Uçuş Korkusundan Kurtulmanın Yolları

[mel_i_ke]

Uçuş fobisi; titiz, mükemmeliyetçi, kontrolcü ve stresle başetme sorunları yaşayan kişilerde yaygın olarak görülüyor. Peki, uçuş fobisinden nasıl kurtulunabilir?


Uçak kazalarından sonra TV'lerin yaptığı canlı yayınlar, fobisi olanların durumunu daha da şiddetlendiriyor

Uçuş fobisi mükemmeli arayan titiz insanları bulur

International Hospital Psikiyatri Uzmanı Dr. Ali Ayas, uçuş fobisi hakkındaki soruları yanıtladı:

* Uçuş korkusu ne zaman bir fobiye dönüşür?

Uçuş korkusu insanların pek çoğunda vardır. Ancak henüz ortaya çıkmamış olabilir. Çünkü eğer bir kişinin uçağa binmesi gerekmiyorsa, o kişi uçuş fobisi olup olmadığını test edemeyebilir. Ancak bir gün uçağa binmesi gerektiğinde bu korku ile tanışabilir. Bir kişi eğer uçağa binmeden günlerce önce gerginleşmeye ve endişelenmeye başlıyorsa ya da uçağa binerken çok tedirgin oluyorsa, uçuş fobisine aday olduğu söylenebilir. Bazı kişilerde ise uçakta panikleme ve bir an önce uçaktan aşağı inme isteği biçiminde kendini gösterebilir. Bu gerginlik ve endişeler nedeniyle eğer kişi uçağa binmeyi erteliyorsa ya da binmiyorsa, bu kişinin uçuş fobisi olduğu söylenebilir.

KORKSA DA BİNİYOR

* Kişi uçmaktan çok korkuyor ama yine de biniyorsa, onunkine hastalık denir mi?

Bu daha iyi bir durumdur. Birçok kişi uçaktan korkmasına rağmen uçağa binmeyi başarabilir. Ancak bir süre sonra stresli ya da türbülanslı bir uçuş sonrasında uçuş fobisi daha fazla yoğunlaşabilir ve kişinin uçağa binmesini engelleyebilir. Hiç binememe kadar olmasa da, bir rahatsızlık olarak değerlendirilebilir.

* Uçuş fobisi kimlerde görülüyor?

Toplumun her kesiminde görülebilir. Ancak titiz, mükemmeliyetçi, kontrolcü ve stresle baş etmede sorunlar yaşayan kişilerde daha yaygın olarak görüyoruz. Ortalama 20-40 yaş arasında daha çok karşımıza çıkıyor.

* Uçuş fobisi ilk kez uçağa binildiğinde mi olur? Yoksa sürekli uçağa binen insanlarda bir gün aniden ortaya çıkabilir mi?

Her ikisi de olabilir. Bazen uçağa hiç binmemiş bir kişi uçaktan çok fazla korkabilir. Çünkü hiçbir tecrübesi yoktur. Başına nelerin gelebileceğini pek kestiremez. İkincil uçuş fobisi ise, kişinin bir süre uçak ile seyahat ettikten sonra uçuş gerilimine artık katlanamaması ve uçamaması şeklinde olmaktadır. Burada mutlaka ek etkenler aranmalıdır. Eşlik eden ek psikiyatrik bir sorun ya da stres artışına bağlı olarak uçuş korkusu gelişebilir.

TV'lerin canlı yayınları fobiyi tetikliyor
* Uçak kazaları uçuş fobisini artırır mı?

Kesinlikle. Zaten bu fobinin artmasındaki en büyük etken, bu kazaların yanısıra, medyada fobik bir ortam oluşturulması. Bu tür durumlarda, televizyonların yayın akışını değiştirerek telaşla canlı yayınlara girişmesi, fobisi olan kişilerin yaşadığı sıkıntıyı artırır. Ortaya çıkan aksaklık ve kazaların tekrarlanarak verilmesi ise uçağın güvenilmez bir taşıt olduğu düşüncesini artırır.

* Uçuş fobisi olan kişi, yine de uçağa binmeli mi?

Evet, korkmalarına rağmen uçağa binmelerini öneriyoruz. Ancak aşamalı olarak bu fobinin üzerine gidilmeli. Ani üzerine gidişler fobiyi artırabilir. Uçuş güvenliği konusunda bilgi sahibi olmaya çalışmak işe yarar.

* Kalp çok hızlı atıyorsa, fobi nedeniyle kriz geçirilebilir mi?

Böyle bir şey mümkün değildir. Fobi bizi bilinçdışı bir tehditten korumak için vardır. Dolayısıyla bizi korumaya çalışan bir sistem bize neden zarar versin ki?

Alkol almalı mı?

Kimi insanlar, uçağa binmeden önce alkol alarak korkusunu yenmeye çalışır. Bu da başvurulabilecek bir harekettir. Çünkü alkollü içkiler bir miktar bizi rahatlatabilir, gerginliğimizi hafifletir. Ancak fazla miktarda alındığında ekstra sorunlara da yol açabilir. Bu nedenle alkolü limitli kullanmak gerekir. Diğer taraftan gerginliğini alkol ile bastırmayı öğrenen kişilerde alkol limiti sürekli artarak ek bir soruna neden olabilir. Bu noktada dikkatli olmakta fayda var.

İlaç işe yarar mı?

Hastanemize uçuş fobisi nedeniyle başvuranların sayısı bir hayli fazla. Bize başvuran kişileri, uçuş fobilerinin yanında ek olarak başka bir psikiyatrik rahatsızlıkları var mı diye değerlendiriyoruz. Eğer panik atak ve depresyon durumuyla karşılaşırsak, öncelikle bu sorunları çözümlemeye çalışıyoruz. Gerekli durumlarda, bu hastalara antidepresan ilaçlar ve sakinleştirici olarak bilinen sıkıntı giderici ilaçları önerebiliyoruz. Ancak bu ilaçlar herkeste aynı faydayı sağlamıyor. Dolayısıyla bu tür ilaçları kullanmadan önce, mutlaka bir doktorla görüşmekte fayda var.