Güvenli bir sürüş'teki en büyük etkenlerden biri kullandığınız araçtır. Yeni bir araç alırken o aracın hızlanmasından, son süratinden çok, yol tutuşunu, fren mesafesini, ABS-ESP-EBD-Hava Yastığı vs. gibi güvenlik önlemlerini gözönünde bulundurun.
Teknik açıdan birkaç uyarı ve tavsiye...
1) Hızınızı viraja girmeden önce azaltın. Viraj içinde gaz kesmek arabanın arkasının savrulmasına sebep olur.
2) Hızınızı yolun gerçek şartlarına göre ayarlayın, kendi arzularınıza göre değil.
3) Hız arttıkça daha uzağa bakın. Olacakları önceden tahmin etmeye çalışın.
4) Her hızda fren için ne kadar duruş mesafesi olduğunu hesaplamayı öğrenin. Yolun fiziksel durumuna göre (asfalt, toprak, yağmur, kar) duruş mesafenizi tahmin etmeyi öğrenin.
5) Mümkün oldukça trafikte diğer araçlarla yakın hızlarda seyredin. Ortalama ve istikrarlı bir şekilde seyretmek tehlikeyi azaltır.
6) Öndeki araçla aranızda her zaman yeterli emniyet mesafesini bırakın. Araya başkası girmesin diye öndeki arabayı gereğinden fazla yakından takip etmek sizin için önünüze bir iki arabanın girmesinden çok daha kötü sonuçlar yaratabilir.
7) Otomobil kullanırken sadece yola konsantre olun. Yanınızdaki kişiyle konuşurken sakın ama sakın ona bakmayın. Bir anlık kafanızı çevirmeniz, kendinizi önünüzdeki arabanın tamponuna yapışık bulmanıza sebep olabilir.
8) Özellikle şehir içinde, radyo-teyp, klima, cam, vs gibi aksesuarlarla ilgilenirken mümkün olduğunca gözünüzü yoldan ayırmayın.
9) Yüksek hızlarda ani manevralardan kaçının. Yüksek hızlarda kontrolü kaybedilen bir arabayı tekrar çizgisine getirmek çok zordur.
10)
Güvenli ve profesyonel bir sürüş mest olmuş halde değil, otomobilin kontrolünü elde tutarak yapılır.
İki elinizi de her zaman direksiyon üzerinde tutun. Sol kolu camdan sarkıtmak, ya da sağ elinizi sürekli vites topuzunda tutmak size birşey kazandırmaz.
Değişken zemininlerde yol tutuşu değerlendirmek için uygun ortamda frenleri denemek veya küçük direksiyon hareketleri yapmak iyidir.
İyi ve güvenli bir sürüş için aşağıdaki uyarılara dikkat etmelisiniz
1) Başa gelebilecek her türlü duruma karşı çözümleri önceden tasarlayın. Sebep-sonuç ilişkileriyle olabilecekleri önceden tahmin etmeye çalışın.
2) Eğer bir konvoyda veya yakın takip edilen bir trafikte iseniz, diğer sürücülerin davranışlarını, ne yapabileceklerini önceden tahmin etmek için uzağa bakın.
3) "Aquaplanning" etkisinde (lastiklerin su birikintilerinde yerle teması kaybetmeleri) gazı kesin, direksiyonu düz tutun.
4) Sollama yapmadan önce öndeki araca çok fazla yaklaşmayın. Ani bir şekilde sol şeride çıkmayın.
5) Sollamalarda öndeki araçtan biraz uzaktan seyredip, uygun zamanlamayı yaparak, aradaki mesafeyi hız almak amacıyla kullanıp sollamayı gerçekleştirmek daha kolaydır.
6) Eğer önünüzde giden araç, aniden bir manevra yaparsa siz de onun izinden gidin. Büyük ihtimalle yoldaki bir engelden kaçmıştır.
6 7) Yol üzerinde aniden bir hayvan veya bir objeyle karşılaşırsanız, direksiyonu aniden kırmayın, en az zararı verecek doğru manevrayı yapın. Ani frenle birlikte ani direksiyon hareketi arabayı rahatlıkla yoldan çıkarabilir. Ve unutmayın ki sizin hayatınız önünüze çıkabilecek bir hayvanınkinden daha değerlidir.
SÜRÜŞ FİZİĞİ
Kamm Dairesi:
otomobillerin tekerleklerine normal koşullarda doğrusal ve yanal kuvvetler etki eder. bu kuvvetler hareket edildiğinde , fren yaparken ve viraj dönerken oluşur.
kamm dairesi bu kuvvetlerin büyüklüğünü , yönünü ve lastiklerin yere tutunma sınırlarını göstermektedir.tüm kuvvetlerin toplamları (resultant) dairenin sınırları içinde kaldığı sürece lastiklerin tutunması yeterli düzeyde olmaktadır. eğer kuvvetlerin toplamı daire dışına çıkarsa güç aktarım sınırı aşıldığı için otomobil kaymaya başlar.
Sonuç
bir lastik ne kadar az doğrusal (gidiş yönüne) kuvvet aktarmak zorunda kalırsa o oranda fazla yanal güç taşıtabilir(ne kadar yavaş gidilirse o kadar fazla yanal tutuş olur) . iki tekerlekten çekişli bir otomobilde her tekerlek doğrusal kuvvetler toplamının yüzde 50 sini yere aktarmak zorunda kalırken sürekli dört tekerden çekişli bir otomobilde her tekerlek yalnızca doğrusal kuvvetlerin yüzde 25 ini yere aktarmak zorundadır.bu nedenle her tekerleğin taşıyabileceği yanal güç de daha fazla olduğundan viraj kullanımı daha güvenlidir
Ön Tekerlekler Üzerinde Kayma (Understeering):
önden çekişli otomobillerin ön tekerleklerine hareketi sağlayan birçok kuvvetin etki etmesi lastiklerin yanal tutuş yeteneğini azaltır.bu nedenle viraj dönülürken önden çekişli otomobillerde gaza yüklenildiğinde ön tekerlekler üzerinde viraj dışına kayma eğilimi vardır.
Çıkış Noktası
otomobil ön tekerlekler üzerinde kayarak viraj dışına doğru savrulmaktadır.direksiyon viraj içine daha da çevrilmesine rağmen tepki alınamamaktadır.
Neden
ön lastiklerin aktarabileceği yanal kuvvetlerin sınırını aşarak kaymaya başlamıştır.otomobilin ön tekerlekler üzerinde kaymasına , virajın sürücü tarafından yanlış değerlendirilmesi veya yol koşullarının birden değişmesi nedeniyle viraj içindeki otomobil hızının beklenmedik biçimde gerekenden yüksek kalması neden olmaktadır.
Farkına Varma
virajın dışı gittikçe yakınlaşmakta ve direksiyon hissizleşmektedir.lastiklerin ötmesi her zaman dışa kaydığı anlaına gelmediği için yanıltıcı olabilr.
Ne yapmalı
ayak gazdan çekilir.direksiyon viraj dışına hafifçe çevrilir.bunlar yapıldığında otomobilin hızı düşerek ön tekerlekler üzerindeki yük artacak ve otomobili yönlendirmek için gerekli yanal tutuş yaniden sağlanmış olacaktır.
Bu durumla karşılaşmamak için ne yapmalı
yol sürekli gözlemlenerek o an yapılabileceği sanılan subjektif hızın altında bir hızla viraja girmeli.
Arka Tekerleklerin Dışa Kayması (Oversteering):
arkadan itişli otomobillerde viraj dönüşlerinde gaza fazla yüklenildiğinde arka lastiklerin yanal tutuşu azalarak otomobilin arkası viraj dışına kayma eğilimine girer.
neden
viraj içinde gaza fazla yüklenmek veya aniden ayağı gazdan çekmek.
farkına varma
otomobil dönmeye başlamıştır.sürücünün görüş alanında her geçen saniye virajın iç çizgisi daha geniş olarak yer almaya başlamıştır.bu aşamada sürücü hislerine aldanmamalıdır ; yani otomobil dönmediği halde sürücüye dönüyormuş gibi gelebilir.otomobilin dönme eksenine en yakın oturan sürücü otomobilin döndüğünü ancak dönmenin ileriki aşamasında algılayabilir.
ne yapmalı
hemen debriyaja basılarak direksiyon otomobilin kaydığı yöne çevrilerek (kontra verilerek) otomobilin yönü düzeltilmeli .debriyaja basıldığında arka tekerleklerin yanal tutuşunu zayıflatan , hatta ortadan kaldırılarak yanal tutuş kuvvetlerinin geri gelmesi sağlanır.direksiyonla yapılan düzeltmeyle otomobil istenilen yöne girdiği zaman tereddüt etmeden çabucak direksiyon düzeltilmeli.
PSİKOLOJİK AÇIDAN GÜVENLİ SÜRÜŞ
İyi sürücülük, güvenli araba kullanmayı bilmektir... İyi, istikrarlı, usta bir sürücü olabilmek için öncelikle iyi bir psikolojiye sahip olmak gereklidir. Unutmayın ki kazaların veya hataların çoğu normalde yapmadığınız şeyleri yaparken olur! Herşeyden önce, istikrarlı kullanın. 2 saat 120'yle gitmek, 1 saat 90'la, 1 saat 150'yle gitmekten daha güvenlidir.
1) Arabanızı her zaman siz kullanın, başkalarının sizin sürüş tarzınızı değiştirmesine izin vermeyin.
2) Yolcularınızın sizi yönlendirmesine izin vermeyin.
3) Dışarıdan, diğer sürücülerden gelecek tepkileri umursamayın. Uygun bir dille söylemek gerekirse, asla GAZA GELMEYİN. Gaza gelmek, sürücülerin normalde yapmadıkları hareketleri yapmasına, bazı limitlerin ötesine geçmesine sebep olur. Böyle durumlarda KAZA GELİYORUM DER!
4) Gösteriş isteğinizi frenleyemiyorsanız, hızlı kullanmayı seviyorsanız, ustalığınızı uygun bir şekilde ortaya koyun.
5) Sabırlı ve hoşgörülü olun.
6) Diğer sürücülere saygı gösterin. Onların her küçük dikkatsizliğini, negatif bir olay olarak değerlendirmeyin, unutmayın ki herkes hata yapar. Bu hataları düzeltmek her zaman sizin işiniz değildir, ve genelde bağırıp-çağırmanız, kornaya sonuna kadar basmanız, ya da karşıdakine uzunları dikmeniz onun bu hataları bir daha yapmayacağı anlamına gelmez. Hata yapan sürücüleri uygun bir şekilde uyarın.
7) Diğer otomobil sürücülerinin de yolu kullandıklarını ve sizin gibi bu hizmete hakları olduğunu sakın unutmayın.