Enver Paşa hain mi, kahraman mıydı?

[jockeя]

Enver Paşa ile Naciye Sultan'ın torunu Arzu Enver Sadıkoğlu konuştu.


Dedem Enver Paşa bir hain değil kahramandı

Enver Paşa ve Naciye Sultan'ın torunu Arzu Enver Sadıkoğlu: Ortaokulda dedeme 'hain' denildiğini tarih kitabında okuyunca, ağlayarak sınıftan kaçtım. Sarıkamış'ta 80-90 değil, 18 bin askerimiz şehit oldu.

Arzu Enver Sadıkıoğlu ile yeni seneye iki kala buluştuk. Arzu Enver, Enver Paşa ve Naciye Sultan'ın torunu. Okul kitaplarında Enver Paşa için hayalperest ve maceracı sıfatlarını okuduk. Kimileri onun için "Vatan haini" derken, bazıları ise onu kahraman ilan etti. Arzu Enver ile Enver Paşa'nın torunu olmanın ne ifade ettiğini konuştuk. Öte yandan babaannesi Naciye Sultan'ı da unutmadık. Enver, saltanatın temsilcisinin hayatını, alışkanlıklarını anlattı. Saltanatın son temsilcilerinden Arzu Enver bir süre ticarete atılmayı denemiş ama "Biz genetik olarak bu işe yatkın değiliz" diyor gülerek. Şimdilerde özel bir şirkette müşteri ilişkileri müdürlüğü yapıyor. Ailesine dair en çok üzüldüğü noktalardan bir tanesi de, oldu bittiye getirilerek ellerinde tek kalan Naciye Sultan Korusu'nun yok pahasına satılması. Yeni yılın bu ilk gününde Arzu Enver'in hikâyesini ilgiyle okuyacağınızı düşünüyorum.

* 1955 yılında Napoli'de doğdunuz. Ne kadar kaldınız orada?
-Babam Ali Enver o dönem NATO'daydı o yüzden İtalya'da doğdum. Bir yaşına kadar Napoli'de kaldım. Annem ile babam birbirini çok severek evlenmiş. Çok mutlu bir evliliğe doğduğum için ismimi Arzu koymuşlar. Gerçi sonra bu sevgi evliliklerini kurtarmaya yetmedi amaBir askerle bir entelektüelin evliliğiydi onlarınki.

HÂLÂ GÖZLERİM DOLAR
* Büyükbaba Enver Paşa, babaanne Naciye Sultan. Büyükbabanızı babanız bile tanıyamamış peki ya babaannenizi tanıdınız mı?
-Hayal meyal, zorla bir iki şey hatırlıyorum. O da anlatılanlardan fotoğraflardan olabilir. İki, iki buçuk yaşında kaybettim babaannemi. Çok sevgi dolu biriymiş. Ailesine çok düşkünmüş. Torunlara zaafı varmış.

* Türkiye'de özellikle o dönemlerde Enver Paşa'ya olan tepki malum. Siz bundan nasıl etkilendiniz?
-Babam ben 9 yaşındayken yurtdışına gitti. Annem başka biriyle evlendi. Annemi rahat bıraktılar çünkü o başka bir soydan geliyordu. Ama Enver Paşa hadisesi beni hep etkilemiştir.

* Büyükbabanızla ilgili negatif ilk cümleyi kaç yaşında duydunuz?
-Ortaokulda. Eseniş Koleji'nde okuyordum. Tarih kitabında "Enver Paşa vatan hainidir" diye bir cümle okudum. Belki bu söyleyeceğim size abartılı gelebilir ama gözyaşları içinde sınıftan kapıyı vurup çıktığım bilirim. Hala konuştukça bana dokunur, gözlerim dolar. Yargısız infaz.

* Peki sonra ne yaptınız?
-Mahvoldum büyükbabama bakışı öğrenince. Öyle değil böyledir diye anlatamadım, söyleyemedim. Elimde argüman yok ki. Üstelik karşımdaki tarih öğretmeni. Yapabileceğim tek şeyi yaptım bu konunun konuşulduğu mekanları terk ettim.Çünkü ben biliyordum aslında anlatılanların doğru olmadığını.

* Neyi biliyordunuz?
-Babamdan halalarımdan her zaman Enver Paşa'yı dinledim ben. Dedem vatanperverdi. İnsanların hataları olabilir ama hataların yorumları ayrı bir şeydir. Dedem iyi bir askerdi. Kahramandı.

V* Atatürk nasıl algılanırdı sizin evinizde? Gerçekten de Enver Paşa ile araları bozuk muydu?
-Herkesin evinde nasıl algılanıyorsa öyle. Sonuçta Atatürk Cumhuriyet'i kuran bir insan. Ben okulda Atatürk hakkında öğrendiklerimi evde abartılı bir şekilde, heyecanlı heyecanlı anlatırdım. Kimse de bana "Ne diyorsun kızım sen, biz Atatürk'ü sevmeyiz" demedi. Ailemizde hiçbir zaman "Atatürk'ü sevme, Atatürk dedeni şunu yaptı. Enver Paşa ile Atatürk düşmandır" gibi konuşmalar olmadı. Atatürk dedemle bağlantı kurmamıştı evet. Dedeme yapılanı hep haksızlık olduğunu düşündüm. Vatan haini, Türkiye'yi sattı gibi cümlelere maruz kalmamalıydı.

ENVER PAŞA KILIBIKTI
* Araştırma yaptırdınız mı?
-Bazı konulara duygusal olarak yaklaştığım sanılabilir ama elimde çok belge var. Eskiden bu konu hakkında konuşmuyordum bile çünkü ortam önyargılıydı. Ama gün geçtikçe Enver Paşa konusu daha iyi temellerle masaya yatırılır oldu. Bu çok hoşuma gidiyor. Dedemden kalan mektuplar her şeyi açığa çıkarıyor zaten. Enver Paşa Türk halkına mal olmuş bir kahramandır. Mustafa Kemal birbirlerine çok benzedikleri için ister istemez rakip haline getirildiler.

* Ya Sarıkamış felaketi, 1. Dünya Savaşı'nda Almanların yanında savaşa girmemizi sağlaması
-Sarıkamış'ta rakamlar abartılıyor. 80-90 bin değil 18 bin askerimiz şehit oldu. Operasyon da hatalı değildi. Kumandanlar dedemin emirlerini dinlemedikleri için bunlar oldu. Savaşa gelince mecburiyetler yüzünden Alman tarafından olduk.

* Enver Paşa sert mizaçlı bir asker olmasına rağmen ev hayatı farklıymış.
-Doğru. Yumuşacık bir adammış. Hatta eşiyle ilişkilerinde kılıbık bile diyebiliriz (gülüyor).