[M@D_VIPer]

SOSYAL YAPI

I. Tanımı: Sosyal yapı, içinde sosyal ilişkilerin, sosyal olayların meydana geldiği, ses yol grupların, kurumların yer aldığı, nüfus ile yerleşim tarzının şekillendirdiği, toplumun şekil ve çerçevesi ile ilgii dış görünüşe sahip olan bir sosyal varlıktır.

Sosyal yapının iki yönü vardır:

A - Kültürel (Manevi) Yapı: Toplumun sosyal ilişkiler ağı dediğimiz sosyal statüler, roller ve değer yargılarından oluşan yapısı

B- Fizik (Maddi) Yapı: Toplumun şekil ve çevresi olarak belirtilen dış görünüşünü oluşturan nüfusun yerleşim tarzı (köy - şehir) fiziksel yapısını oluşturur.

Toplumdan topluma sosyal yapı farklı özellikler gösterir.

II - SOSYAL YAPI İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

A - Sosyal İlişki: Birbirinden haberdar olan en az iki insan arasında belirli bir süre devam eden, anlamlı ve belirli amaçlar etrafınd kurulan sosyal bir bağdır.

M.Weber’e Göre Sosyal İlişkinin Özellikleri:

1. En az iki kişi arasında olmalı

2. Bir zaman sürecini içermesi

3. Kişi ya da grupların karşılıklı etkileşim içinde bulunmaları

4. Birbirlerinin varlığından haberdar olmaları

5. İlişkiler ortak bir anlam taşıması

6. İlişkide bulunan kişilerin birbirlerini içten karşılıklı bağ duymaları

Sosyal İlişki Çeşitleri:

1. Samimiyet Derecelerine Göre

a) Birincil İlişkiler: Daha çok cemaat tipi örgütlenmelerde görülen ve yazılı hale getirilmemiş ilişkilere dayanır. Daha çok örf ve adetler biçimindedir.

Özellikleri:

- İlişkiler karşılıklı duygusal güven anlayışa samimiyete dayalı yüzyüze ilişkilerdir.

- Yazılı kurallara bağlı değildir.

- Sosyal etkileşim çok güçlüdür.

- İlişkiler uzun sürelidir.

- Daha çok küçük gruplarda (aile, arkadışlık, köy, komşuluk) görülür.

- Bütün toplumlarda görülebilir.

b) İkincil İlişkiler: Daha çok cemiyet tipi bir teşkilatlanmada (şirket, sendika,kentler . . .) görülür.

Özellikleri:

- İlişkiler resmidir. Duygusal iletişim çok zayıf

- Yazılı kurallara bağlıdır.

- Kıss sürelidir.

- Sosyal etkileşim çok zayıftır.

- Daha çok büyük graplarda (şehir, şirket, resmi kurumlar ) görülür.

- Kitle iletişim araçlarının etkisi çoktur.

2. Sürelerine Göre

a) Tesadüfi (geçici): Kısa süreli (bir maçta biraraya gelen insanların

ilişkileri)dir.

b) Periyodik: Yılın belli zamanlarında kurulan ilişkilerdir. Mevsimlik işçilerin ilişkisi

c) Sürekli İlişkiler: Çok uzun süreli ilişkilerdir. Aynı, köyde, şehide oturan insanlar

arasındaki ilişkiler gibi.