www.cakal.net Forumları YabadabaDuuuee - USB Nedir? USB (universial serial bus-evrensel seri veri yolu)

USB Nedir? USB (universial serial bus-evrensel seri veri yolu)

USB Nedir?
Universal Serial Bus (USB), bilgisayarınıza çeşitliaygıtları takmanıza olanak tanıyan bir çevre birimi veri yolu standardıdır. Çoğu Macintosh bilgisayar, çevre birimi aygıtları
bağlamak için SCSI (Small Computer Standard Interface), ADB (Apple Desktop Bus) ve seri bağlayıcılar kullanır. USB, bu standartların yerini alacaktır.
USB standartını başlangıçta, Compaq, Digital Equipment, IBM, Intel, Microsoft, NEC ve Northern Telecom geliştirmiştir. Başlangıçtaki yedi şirketin 1995 yılında oluşturduğu USB Uygulayıcıları Forumu'nun (USBIF; www.usb.org) artık, ortak misyonu USB çevrebirimlerinin gelişimini sağlamak ve tüketici tarafından benimsenmesini artırmak olan 500’den fazla üyesi bulunuyor.
1997’nin başından beri çoğu bilgisayarların arkasında birçok kullanıcının ne işe yaradığını bile bilmediği bir ya da iki dikdörtgen şeklinde bağlantı mevcut. Buna şaşmamak gerek, zira uzun süre özellikle Türkiye bilgisayar pazarında bu bağlantı noktalarına bağlayabileceğiniz hiçbir şey bulamıyordunuz.
Bu bağlantı noktalarının ardında 1995 yılından beri bilgisayar dünyasının devleri tarafından geliştirilen yeni bir ara birim gizli: Universal Serial Bus, kısaca USB, Türkçe ifadesiyle “evrensel seri yol”. Bu arabirim yazıcı, fare, klavye, modem, scanner,joystick, dijital kamera gibi çoğu çevrebirim aygıtı için ortak bir arabirim sunuyor, paralel ve seri arabirimlerin neden olduğu kablo salatasının da önüne geçiyor. USB arabiriminin saniyede 1 Mbyte’lık hızı çoğu çevrebirim aygıtı için yeterli.
USB'nin temel amacı, standart bağlayıcıları kullanarak ve eklenti kartlarından kurtularak, geliştiriciler ve tüketiciler için maliyetleri düşürmek. Bunun nedeni, veriler gibi gücün de (güç dediğimiz şey, elektrik aslında) USB kabloları aracılığıyla dağıtılmasının yanı sıra, bazı düşük güçlü aygıtların ayrıca kullanılan adaptörlerden kurtulması. Şu anda 1.1 revizyonu bulunan USB özelikleri, saniyede 12 megabitlik (klavye gibi düşük hızlı aygıtlar için 1.5 Mbps) bir toplam veri hızına sahip. İki yönlü bir veri kanalı gerektiriyor. USB uyumlu göbekleri (hub'ları) kullanarak da, bir PC’ye 127 aygıtın takılmasını sağlıyor. USB, masaüstünde, kablo bağlantısını 5 metreden az tutarak, orta dereceli bir veri aktarımını amaçlıyor.
USB: BOOT ETMEDEN PC’YE AYGIT TAKMAK
USB çevrebirim aygıtlarını bilgisayarınıza, sistemi yeniden başlatmaya veya yapılandırmaya gerek kalmadan bağlayabilirsiniz. Windows 98 USB aygıtlarını takıldıkları anda otomatik olarak konfigüre ediyor.
Bu aygıtlar aynı zamanda birbirlerine zincirleme şeklinde de bağlanabiliyor. PC’nizde ikiden fazla USB aygıtını çalıştırmak isterseniz bir USB dağıtıcısına, yani USB Hub’a ihtiyacınız var. Bu sistem sonraki sayfadaki resimde olduğu gibi çalışır.

Çoğu klavye ve monitör üreticisi ürünlerini bu tip USB Hub’ları ile donatıyorlar. Bu sayede bilgisayarınız çalışırken USB aygıtlarını istediğiniz gibi bağlayabilirsiniz. Windows otomatik olarak hangi USB aygıtının söz konusu olduğunu algılıyor ve bu aygıta uygun sürücüleri kuruyor.
Ayrıca High Power ve Low Power USB aygıtları da mevcut, yani az ya da çok elektriğe ihtiyaç duyan çevrebirimler. Kamera, modem ve Network adaptörü gibi yüksek enerjiye ihtiyaç duyan USB çevrebirimlerini, sadece gerekli enerjiyi sağlayabilecek Hub’lara bağlayabilirsiniz, aksi halde Windows 98 söz konusu USB aygıtını tanıyamaz.
Gerçi Microsoft, Windows 95 için Web sayfasında kısa bir süreliğine USB güncellemesi (USB Supplement to OSR2) sundu, ancak bu destek son zamanlarda kaldırıldı. Yani bilgisayarına USB aygıtı bağlamak isteyenler için tek yol Windows 98.
USB’NİN GENEL AVANTAJLARI :
Bilgisayarlarda standart olarak mevcut olan paralel ve seri portların kısıtlamaları USB ile ortadan kalkıyor. Teorik olarak USB portuna 127 aygıt aynı anda bağlanıp kullanılabiliyor. Bu veriyoluna bağlanan aygıtların IRQ, DMA, I/O, Jumper veya Switch gibi ayarlarıyla uğraşmanız gerekmiyor.
Tüm aygıtlar için ortaklaşa kullanılabilir transfer hızı USB’de teorik olarak saniyede maksimum 12 Mbyte. Ancak işin içine yönetim zahmetleri de girince pratikte bunun yüzde 80’i, yani yaklaşık 10 Mbit/s’i kullanılabiliyor. İki aygıt arasındaki maksimum kablo uzunluğu 5 metre.
Maksimum ağlanma düzeyi 7 olduğu için, teorik olarak bilgisayar ve USB ağına bağlı son aygıt arasındaki mesafe 30 metreye kadar çıkabiliyor. Bağlantı için gerekli kablolar oldukça ucuzdur, zira seri yol için sadece dört damarlı kablolar kullanılır. 50 veya 68 pinlik SCSI kabloları bilenler, USB ile nasıl tasarruf edilebileceğini iyi bilir.
USB’nin Getirdiği Avantajları özetlersek :
1. Tek bir PC’ye 127 adede kadar cihaz bağlayabilme
2. Hiçbir sürücüye, IRQ ayarlarına, DMA kanallarına ve I/O adreslerine, genişleme yuvalarına gerek duymadan kolay kurulum
3. Çevresel cihazlar için PC’yi kapatıp açmadan Tak ve Çalıştır fonksiyonelliği
4 Bütün cihazlar için tek tip konnektör
5. PC’yi kapatmadan cihaz ekleme ve kaldırma özelliği
USB Nasıl Çalışır?
Çoğu USB aygıtın "sabit" ya da bağlı USB kablosu vardır. Bilgisayarınıza bir USB aygıt bağlamak için, aygıtın USB kablosunu bilgisayarınızdaki USB kapısına takarsınız. Ne kadar sıklıkta olursa olsun istediğiniz zaman bilgisayarı kapatmak, yeniden başlatmak ya da uyutmak zorunda
kalmadan USB aygıtı bağlayabilir ya da bağlantısını kesebilirsiniz.

USB'nin getirdikleri :
Özellikle Windows 95’ten önceki günlerde, PC’nize bir aygıt eklemek istediğiniz zaman, karşınıza çıkacak birkaç engel hemen hemen belliydi. Öncelikle bilgisayarınızda doğru kapı (port) türünün mevcut olup olmadığını saptamanız gerekiyordu. Eğer doğru kapı türü varsa ve bir eklenti kartı kurmanız gerekmese de, hafıza adreslerini, IRQ’ları (kesme istekleri) ve DMA (Doğrudan Bellek Erişimi) kanallarını kontrol etmek ve sık sık bunlarla oynamak zorunda kalırdınız. Sonuçta da insanın kafasını allak bulak eden kavramlarla ve çoğu zaman düş kırıklığıyla baş başa kalırdık.
Windows sürümleri ve USB
Windows 95'le birlikte gelen Tak Çalıştır (Plug&Play) ve PCI (Çevresel Bileşen Ara Birimi) veriyolu desteği, aygıtların kuruluşunu epey kolaylaştırmış, rahatlatmış gibidir; ama zorluklar, uyumsuzluklar ve aygıt çakışmaları ortadan kaybolmamıştır. Windows 98 yüklü bir sisteme ISA kart tabanlı çevrebirimleri eklemek, hala kullanıcının sistem kaynak paylaşımını kontrol etmesini ve ya kaynak atamalarını ayarlamasını ya da yeni bir tane eklemek için mevcut bir çevrebirimini sistemden kaldırmasını gerektiriyor.
Windows 95 OSR 2.1, USB çevrebirimleri için sınırlı destek getiriyor; ama Windows 98, bu anlamda çok daha başarılı. Windows 98’in avantajı, büyük ölçüde, hata düzeltmeye ve test sonuçlarına göre yapılan gelişmelere bağlı: USB Win32 Sürücü Modeli (WDM) ve USB sürücü arabirimi; WDM’nin --Sürüm 9.0 olarak adlandırıldığı-- Windows 95 OSR 2.1’de olduğundan daha daha uzun bir süre ve daha geniş bir aygıt yelpazesiyle test edildi.
Ayrıca Windows 98’de, Windows 95 OSR 2.1’de bulunmayan üç sürücü sınıfı var: dijital video ve dijital ses için WDM Streaming sınıfı sürücüler; insan arabirim aygıtları için WDM HID sınıfı sürücüler; ve --bir düğmeyle ya da bir USB tarayıcısındaki denetimle-- tarama ve uygulama başlatmayı seçilir kılmak için kullanılan STI USB ara birim sürücüleri. Birden çok aygıt USB aygıtları, tek başlarına bağlandıklarında, beklendiği üzere (birkaç önemli sürpriz dışında) sorunsuz çalışırken; birden çok USB cihazını tek bir PC’ye bağlamak için eskiden yapılan girişimler, USB çevrebirimlerinin bir araya geldiğinde iyi “çalışmayacağı” düşüncesini ortaya çıkardı. Yine de, yapılan testlerde, Windows 98 sistemleri çeşitli USB aygıtlarını eş zamanlı olarak çalıştırabiliyor (ama yeni aygıtların ilk kuruluşu sırasında, daha önce kurulmuş cihazlar bazen geçici olarak kaybolabiliyor da).
Ayrıca 1998’deki sonbahar Comdex fuarı sırasında, sponsorluğunu USB Gerçekleştirenler Forumu’nun yaptığı canlı bir gösteride, toplam 111 aygıt aynı anda bir PC’ye bağlandı ve çalıştırıldı. Birçok çevrebirimi bağlama ihtiyacı duyan ya da hatta bağlamaya çalışan gerçek kullanıcıların bulunması olasılığı uzak olsa da, önemli olan bu işlemin mümkün olması. Ortalama bir kullanıcının bağlayacağı 6-8 USB aygıtı gayet iyi sonuç verir.
Bağlantının esasları :
Bilgisayarınız USB’ye hazırsa, PC’ye bir çevrebirim aygıtı bağlamak genellikle oldukça kolay. İlk adım, PC’nizde USB kapılarının olduğundan, USB veriyolunun kurulmuş olduğundan ve kapıların yollara bağlı olduğundan emin olmanızdır. USB’nin hazır olup olmadığını kontrol etmenin en kolay yolu,
Start | Settings | Control Panel | System | Device Manager’ı (Başlat | Ayarlar | Denetim Masası | Sistem | Aygıt Yöneticisi) açmak; ve USB'yi (Evrensel seri yol denetleyici), listelenen bir aygıt olarak aramak.
İlk aşama: USB'yi tanıtın
Eğer aygıt listelenmiş durumdaysa, daha fazla ayrıntı için üstüne tıklayın. Bu öğelerden herhangi biri kayıpsa, aygıtları nasıl seçilir kılacağınızı bulmak için PC'nizin kullanım kılavuzuna ya da BIOS’unuza başvurmanız gerekiyor.
Windows 98 otomatik olarak USB desteğini yüklüyor; ama eğer Windows 95 OSR 2.1’le çalışıyorsanız ve “Evrensel seri yol denetleyici” Aygıt Yöneticisi ekranınızda listelenmemişse, USB desteğini işletim sisteminin CD-ROM’undan yükleyin. Windows 95 CD’sini yerleştirdikten sonra, sadece Other/Usb alt dizininde bulunan Usbsupp.exe dosyasının üstüne tıklayın.
Kurulan USB desteğiyle birlikte, PC’nin arkasında, yanında ya da önündeki iki USB kapısından birine aygıtı kablo aracalığıyla bağlamalısınız. Aygıtı PC’ye bağladıktan sonra işletim sistemini çalıştırmalısınız. Windows, USB yolundaki yeni aygıtı saptadıktan sonra, --hem Windows 95'te hem de Windows 98'de-- tipik olarak birkaç saniye süreyle “Bilinmeyen Donanım Saptandı” mesajını gösteriyor. İşlem sürerken bu mesaj otomatik olarak kayboluyor. Bu mesaj, acemileri endişelendirebilir. Ayrıca, gelişmiş USB desteğine karşın, Windows 98’in USB için tam olarak kullanışlı olmadığının ilk göstergesidir.
İkinci aşama: Windows'a dikkat!
Kuruluş işleminin bir sonraki aşaması aygıta göre değişiyor; ama önce kendi yazılımlarının yüklenmesini gerektirmeyen çevrebirimler için, işletim sistemi genellikle aygıtın kimliğini ya da türünü tanıyor ve Windows CD-ROM’unu istiyor.
İşletim sistemi CD’si, kuruluş işlemi süresince büyük olasılıkla birkaç kez istenecektir. Kuruluş rutini, gerekli sürücülerin halihazırda yüklenmiş olup olmadığına bakmaksızın, bunları tekrar yüklemek konusunda ısrar ediyor; ve siz ilk keresinde doğru alt dizini işaretledikten sonra bile, Cabinet dosyalarının (.cab uzantılı, sıkıştırılmış Windows kurulum dosyaları) nerede olduğunu hatırlamamak konusunda inat ediyor.
Eğer bir USB çevrebirimini çıkarıp ardından bunu aynı bilgisayarda farklı bir USB kapısına (port) takılmamalı. Aygıt tam anlamıyla kurulmuş ve ilk kapıya takıldığında mükemmel bir şekilde çalışıyor olsa bile, kapıları değiştirmek, sürücüleri tekrar kurmanız gerektiği anlamına geliyor.