Mütareke Basını
Mütareke Basını
"Mütareke Basını" sözü, özellikle son yıllarda çok sık kullanılmaya başlanılmıştır. Bu deyim, kısaca, Millî Mücadele tarihimizde yaşanmış bir kısım basının ihanet tavrına verilen addır!
30 Kasım 1918'de Mondros Mütareke (ateşkes) Antlaşması imzalandıktan sonra girilen süreçte, Türkiye'de kişiler ve kuruluşlar, dayandıkları ve bulundukları tarafları açıkça tayin etmişlerdir. Bu belirginleşme sonucunda, bir kısım yazar ve düşünürler, Millî Mücadeleyi (Milliyetçileri / Ulusalcıları) tutarken, diğer bir kısım yazarlar ise, Millî Mücadele aleyhine tavır alarak, işgalci emperyalist devletlerle aynı bakış açısını ve onların menfaatlerini savunmuşlardır. İşgalci devletlere karşı konulmamasını, onların isteklerine uyulmasını, hatta Yunan işgaline bile onları büyük devletler gönderdiği için karşı çıkılmamasını istemişler ve zehirli yayınları ile halkı bu yönde ikna etmeye çalışmışlardır!
Bu bakımdan, Mütareke basını, işbirlikçidir, yaranmacıdır, millî hareket ve tepkilere düşmandır! Mütareke Basını, emperyalizme karşı direniş ve direnişçilere kötü gözle bakmış; onları adeta emperyalistlere ihbar etmiştir! Bu sebeple Mütareke basını sömürge zihniyetlidir!
Buna karşılık; 1919 ve 1920'lerde, "Sivas" ve "Ankara" demek, emperyalizme bir karşı duruş demektir!.. Bağımsızlık ve kurtuluş kavgası demektir!.. Haysiyet ve şeref mücadelesidir!.. Bu kapsamda, Heyet-i Temsiliye bir hareket noktası, Millî Meclis ise Türk'ün yeniden dirildiği bir devrim yuvasıdır!..
İşte bu millîci ve anti emperyalist, bağımsızlıkçı mücadelenin karşısında yer alan basın, tarihimizde "Mütareke Basını" adıyla yer almıştır!
Millî Mücadele'nin karşısında olan basın, Alemdar, Peyam, Sabah, Peyam-ı Sabah, Köylü, Ferda gibi gazetelerdir.
Bu tavrın içinde yer alan yazarlar, Ali Kemâl, Refî Cevat, Refik Halit gibi kişilerdir. Kezâ Ahmet Emin (Yalman) gibi yazarlar da sürekli olarak manda taraftarlığını ve bunun yararlarını savunmuşlardır.
Yine bazı parti ve dernek gibi kuruluşlar da Millî Mücadele aleyhine ve işgalci devletler lehine yayınlar yapmışlardır! Meselâ Teâlî İslâm Derneği, yayınladığı bildiriler ile Millî Mücadeleyi ihanet gibi gösterip, İngilizlere teslim olunmasını telkin etmişlerdir!
Ayrıca, bu Mütareke basını mensupları, aynı zamanda diğer bazı basın mensuplarını da yanlarına alıp Wilson İlkeleri Derneği, İngiliz Severler Derneği gibi dernekler kurarak, Amerika ve İngiltere mandası için faaliyette bulunmuşlar ve Amerika ile İngiltere'den açıkça manda ve himaye istemişlerdir.
Aşağıda, bu tavırları savunan bazı kişilerin yazıp söylediklerinden bazıları, geleceğe ders olması bakımından birer tarihî belge olarak aktarılmaya çalışılmıştır. Yazıların kolay anlaşılması için esası bozmadan bazı kelimeler sadeleştirilmiştir.
|