[Bostandere]

Savas Alaninda Ölüm

“Yasama siki tutunanlar ölür, ölüme baskaldiranlar yasar”7 Sengoku Ciday dönemi daimyosu Uesugi Kenshin, ölümünden önce çevresindekilere bu sözcükleri birakmisti. Hagakure kitabi bilgeligin kirintilarini oldukça iyi veriyor. “Düsman oklarina hedef olmak istemeyen bir insan ilahi korumaya sahip olmayacaktir. Bir askerin oklariyla vurulmayi istemeyen bir insan için, tercihen ünlü bir savasçiysa, istedigi için korunmus olacaktir.”8 Baris zamaninda bir samuray ölümü düsünmek için bos olurken, dövüsen bir samurayin daha iyi bir düsüncesi olmayacakti.

vSavastayken ölümün gölgesinde emniyette olan hiçbir samuray yoktu ve bir çok ünlü isim savas alaninda öldü. Uesugi Kenshin’in babasi savasta öldürüldü ve onun gibi bir çok isim düsman kiliçlari karsisinda yere düsecekti : Imagawa Yoshimoto, Ryuzoji Takanobu, Saito Dosan, Uesugi Tomosada... Önemli savas lordlari düsman saldirilari karsisinda katledileceklerdi. Bazilari da savasi kaybettikleri için intihar edeceklerdi : 12. yüzyilda Minamoto Yorimasa’dan 16. yüzyilda Sue Harukata’ya kadar. Gördügümüz gibi samuray ölüme felsefi bir açidan yaklasti. Güzellik yada kalici bir dokunaklilik bir samurayin hayatinda görülebilirdi. Daha dogrusu savas alaninin iç karartici ayrintilarinda bir katliam yasar ve No Drama eseri Atsumori’yi okursak bunu az çok anlayabiliriz. Bu eserde 1184 yilinda Ichi no Tani Savasi’nda ölen genç savasçi Taira Atsumori’nin ölümünden bahsedilmektedir ve öldürülen bu adamla onun hayaletinin karsilasmasi anlatilmaktadir.

O zaman onun tüm klaninin arkasinda, heybetli gemiler süzüldü. Gemi içinde olmaktan tedirgin kiyiyi gördüm. Ama bütün savas gemileri ve imparatorluk mavnalari, uzakta duruyordu, denizin disinda. Karaya çikmistim. Atimi dizginledim, Durdum, bir kayip aninda ne yapilabilecegi için. Dörtnala arkamdan gelen Kumagai no Jiro Naozane seslendi. “Silahimdan kurtulamayacaksin” Atsumori atina bindi ve çabucak, bütünüyle korkusuzca kilicini çekti. Biz ilk önce çabucak yerlerimizi degistirdik, sonra, hala at sirtindaydi, bogusma durdu, düstü ve dalgalarla yikanan kiyi üzerinde gürestiler. Ama sen benim en iyimdin ve kaybettim. Karma ögretisi ile yine yüz yüzeydik. Atsumori seslendi “Sen benim düsmanimsin!”, Kumagai kilicini vurmak için kaldirdi; ama eski düsmanligini nezaketle degistirdi, huzurlu ruhunu vermesi için ismini seslendi. En sonunda onlar cennette nilüfer taht üzerine beraber yeniden dogdular. Rensho Kumagai, sen benim düsmanim degildin. Benim için dua et, özgürlügüme kavusmam için dua et! Benim için dua et, özgürlügüme kavusmam için dua et! 9

Söz konusu Atsumori isimli No Dramanin 16. yüzyilin acimasiz savasçi lordu Oda Nobunaga’nin favori oyunlarindan oldugunu not olarak ekleyebiliriz. Savasta ölüm ve intihar arasindaki çizgi çok inceydi, özellikle savas alani üzerinde ölmek fikrinin yüceltilmesi ölçüsünün ortaya çikmasindan beri... Kaybeden savasçilarin cesurca ölümlerine de sahit oluyoruz. 1575’de yasanan Nagashino Savasi’nda bir örnegini görüyoruz. Takeda klani ordusu, Oda Nobunaga ve Tokugawa Ieyasu’nun birlesmis ordusu karsisinda kaybetmisti ve on binin üzerinde ölü adam vardi. Saygin Takeda generali Baba Nobufusa sabah katliamindan sag salim kurtulmustu ve simdi geri planda savunma hareketine baslamisti.

Nobufusa kosarak Takeda klani daimyosu Takeda Katsuyori’ye seslenir, “Efendim, hemen burayi terk edin, size yalvariyorum. Ben burada kalacagim ve ölecegim.” O seksen atliyla gelmisti ve hepsini kaybetmisti. Bir tepeye tirmandi ve Katsuyori’nin iyice uzaklastigini gördü ve düsmana yüksek sesle bagirdi, “Ben Mino’nun sefi Baba. Beni öldürün ve büyük hediyeyi kazanin.” 10 Düsmanlar onu biçaktan geçirdi ve o öldü. Eski generaller ve Baba Nobufusa, Takeda Katsuyori’ye rakibin birlesmis bir orduya sahip oldugu bilgisini alip saldirmamasini salik verse de Nobufusa’nin ölümü ona daha çok aci vermistir. Katsuyori, Baba’nin ve meslektaslarinin tavsiyesini dinlememis ve en ünlü adamlarini kaybetmisti.

Tavsiyeleri dinlenilmeyen, görmezlikten gelinen ve savas alaninda ölen bir baska savasçi Taira klaninin en büyük generali olan Taira Tomomori’ydi. Yakin zamanda olan Gempei Savasi’ni ileri sürerek daimyosu Taira Munemori’ye yeni savasin gereksizligini anlatti. Munemori de onun önerisini reddetti. 1185 Dan no Ura savasinda (bu bir deniz savasiydi) bir çok Taira generali hayatini kaybetti. Bütün umudunu yitiren Tomomori kendi yasamini almayi kararlastirdi.

“Yeterince gördüm” dedi Tomomori. “Simdi yasamimi alma zamanidir” diyerek kendi yetistirdigi kardesi Iga no Heinaizaemon Ienaga’ya emretti. Ienaga’ya “Ne diyorsun? Sen de vaadinde duracaksin, degil mi?” dedi. Ienaga da “Kesinlikle” Ienaga onun ikinci zirhini giymesinde yardimci oldu, kendisi de baska bir tane giydi ve birbirlerinin ellerini kavrayarak ikisi denize atladi. 11

Tomomori’nin yardimcisinin onu ölümünde takip etmesi, düsüncesizce olaganüstü bir hareket degildi. Bu ayni zamanda Tomomori’nin, Taira Klaninin basi Munemori’ye karsi gelmemesiyle ayni manaya geliyordu.

Munemori ve onun oglu Kiyomune teknelerinde takilip kalmislardi, atlama düsünceleri olmadan saskinlikla çevrelerine bakiniyorlardi. Birkaç Taira samurayi bu durumdan utandilar ve gemiden denize saldirdilar. Kiyomune de çabucak onlardan sonra siçradi. Bütün herkes agir zirhlariyla suya girmisti, agir malzemelerle arkalarina dönüyorlar ya da güçten kesilinceye kadar ellerini kontrol altinda tutuyorlardi. Baba ve oglu hiçbir sey yapmamisti, üstelik, bogulmayacak kadar mükemmel yüzücülerdi. Öylece gemide bekliyorlardi. Ise no Saburo Yoshimori ansizin kürek çekiyor, Kiyomune bir tirmikla yardimci oluyordu ve çevrelerine bakiniyorlardi. Munemori kendisini bogmayi düsünmeksizin bakiyordu ve Yoshimori de onu sürüklüyordu. 12

Munemori tamamen kendisini koruma güdüsünde olan bir insandir, ama daha iyi bir sebepten dolayi ölümden kaçindi. 14. yüzyil öncesinin Imparatora sadik ünlü Kusunoki Masashige daha iyi resimleyemezdi baska bir ölüm konusunu. O, iki klasik defansif mevki olan ve inatla çok büyük düsman ordularina karsi direnen Akasaka ve Chihaya’nin mühendisi olarak hatirlanir. Taiheki eseri Akasaka’nin düsüsü hakkinda sunlari yazar :

Malzemeyi tedarik etme konusunda zamana sahip olmaksizin Kusunoki Masashige, aceleyle bu kaleyi (Akasaka Kalesi) insa etmisti. Sadece yirmi gün geçtikten sonra savas baslamis ve kale kusatilmisti, kalede sadece dört ya da bes gün yetecek kadar erzak kalmisti. Masashige adamina bakti ve söyledi : “Biz birkaç savas kazandik ve sayisiz düsmani yok ettik. Ama onlar oldukça fazla ve bunu düsünemezler. Bu arada yiyeceksiz kosturuyoruz ve az da olsa kurtarma ekibi yok. Ülkeyi birlestiren efendiye yardim etmek kararliligiyla bu sehir kuruldugunda ilk askerlerdendim. Eger zaman dogruysa ve hareket yerinde olacaksa hayatimi vermek konusunda tereddüt etmeyecegim. Yürekli savasçi önemli firsatlarda tedbirini alan ve olay örgülerini seçen kisidir. Bu yüzden ben Masashige, bu kaleyi vermek ve düsman eline geçmektense intihar ederim. Niçin intihar ederim açiklayayim. Eger onlar intihar edecegimi anlarsa dogu vilayetlerinden gelen adamlar sevinçli bir sekilde ülkelerine geri dönecek. Eger onlar bunu yaparsa (ihanet ederse) ben çikacagim ve savasacagim, geri dönerlerse de daglara çekilecegim. Eger dört bes kere bunu yapip onlari kizdirirsam, bir noktada yorulacaklar ve geri dönmeye niyetlenecekler. Bu düsmani yok etmek hususunda nasil korunacagimiz hakkindaki planimdir.” 13

Masashige’nin karari Chihaya’daki dogu ekiplerini utandirdi, ama kazanamayacagini bildigi bir savasa mecbur edildi. Savasi bitirmek için bir saldiriyi arzulayan Imparator gerekenleri yapmisti. Önceden hazirlanmis olan Masashige 11 yasindaki oglunu ziyaret ediyor...

“...Eger kulaklarinda benim tek bir sözümü tutmak istersen, simdi söyleyeceklerim bir daha kulagindan gitmez. Su an yaklasan savasin bizim ülkemizin kaderini belirleyecegini düsünüyorum ve bu yasamda senin yüzünü son kez görmüs olacagim. Insanlar savasta öldügümü ögrendigi zaman Ashikaga Takauji’nin bizim ülkemizi ele geçirdigini farz edebilirsin. Ne olursa olsun, sadakatimiz yok olmayacak ve kendi yasamini kurtarmak için teslim olmayacak. Klanimizda sadece birkaç genç adam sag kalabilir, Kongo Dagi’nda saklan ve düsmanla savas. Bu senin ilk evlatlik vazifen olacak” 14

Bunlari söyleyen Kusunoki Masashige 1336 tarihli Minatogawa Savasi’na gidiyor, alti saat boyunca dövüsüyor ve en sonunda da kaybediyordu. Çevresi tamamiyla düsmanlarla çevrelenince intihar ediyordu. Onun oglu Masatsura da babasinin sözlerini kalbine isliyor, onun mücadelesini devam ettiriyordu. Acidir ki Masatsura da bir savasta hayatini kaybediyordu ama, onun soyunun isimleri bir tapinak kapisinin üzerine kaziniyordu...

Dönmeyecegim, cüret edecegim Adimi koruyacagim Oklarla öldürülmüs olanlarin arasinda 15

Ölümünden sonra söhret kazanma yoluyla bir çok samurayin anlamli ve dramatik bir sekilde kendisini öldürdügünü görüyorduk. Biraz da o isimlere bakalim:

Taira Noritsune (Ölüm. 1185) Dan no Ura savasinda Tomomori kendisini bogdugunda, ayni anda Noritsune, klaninin büyük varagini almak için kararliydi. Tekneden tekneye atliyordu ve ariyordu. Ta ki düs kirikligi içinde meydan okumak için sesleninceye kadar. Üç Minamoto savasçisi ileriye dogru geldi, onu boyunduruklarina aldilar, ama onlardan birini tekmeleyerek denize yolladi. Noritsune diger iki saldirganla ugrasmaya basladi ama adamlar onu kistirmisti. Iki adami da iki kolunun arasina aldi, büyük bir güçle kollari arasinda sikistirdi ve onlarla beraber dalgalara atladi. Atlarken de söyle sesleniyordu : “Anlasildi, gelin. Shide Daglari’nda arkadaslarim olun.” 16 Noritsune, 26 yasindaydi.

Shiaku Saburozaemon (Ölüm.1333) Saburozaemon, Hojo Bakufu’nun düsük rütbeli bir üyesinin ogluydu. 1333’de Hojo, Imparator Go-Daigo’nun destekçileri tarafindan yenilgiye ugratildi ve Kamakura’ya saldirildi. Saburozaemon’nun babasi efendileriyle beraber intihar etmeyi kararlastirdi, ama ogluna kaçmasini ve Budist bir rahip yasam tarzini tavsiye etti. Saburozaemon reddetti. “ Senin yardimsever, zerafetli koruman altinda büyüyen bir çocuk olsam da, ben aktif ve bizzat efendilerimizle bagli degilim. Eger ben simdiden kesisligin yasamini takip etseydim farkli bir sey olacakti. Bir samuray ailesinde dogmadim mi, seni ve efendimizi nasil birakabilirim ve bir rahip olarak kendimi mi kurtaracagim? Bundan daha utanç verici ne olur? Eger efendimizin kaderini paylasmamiz gerekiyorsa, yeni dünyada rehberiniz olmama izin verin.” 17 O konusmasina baslamadan önce karnini açip kesmisti bile. Daha sonra onu babasi izledi...

“Kilicimi ileriye dogru tuttum, boslugu kestim, büyük atesin ortasinda, rahatlatici bir esinti akti” 18

Makara Naotaka (Ölüm.1570) (Asakura) Makara Jurôzaemon olarak da bilinen bu büyük savasçi, 1570 yilinda Anegawa Savasi’nda Tokugawa Ieyasu ve Oda Nobunaga’nin birlesmis ordusuna karsi savasti. Teke tek dövüste Ogasawara Nagatada’yi öldürdü, sonra ogluna yardim etti ve uzun kiliciyla klanina zaman kazandirdi. En sonunda Anegawa’nin sig sularinda Makara ve oglu Naomoto dograndi.

Matsunaga Hisahide (Ölüm.1577) Oda Nobunaga’ya karsi basarisiz bir isyanda bulunan Matsunaga, düsman askerleri kalesinin duvarlarina saldirdigi anda intihar etmisti. Matsunaga’nin çay ustasi oldugu ve Nobunaga’nin onun çok meshur çay takimi “Hiragumo”ya göz diktigi biliniyordu. Nobunaga, istedigi iki seyin Matsunaga tarafindan reddedilecegini saptamisti. Matsunaga intihar ettikten sonra kendi kellesinin ve çaydanligi Hiragumo’nun barutla havaya uçurulmasini emretti. Istedigi iki seyi kaydeden Nobunaga’nin reaksiyonu bilinmiyor.

Nishima Morinobu (Ölüm.1582) Morinobu, Takeda Shingen’in besinci ogluydu. Abisi Katsuyori 1575’de Nagashino Savasi’ni kaybetmisti ve Oda Nobunaga’nin ordulari Takeda topraklarina akin ediyordu. Takeda’nin adamlari yerlerini hemen hemen terk ettigi için hayal kirikligi içindeydi, ama Takato Kalesi kontrolü altindaydi. Kale, savunucular arasinda dinç kadinlar da dahil olmak üzere saldirilara gögüs geriyordu ama nihayetinde çok yipranmislardi. Morinobu mazgalli siperlere çikti ve saldirganlara bagirdi. Nobunaga’nin suçlarini listeledi ve Oda Klaninin çökecegini önceden bildirdi. Hemen sonrasinda da karnini tamamen kesti. Onun basi kalabaliga cesaret vermisti ve ilginçtir ki birkaç ay sonra Oda Nobunaga öldü.

Sanada Yukimura (Ölüm.1615) Birkaç samurayla birlikte yaptigi isten ün kazanan Sanada’ya en büyük söhret, Hideyori’nin Osaka Kalesi savunucularinin hizmetinde geldi. Osaka Kalesi, Tokugawa Ieyasu’nun ilk ani saldirilarina karsi dayandi ve barisçi yeni bir yerlesim alani olusturuldu. Sanada’nin hünerine tesekkür etmek gerekirdi. Fakat bu baris kismen Hideyoshi ve onun annesinin kararsizligi kismen de Tokugawa’nin dönekligiyle uzun sürmedi. Sanada ve diger savunucularin Tennoji Savasi’nda doruga ulasan cesur ataklari, kazanma sansinin baska kusatmalarda zayiflayacagini gösteriyordu. Savas çok vahsiydi ve çogunlukla sonuç açisindan kuskuluydu. En sonunda Osaka askerleri yolu vermeye basladi. Sanada’nin adamlari daha fazla mücadele etme paylasimi içine girmislerdi. Liderleri kaybetme nedenlerini anlamisti ve kamp sandalyesine yigilmisti. Bir Tokugawa savasçisi ona dogru atilmis ve mizragini dogrultmustu.

Sanada yorgun sekilde ona bakti, “Ben Sanada Yukimara’yim ve süphesiz çok degerli bir düsmanim. Ama savasmaktan iyice tükendim” 19 Migferini kaldirdi, boynunu açiga çikardi ve Tokugawa’nin adaminin kafasini almasina izin verdi. Galip olan da onun ödülüyle gelmesine ragmen büyük ün kazanamadi ve Sanada birinci rütbeden bir adam ve savasçi olarak herkes tarafindan hatirlandi.

Ayrica Nitta Yoshisada’nin düsman askerlerinin biçak darbelerini yedikten sonra iradesi yerindeyken kendi karnini kestigi ve ölümünü kendi eliyle sagladigi, Miura Yoshinobu’nun da kendi basini keserek intihar ettigi söylenmektedir.

Seppuku (Harakiri)

Samuray efsanesinin en önemli ögelerinden ve belki de en inanilmaz yönlerinden biri intihar etme yöntemlerinden olan seppuku’dur. Eski Japonya’da samuraylarin intihar etmesi çok köklü bir gelenek olmustu. Çünkü gururlarini yitirdikleri anda seppuku tarzi intihar ederek onurlarini kurtarmislardir. Samuraylar soguna, topluma karsi kusur isledikleri, küçük duruma düstükleri, savas esnasinda esir düseceklerini anladiklarinda batida bilinen adiyla harakiri yapmislardir.

Seppuku’nun ilk uygulayicilari 12. yüzyilin son yarisinda Minamoto Tametomo ve Minamoto Yorimasa olarak biliniyor. Bu ölüm ve intihar metodu bir nevi pratik ders gibi motivasyona tabi tutulmustur. En baslarda Seppuku yöntemi oldukça aci veriyordu. Çünkü biçak mideye sokulup çevrilmekteydi ve ölüm bir anda gerçeklesmezdi. Bu çok büyük bir aci veriyordu ve intihar eden birinin kendi kafasini kesmesi çok zordu. Yüzyillar boyunca seppukunun arkasinda bir yasam felsefesi rafine edildi.

Bir samuray, Minamoto Tametomo ve Minamoto Yorimasa’nin ölümünden yüzyillar sonra, bir insanin ruhunu elmanin çekirdeklerine benzetmistir. Elma bütün olarak vardir ama çekirdegini kimse görememektedir. Eger sözler bunun aslini anlatmaya yetmiyorsa bunu göstermenin asil yolu gözlere göstermektir. Bunu göstermenin tek yolu vardir. Bir biçagi elmanin derinligine firlattiginda göbek kismi açilacaktir ve çekirdek açiga çikacaktir. Iste o an elmanin çekirdeginin varligi da ortaya çikar. Bu özel bir bakis açisidir.

Bazilari da samuraylarin kendilerini sereflendirmek ve olaganüstü yigitlige ihtiyaç duyduklari için karinlarini kestiklerini yazar. Asil olmayanlar, alt tabakadan olanlar kendilerini asabilirken, bogabilirken, samuraylarin kadinlari kendi bogazini kesebilirken, sadece samuraylar Seppuku yapabilirdi.

Edo dönemi ile birlikte Seppuku yöntemi Shinto’nun fisiltilariyla gerçeklestirilen bir ayin gibi gelisti ve asil halini aldi. Ilk önce seppuku yapacak kisi beyaz bir kimono giyip büyük bir minderin üzerinde dizlerinin üstünde oturur. Bir metre arkasinda kaishakunin denen intihara yardimci olacak baska bir kisi yer alir. Sol tarafinda dizleri üstüne çökmüs ikinci bir kaishakunin de yer alabilir. Kaishakunin olan kisiler, intihar eden kisinin en yakin arkadasi olurdu. Kaishakunin görevi, intihar eden kisi karnina biçagi sokup çevirdikten sonra böyle bir ölüm çok zor oldugundan ve çok aci çektirdiginden kiliçla basini kesmekti. Böyle bir ayini bozmak, yanlis yapmak ya da yapamamak çok utanç verici bir durumdu ve çok saglam bir el gerektiriyordu. Seppuku kisaca nasil yapilir?

Samurayin önünde cilalanmis tepsi üzerinde bir biçak durur. Samuray kendisini hazir hissettigi zaman kimonosunun önünü açar ve karni açiga çikar. Bir eliyle biçak kinini tutarken, diger eliyle biçagi çikarir. Biçagi karninin sol tarafina sokar ve saga dogru çeker. Biçak karin içinde dönmüs olacak ve yara iyice açilacaktir. Bir çok samuray böyle bir sona kolay kolay katlanamaz, seppuku inanilmaz bir aci verir ve bu aciyi daha fazla çekmemesi için yardimci samuray, harakiri yapan samurayin kafasini kiliç ile keser. Inceden inceye düsünülmüs bu haliyle seppuku yani harakiri tilsimli bir tören havasina dönerdi. Harakirinin sona erdirilmesi jumonji olarak da bilinmektedir. Hakagure eseri ve diger Edo dönemi eserleri, kaybeden samuraylarin sogukkanli bir sekilde intihar etmelerini nakleder ve karinlarini yardiktan sonra hemen ardindan kafalarini da kaybetmeleri, olayi farkli bir boyuta getiriyor. Sonuçta samuraylar her seyden önce bir insandi ve belki de yeni bir hayata hazir olmak açisindan seppukuya her zaman hazirdilar. Bir samuray niçin kendi karnini dograyacakti? Bunun bir çok sebebi vardi ve yukarida da açiklamistik. Ama bu nedenlerin bir kaç tanesini isimleriyle beraber asagida listeleyebiliriz...

Junshi : Bir lordun ölümü sonrasi onu takip etmek açisindan yapilan intihardi. Savas zamanlarinda görülüyordu ve Edo döneminde yasaklandi. Son meshur örnegi, 1912’de Imparator Meiji öldügü zaman General Nogi Maresue’nin intihar ederek onu takip etmesidir.

Kanshi : Sikayet etmekten kaynakli olarak yapilan intihardir. Yaygin bir intihar nedeni degildi ve bir efendiyi ikna etmek ve dikkat çekmek için yapilirdi. En önemli örnegi; Hirate Nakatsukasa Kiyohide’nin genç ve saygisiz olan Oda Nobunaga’nin takip ettigi yolu degistirmesi için 1553’de intihar etmesidir.

Sokotsu-shi : Bir samurayin yaptigi bir hata sonrasi, hatasini telafi etmek için kendisini öldürmesidir. En iyi bilinen ve en çok gördügümüz intihar sebebidir. En iyi bilinen örneklerinden biri, 1561’de kendi kurguladigi plan sonucu efendisinin ölümüne sebep olan Takeda generali Yamamoto Kansuke Haruyuki’nin kendisini düsmanin önüne atmasidir. Çok kötü yaralanmis, geri çekilmis ve intihar etmistir.

Her ne kadar bir samurayin uzun ömürlü olmasi alisilmadik bir durum olsa da bir çok ünlü samurayin çok ilerlemis bir yasta öldüklerini de görebiliyoruz. Bu ünlü samuraylar Mori Motonari (74), Mori Terumoto (72), Nabeshima Naoshige (82), Ryuzoji Iekane (92), Sanada Nobuyuki (92), Shimazu Yoshihiro (84) ve Ukita Hideie (90).

Samuraylarin ölüme felsefi bakislarinin en iyi sekilde özetleyen dizeler belki de kiliç ustasi Tsukaha Bokuden’den gelmistir. Samurayin ögrenmesi gereken sadece tek sey vardir,

Son bir sey-

Ölüme korkusuzca bakmak. 20

ÖLÜM SIIRLERI

Ünlü samuraylar, sogunlar ve daimyolar ayni zamanda siirler de yaziyorlardi ve onlardan birkaç örnegi yansitalim.

Hojo Ujimasa21

1538-1590

Sonbaharin son esintileri, bulut kütlelerini uçurur ayin saf isigina ve bulutlanan aklimiz bugulu, seni pinar gibi çevreler. Simdi gözden kaybolduk, Güzel! Neyi düsünmeliyiz? Biz gökyüzünden geldik. Simdi yeniden geri dönmeliyiz. Bu görünen son noktadir. *****

Minamoto Yorimasa22

1104-1180

Çürümüs bir kütük gibi yarisi topraga gömülmüs – Hayatim çiçek açmadi, aci son geliyor. *****

Ota Dokan23

1432-1486

Bilmemis miydim simdiden ölü oldugumu. Yas tutacaktim kayip yasamim için.

*****

Ouchi Yoshitaka24

1507-1551

Hem fatih hem de alt edendir. Ama çiyin damlalari, ama yildirimin çarpislari, dünyayi böyle görmeliyiz

*****

Shiaku Nyudo25

Ölüm 1333



Kilicimi ileriye dogru tuttum, boslugu kestim, büyük atesin ortasinda, rahatlatici bir esinti akti

*****

Takemata Hideshige26

(Shibata Katsuie tarafindan yenilgiye ugratildiktan sonra)

Benim gibi bir adam Ashura’nin boyundurugu altina mi girecek? Yeniden dogacagim ve sonra Katsuie’nin basini kesecegim...

*****

Tokugawa Ieyasu27

1542-1616

Zamanin geçmedigi ya da kalmadigi bütünüyle aynidir. Senin kendinle sinava girmedigin tek farktir. Ah, ne kadar hos! Iki uyanis ve tek uyku. Kaçan bir dünyanin rüyasi! Erken safagin kizilimsi renkleri!

*****

Toyotomi Hideyoshi28





1536-1598

Yasamim çiy gibi geldi çiy gibi kayboldu. Naniwa’nin tamami Rüyadan sonraki rüyadir.

*****

Uesugi Kenshin29

1530-1578

Basarili uzun bir yasam neredeyse bir kupa sake’dir; kirk dokuz yillik yasam bir rüyayla geçti; ne yasamin ne oldugunu bilirim ne de ölümün. Yillar yili – Hepsi bir rüya. Cennet ve cehennem arkada birakilir; Mehtapli safakta bekledim, Baglanan bulutlardan özgür olarak.

NOTLAR

1. Hagakure sayfa 1

2. Hagakure sayfa 1-2

3. Code of the Samurai sayfa 15

4. Hojoki sayfa 58

5. Hojoki sayfa 38

6. Hojoki sayfa 46-47

7. Zen and Japanese Culture sayfa 78

8. Hagakure sayfa 154

9. Japanese No Dramas sayfa 48

10. Legends of the Samurai sayfa 228

11. Tale of the Heike sayfa 381

12. Tale of the Heike sayfa 379

13. Legends of the Samurai sayfa 164

14. Legends of the Samurai sayfa 184

15. Samurai: a Military History sayfa 97

16. Tale of the Heike sayfa 380

17. Zen and Japanese Culture sayfa 83

18. Zen and Japanese Culture sayfa 84

19. Maker of Modern Japan sayfa 289

20. Zen and Japanese Culture sayfa 73

21. Sadler The Maker of Modern Japan sayfa 160-161

22. Hoffmann Japanese Death Poems sayfa 48

23. Ibid. sayfa 52

24. Ibid. sayfa 53

25. Suzuki Zen and Japanese Culture sayfa 84

26. Hoffmann Japanese Death Poems sayfa 54

27. Sadler The Maker of Modern Japan sayfa 324

28. Berry Hideyoshi sayfa 235

29. Suzuki Zen and Japanese Culture sayfa 82

NOT : Bilindigi gibi Japonya Tarihi ve Kültürü, Samuray Tarihi ve Kültürü adi altinda bir çalismaya baslamistim. Bu baglamda akliniza gelebilecek her türlü incelemelere yer verecektim. Aslinda çalismaya direkt Japonya Tarihi ile baslamaliydim ama bu konu çok ilgi çekecek diye düsündüm. Simdiki çalisma ileride ortaya koyacagim çalismanin ufak bir kismidir. Buz daginin görünen kisminin ufak bir noktasidir. Diger çalismalari da sabirla beklemeniz dilegimle. Saygilarimla!