Mısır
Tarih öncesinden bu yana büyük medeniyetlerin doğup yükseldiği bir bölge olan Mısır, modern çağda da bölgenin siyasi denklemlerinde kilit rol oynadı.
MISIR'IN KÜNYESİ
Nüfus: 74 milyon 900 bin (BM, 2005)
Başkent: Kahire
Yüzölçümü: 1 milyon km2
En yaygın dil: Arapça
En yaygın din: İslam
Ortalama ömür: Erkeklerde 67, kadınlarda 72 yıl (BM)
Para birimi: 1 Mısır sterlini = 100 piyastre
Başlıca ihraç ürünleri: Petrol, petrol ürünleri ve pamuk
Ortalama yıllık gelir: 1.310 $ (Dünya Bankası, 2005)
İnternet uzantısı: .eg
Uluslararası telefon kodu: +20
Önce 1948, 1967 ve 1973 yıllarında İsrail'e karşı girdiği savaşlarla, ardından 1979'da yine İsrail ile yaptığı barış anlaşması ile bölgede dengeleri etkileyen başlıca kuvetlerden birisi ve barış sürecinin en önemli temsilcisi oldu.
GENEL BİLGİLER
Milattan önce 7 bin yılında ilk yerleşimlerin başladığı Nil Havzası, milattan önce 3 bin yıllarından itibaren çok parlak bir medeniyete beşiklik etti.
Ticaret ve kültürün hızla serpildiği Mısır medeniyetinin en önemli mirasları arasında hiyeroglif yazısı gelirken, bugün bile Mısır denince hemen akla gelen piramitler bu dönemde erişilen mühendislik düzeyinin ne kadar gelişmiş olduğunun kanıtı.
Asurluların, Perslerin, Helen ve Roma İmparatorlukları'nın işgaline giren Mısır, Arap işgali ardından Müslüman olurken, Memlük ve Osmanlı dönemlerini yaşadı.
1882'de İngiliz denetimine giren ülke 1922'de yeniden bağımsız oldu.
Bağımsızlık ardından kurulan Mısır Krallığı, 1950'li yıllarda düzenlenen bir darbe ardından cumhuriyete dönüştü.
Bölgenin en önemli ticaret yolu olan Süveyş Kanalı'nın millileştirilmesi İsrail, İngiltere ve Fransa'nın Mısır'a üçlü savaş ilanı ile sonuçlandı. Savaş bir ay sonra ateşkesle sona erdi.
1958'de Mısır ve Suriye birleşerek 'Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni kurdular. Ancak bu devletin ömrü sadece üç yıl oldu.
Bağımsızlık dönemi
İsrail ile üç kez savaş yaşayan Mısır, 1979'da ABD'nin arabuluculuğuyla İsrail ile imzalanan Camp David barış anlaşmasıyla İsrail'i tanıyan ilk Arap ülkesi oldu.
Ancak bu anlaşma Enver Sedat liderliğindeki ülkenin diğer Arap ülkelerinden büyük tepki görmesine ve 1989 yılına dek Arap Birliği üyeliğinden çıkarılmasına yol açtı.
Sedat da 1981 yılında bu adımlarına öfkeli radikal İslamcı bir grubun düzenlediği suikast sonucu öldü.
Yerini alan Hüsnü Mübarek 25 yıldır iktidarda.
Gize'deki piramitler ülkenin en önemli turistik merkezlerinden
Mübarek liderliğindeki Mısır, daha ılımlı bir siyasi çizgiyi takip etmeye başladı ancak İslamcı gruplar zaman zaman, özelikle turistleri hedef alan silahlı eylemlerle gündeme gelmeye devam ediyor.
Siyasi reform talepleri son yıllarda gitgide daha yüksek sesle dile getirilir oldu. Hatta 1981'den bu yana hala yürürlükte olan olağanüstü hal yasasının yasaklarına rağmen, sık sık sokaklarda protesto eylemleri düzenleniyor.
Anayasada çok adaylı cumhurbaşkanlığı seçimlerine imkan veren değişiklikler yapılmış olmasına rağmen, tam anlamıyla açık bir rekabet için hala yeterli ortam bulunmuyor. Müslüman Kardeşler gibi dini kökenli partiler de hala siyasete giremiyor.
Mısır'ın kalabalık ve hareketli kentleri ile tarımsal faaliyetin neredeyse tamamı Nil Havzası'nda yoğunlaşıyor. Ülkenin büyük bölümü ise çöllerle kaplı.
Mısır, eski çağ mirası ve Napolyon'un işgali ardından bölgede batıya açılan ilk ülkelerden oluşu dolayısıyla pek çoklarınca bölgenin kültürel ve entelektüel lideri olarak görülüyor.
Kahire'de bulunan El Ezher Üniversitesi'nin başkanı da Sünni Müslümanlarca en üst düzey dini yetkililerden biri olarak kabul ediliyor.
LİDERLER
Cumhurbaşkanı: Hüsnü Mübarek
25 yıldır iktidardaki Hüsnü Mübarek, Arap ülkelerinde en uzun süre iktidarda kalan yönetici.
77 yaşındaki Mübarek 2005 Eylül'ündeki seçimleri kazanarak cumhurbaşkanlığında beşinci döneme başladı.
Hüsnü Mübarek 25 yıldır cumhurbaşkanı
Cumhurbaşkanı Enver Sedat'ın 1981'de suikaste uğraması sonrasında cumhurbaşkanı seçilen Mübarek bu tarihten önce hava kuvvetleri komutanlığı ve genelkurmay başkanlığı yapmış; 1975'te cumhurbaşkanı yardımcısı olmuştu.
Göreve başlamasından bu yana altı kez saldırya uğrayan Mübarek'e yönelik son suikast girişimi 1995'te Etiyopya'nın Addis Ababa kentinde düzenlendi.
Batıyla dostça ilişkiler kurmaya gayret eden ve ekonomide liberal bir siyaseti belirleyen Hüsnü Mübarek, ülkedeki yüksek işsizlik ve düşük yaşam standardına karşı ekonomik reform vaadinde bulunuyor.
Mübarek kendisinden önce gelen cumhurbaşkanlarının aksine yardımcısı olarak herhangi bir isim belirlemedi.
Oğlu Kemal'i yerine hazırladığı söylentileri ise Cumhurbaşkanı'nca yalanlandı.
1928 doğumlu olan Mübarek özel hayatını fazla göz önünde tutmamaya özen göstermesiyle tanınıyor. Mübarek, yarı İngiliz olan Suzanne Mübarek ile evli ve iki oğlu var.
- Başbakan: Ahmed Nazif
- Dışişleri Bakanı: Ahmed Ali ebu el Geyt
- Maliye Bakanı: Yusuf Butrus Gali
MEDYA
Mısır medyası bölgenin en etkili güçlerinden. Mısır'da yayımlanan gazeteler bölge genelinde okunurken, televizyon ve film sanayiinin yapımları Arapça konuşan pek çok ülkeye satılıyor.
Özellikle Media Production City adıyla kruulan bir yapım şirketi Doğu'nun Hollywood'u olmayı hedefliyor.
Hükümet basın ve yayın kuruluşlarında sık sık eleştiriliyor ancak iftira ve hakaret durumlarını düzenleyen yasalar ve ülkenin süregelen bir olağanüstü hal durumunda bulunması, basının hassas konularda oto-sansür uygulamasına yol açıyor.
Mısır'da devlet tarafından işletilen iki ulusal altı yerel kanal var. Mısır Devlet Televizyonu ayrıca uydu yayıncılığı alanında da güçlü bir konuma sahip.
Mısır'ın uydu kanalları Arap alemi genelinde izleniyor. Bu kanallar hem Mısır yapımlarının geniş pazarından hem de Mısır film ve dizilerinden oluşan büyük bir arşivden yararlanıyor.
Mısır, kendi uydusuna sahip olan ilk Arap ülkesi. Nilesat101 adlı bu uydu ülkenin ilk özel televizyon kanalları olan Dream1, Dream 2 ve El Mihver'in yayınlarında kullanılıyor.
Devletin radyo yayınları alanındaki tekeli ise 2003'te özel, ticari radyoların kurulması ile kırıldı.
Mısır yabancı medya şirketlerini ülkeye çekmek için 2000 yılında başlattığı "Serbest Medya Bölgesi" uygulamasıyla medya altyapısını bu şirketlerin himzetine sunuyor ve mali destek de sağlıyor.