarıdır. Bu aylar rahmet dalgalarının başladığı mânevî huzur ve sükunun kalplere doğduğu ilâhî rahmetin coştuğu aylardır. Bu aylar girince mü’minlerin ruhlarını mânevî bir hava kaplar bu mübârek aylar içerisinde öyle feyizli ve bereketli ******* vardır ki Yüce Allah’ın rahmeti bu *******de mü’minler üzerine yağmur gibi yağar.

Üç aylardan ilki olan Recep ayının mânevî değerine Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Peygamber’in hadis-i şeriflerinde işaret buyurulmuştur. Tevbe Sûresi’nin 36. âyetinde şöyle buyurulmaktadır:

“Şüphesiz Allah’ın gökleri ve yeri yarattığı günkü yazısında Allah katında ayların sayısı onikidir. Bunlardan dördü haram aylardır. İşte bu Allah’ın dosdoğru kanunudur. Öyleyse o aylarda kendinize zulmetmeyin...”

Âyette ifâde edilen “haram aylar”ın “Zilkâde Zilhicce Muharrem ve Recep” ayları olduğunu Sevgili Peygamberimiz şu hadisleriyle açıklamışlardır:

“Muhakkak zaman Allah’ın yarattığı günkü şekliyle akıp gitmektedir. Sene oniki aydır. Onlardan dördü haram aylarıdır. Bunlardan üçü peşpeşedir: Zilkâde Zilhicce Muharrem bir de Cemâziyel-âhir ile Şaban ayları arasında olan ve Mudar Kabilesi’nin ayı Recep’tir.” (Buhârî Ehâdî 5 Tevhid 24; Müslim Kasâme 29; Ebû Dâvud Menâsik 67 Ahmed b. Hanbel Müsned 1/37 73.)

Recep Ayı gerek İslâm’dan önce gerekse İslâm’dan sonra mukaddes bilinen bir aydır. İslâm dinî gelmeden önce bu ay girer girmez Arap kabileleri arasında harp etmek baskın ve çapulculuk yapmak yasaklanır herkes kendisini bu ayda güven içinde hissederdi. İslâm geldikten sonra da bu aya olan hürmet devam ettirildi. Bu ay Regâip ve Mirac gibi mübârek ******* ve ilâhî tecellilerle şereflendirildi.

Recep ayının başlangıcında Peygamberimizin şöyle duâ ettiği rivayetler arasında yer almaktadır:

“Ey Allah’ım! Recep ve Şabanı bize mübârek kıl bizi Ramazana kavuştur.” (Ahmed b. Hanbel Müsned 1/259.)
Ülkemizde yukarıdaki beyanlar ışığında asırlardır bir “üç aylar” geleneği oluşmuş; Ramazana hazırlık Recep ayının girmesiyle başlar hâle gelmiştir.

Bu aylar mübârek *******le doludur. Recep ayının ilk Cuma gecesi Regâip gecesi yirmiyedinci gecesi Mirac gecesidir. Şaban ayının onbeşinci gecesi Berat gecesi Ramazan ayının yirmiyedinci gecesi de Kadir gecesidir.

Burada 19 Ağustos Perşembe akşamı idrak edeceğimiz Regâip gecesine de kısaca temas edelim.

Regâip çok değerli hediye bağış içten gelerek ve yoğun bir şekilde arzu edilen şey anlamlarına gelen Arapça bir sözcüktür. Cenâb-ı Hakk’ın ilâhî ihsan ve manevî hediyelerinin diğer zamanlardan daha çok tecelli etmesi ve samimi kalple Allah’a yönelenlerin affedilme ümitleri dolayısıyla Müslümanlar tarafından heyecanla beklendiği ve gönülden arzulandığı için Recep ayının ilk Cuma gecesine “Regâip Kandili” denmiştir.

Regâip Kandili Recep ayının 27. gecesindeki Mirâc ve Şaban ayının 15. gecesindeki Berat kandillerini; Ramazan ayını Kadir gecesini Ramazan ve kurban bayramlarını müjdeleyen mübârek bir gecedir.

Bu geceye mahuss bir ibâdet şekli olmamakla beraber geceyi tevbe dua ve ibâdetle geçirmek sevap kazanmaya vesile olur.

Recep ayı içerisinde bulunan bir başka mübârek gece de Mirac gecesidir. Mirac gecesi; Allah’ın Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed’i Mekke’deki Mescid-i Haram’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’ya götürdüğü (Bkz. İsrâ 1.) ve oradan da göklere yükselttiği gecedir. Mirac gecesi Cenâb-ı Hakk’ın Hz. Peygamber’e büyük hakikatlerin ilâhî sırlarını gösterdiği vasıtaları kaldırarak ilâhî vahye muhatap kıldığı kendi âyetlerini ve kâinatın sırlarını seyrettirdiği mü’minlere namazın farz kılındığı ve biz Müslümanlar için de ilâhî lütuflarla dolu olan bir gecedir.

Üç ayların ikincisi olan Şaban ayı ve onun içerisinde bulunan Berat gecesi de Müslümanlarca kutsal sayılmış bu gecenin diğer *******den farklı bir şekilde geçirilmesi bu gecede daha fazla ibâdet edilmesi âdet hâlini almıştır. Bazı rivayetlerden Hz. Peygamber’in Şaban ayına ve özellikle bu ayın onbeşinci gecesine ayrı bir önem vererek onu ihyâ ettiğini (Tirmizî Savm 39; Ibn-i Mâce İkâme 191 Hadis No: 1389.) göz önünde bulunduran âlimler bu geceyi ibâdetle geçirmenin sevaba vesile olacağını söylemişlerdir. Ayrıca bir kısım bilginlerin kıblenin Kudüs’teki Mescid’i Aksâ’dan Mekke’deki Kâbe istikametine çevrilmesinin (Bkz. Bakara 185.); Hicret’in ikinci yılında Berat gecesinde vuku bulduğunu kabul etmeleri de geceye ayrı bir önem kazandırmıştır. (Geniş bilgi için bkz. DİA V 475-476.)

Üç ayların sonuncusu olan Ramazan ayı ve onda bulunan Kadir gecesinin ise dinî hayatımızda ayrı bir yeri ve önemi vardır. Ramazan ayı faziletlerle dolu bir aydır. Ramazan ayı hayır ayı yoksullara ve düşkünlere yardım ayı ve bütün anlamıyla Kur’an ayıdır. Ramazanın diriltici özelliği bütün insanlığı hidâyete ve mutluluğa ulaştırmak için yeryüzüne gönderilen Kur’an-ı Kerim’in bu ayda inmeye başlamasından (Bkz. Bakara 185.) bin aydan daha hayırlı olan Kadir gecesinin (Bkz. Kadir 3.) bu ay içerisinde bulunmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca İslâm’ın beş temelinden biri olan oruç ibâdetinin bu ayda yerine getirilmesi emredilmiştir. (Bkz. Bakara 185.) Böylece Ramazan ayı diğer aylar içinde bir başka aydır. Sanki yeni bir hayatın başlangıcıdır. Hayatımızın kazandığı ve kazanacağı yeni boyutların filizleneceği önemli bir devredir. İnsanî ve sosyal ilişkilerimizin daha güzel bir hüviyet kazanacağı zaman dilimidir.

Ramazan ayının özellikle Müslüman Türk toplumunun dinî hayatında müstesnâ bir yeri vardır. Türk milleti Ramazan’ı yılda bir defa gelen önemli bir misafir olarak kabul eder ve hazırlıklarını buna göre yaparlar.

Her yıl Ramazan ayı yaklaşırken neşe hareket ve bir canlılık görülür. Toplum geleneğimizin canlı ve dipdiri görüntüsü olarak Ramazan; yıllık takvimimiz içinde hatırı sayılır bir ağırlığa sahiptir. Ramazan aylar içerisinde sultanlıkla taltif edilen bir pâyenin sahibi olarak kandillerle karşılanıp bayramlarla uğurlanır. İftar sahur terâvih gibi ibâdet meşvesinin ötesinde mânâlar taşıyan bu merasimleriyle de sultan olmanın ayrıcalıklarını yaşar.

İnsanoğlu yaşadığı günlerde farklılıklar olmazsa belli alışkanlıklarıyla hayatını sürdürür. Fakat alışkanlıklarının dışında ve farklı durumlarla karşılaşırsa kendine bir çeki düzen verir. İşte idrak edeceğimiz üç aylar ve bu aylar içerisinde bulunan mübârek ******* mü’minin hayatındaki mûtad gün ve ******* arasında fazlasıyla sevap kazanacağı kıymetli zaman dilimidir. Şurası bilinmelidir ki insan bu dünyada nasıl yaşamışsa kıyamet gününde Allah’ın huzuruna dünyada işledikleriyle birlikte varacaktır. Götürdükleri iyi ise sevinip mutlu olacak; kötü ise pişmanlık duyarak mahcûp olacaktır. Ancak bu mahcûbiyetin orada faydası da olmayacaktır. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulmaktadır:

“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakının ve herkes yarın için önceden ne göndermiş olduğuna baksın. Allah’a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır.” (Haşr 18.)

Önümüzdeki üç ay içerisinde gündelik hayatın tek düzeliğinden ve sıradanlığından bizleri alıp kendi hususî atmosferine götüren bu güzel ve özel günleri ard arda yaşayacağız. Güzel yurdumuzun insanları kandil Ramazan ve bayram gibi bu husûsî zamanları sosyal barışın ve huzurun bir vesilesi sayarak karşılıklı sevgi ve hoşgörüyle karşılayıp uğurlayacak kendi inanç ve değerlerini yaşama ve yaşatmayı bizzat yaşayarak öğreneceklerdir.

“Üç aylar” diye adlandırılan Recep Şaban ve Ramazan ayları Yüce Allah’ın ruhumuza ikram ettiği faziletli ve feyizli bir zaman dilimidir. Yapılan dileklerin dalga dalga Allah’a ulaştığı dökülen pişmanlık gözyaşlarının günâhları silip yok ettiği kandiller geçididir. Melekî olduğu kadar şeytânî özelliklere de sahip ve günâh işlemeye müsait olan insanın günâhlarından tevbe edip temizlenmesi için üç aylar bir fırsattır. Kısaca üç aylar günâhlardan arınma sevaplarla bezenme mevsimidir. Ramazandan önce oruçla buluşanlar Cuma namazına koşanlar namaza başlayanlar ibâdetlerini çoğaltanlar tevbe ile Allah’a yönelenler... gibi mânevî kazanç elde edenlerin çokça görüldüğü anlardır üç aylar.

Hayatımızda âdeta otokontrol sisteminin kurulmasına vesîle olan mübârek üç aylar ve kandiller dünyevî meşguliyetlerimizden sıyrılıp yaratılış gayemizi düşünmemiz; yaratan ve yaratılanlarla olan münâsebetlerimizi güçlendirmemiz için son derece değerli fırsatlardır.

İşte yakında idrâk edeceğimiz mübârek üç aylar; Yaratıcımıza âilemize çocuklarımıza milletimize ve bütün insanlığa karşı görev ve sorumluluklarımızı hatırlatmalı hata ihmal ve kusurlarımızdan dönmemize ve gaflet uykusundan uyanmamıza vesile olmalıdır. Aramızdaki çekişmeleri tefrika ve ihtilâfları şahsî menfaat hesaplarını ve basit düşünce farklılıklarını bertaraf etmeli; her zamandan daha çok muhtaç olduğumuz ve Yüce Dinîmizin bizden ısrarla istediği; barış hoşgörü kardeşlik birlik ve beraberliğimizin güçlenmesini insânî ve ahlâkî meziyetlerin yeniden yeşermesini sağlamalıdır.

Bütün okuyucularımızın üç aylarını ve Regâip Kandillerini kutluyor hayırlara vesile olmasını Yüce Mevlâ’dan niyâz ediyorum.



Not: Bu yazı Diyanet Aylık Dergi 2005 Ağustos sayısında yayınlanmıştır.