Ülkeler

[Bostandere]

Kosova yönetimi
Statüsü: Sırbistan ve Karadağ sınırlarına dahil BM idaresinde bölge
Nüfus: 1 milyon 800 bin
Başkent: Priştine
Başlıca diller: Arnavutça, Sırpça
Başlıca dinler: İslam, Hıristiyanlık
Yeraltı kaynakları: Kömür, kurşun, çinko, krom, gümüş


Sırbistan ve Karadağ devleti sınırları içinde kalan ve denize çıkışı olmayan Kosova bölgesi 1999 yılından bu yana fiilen Birleşmiş Milletler idaresinde

1990’lı yıllarda, etnik farklılıklar ve siyasi baskı sonucu alevlenen bir savaş yaşayan Kosova'dan halihazırda Birleşmiş Milletler sorumlu olsa da bölgenin nihai statüsü belirlenmiş değil.
Bu konuda 2006 başında başlayan müzakereler, bağımsızlık isteyen Arnavutlarla Sırbistan egemenliğini savunan Sırplar arasındaki derin görüş farkları dolayısıyla zorlu geçeceğe benziyor.
Kosova, gerek Sırpların gerekse Arnavutların kültürel kimlikleri açısından büyük önem verdikleri bir bölge. Bölgede yaşayan farklı etnik gruplar arasındaki gerginlik de giderilmiş değil.




GENEL BİLGİLER
Kosova Avrupa’nın en yoksul bölgelerinden biri. Halkının neredeyse yarısından fazlası yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
Her ne kadar bölge zengin yeraltı kaynaklarına sahip olsa da temel gelir kaynağı hala tarım.
Bölgedeki Arnavut sayısı 1,5 milyon. 1999 sonrası, Sırpların bölgeden akın akın kaçması sonrasında ise hala burada kalan yaklaşık 100 bin kişilik bir Sırp toplumu var.
Sırp azınlık NATO barış gücü nezaretindeki kapalı bölgelerde yaşıyor. Uluslararası diplomatlar Sırp azınlığın hakları konusunda yeterli ilerleme sağlanmadığından şikayetçi.
Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda Kosova'nın geleceğini tayin edecek görüşmeler için süreç 2005 Kasım'ında başladı. 2006 Ocak ayında Kosova yönetiminin başkanı İbrahim Rugova'nın ölümü, müzakerelere başlanmasını bir ay kadar geciktirdi.
Sürece müdahil olan batılı ülkeler yıl sonuna dek bir sonuca varılmış olmasını umuyor.
Tarih
Slav ve Arnavut halkları Kosova'da 8. yüzyıldan bu yana birlikte yaşadı. Bölge 14. yüzyılın ortalarına kadar o zamanki Sırp İmparatorluğu’nun merkeziydi ve Sırplar da Kosova’yı devletlerinin doğduğu yer olarak kabul ediyor.

Kosova 1990'ların başında kanlı bir savaş yaşadı
Aradan geçen yüzyıllarda etnik denge Arnavutlardan yana değişirken, Kosova, özellikle destansı şiirlerde de örnekleri görüldüğü gibi Sırbistan’ın altın çağının simgesi haline geldi.
Sırbistan’ın 1389 Sırpsındığı/Kosova Savaşı’nda uğradığı yenilgi Müslüman Osmanlı İmparatorluğu yönetimine geçişi beraberinde getirdi.
Yüzyıllarca süren bu dönemin ardından Sırbistan ancak 1913’te Kosova’nın denetimini yeniden ele aldı ve bölge daha sonra Yugoslav Federasyonu’na bağlandı.
Özerklik süreci
Sırplar ve Arnavut kökenliler arasında bölgenin denetimi için yaşanan rekabet 20'inci yüzyıl boyunca sürdü.
1960'larda bölgede Arnavut ulusal kimliğinin bastırılması, Belgrad’ın tutumunun da yumuşamasını sağladı. Arnavut kökenliler Kosova ve Yugoslav yönetimi içinde tutunabilmeye başladı.
Ancak Yugoslav Devlet Başkanı Tito’nun ölümü ardından bağımsızlık eğilimleri de güç kazandı.
Kosova’nın Yugoslav yönetimi içindeki etkisinden duyulan rahatsızlığa onu takip eden Slobodan Miloşeviç döneminde iyice su yüzüne çıktı.
1989’da Yugoslavya devlet başkanı olan Miloşeviç bölgenin özerklik haklarını geri alma yönünde adımlar attı.

Bölgede gerginlikler bir anda alevlenebiliyor
1991’de Arnavut liderlerin bağımsızlık ilanına rağmen 1990’lar boyunca süren pasif direniş hareketi bağımsızlık ya da özerkliğin iadesini sağlamayı başaramadı.
1990’lı yılların ortalarında Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) adlı etnik Arnavut gerilla örgütü, Sırp hedeflerine saldırılarına hız verdi.
Saldırıları büyük ve şiddetli bir Yugoslav askeri harekatı takip etti.
Savaş
Slobodan Miloşeviç’in krize çözüm çabalarını reddi ve Kosovalı Arnavutlara karşı uygulanan zulüm kampanyasına yanıt, 1999 Mart ayında başlayan NATO hava saldırıları oldu.
Sırp güçleri ise bu sırada Arnavutlara karşı etnik temizlik kampanyasına girişti. Yüzbinlerce mülteci Arnavutluk, Makedonya ve Karadağ’a kaçtı. Olaylarda yaklaşık 10 bin kişi öldü.
Sırp güçleri 1999 yazında bölgeden çıkarıldı. Bölgenin yönetimini Birleşmiş Milletler üstlenmiş olsa da egemenlik hakları hala Belgrad yönetimine ait.
Aradan geçen yedi yılda nihai statünün netleşmemiş olması, Arnavut kökenli halkı sabırsızlandırıyor. Bölgede zaman zaman tırmanan gerginlikler, en son 2004 Mart'ında 19 kişinin ölümüyle sonuçlandı.
LİDERLER
Kosova Yönetimi Başkanı: Fatmir Seydiu
Fatmir Seydiu, başkan İbrahim Rugova'nın kanserden ölümü ardından 2006 Şubat'ında, parlamento tarafından bu göreve seçildi.
Bölgedeki en büyük parti olan Kosova Demokratik Birliği'nin başkanı olan Seydiu, seçime tek aday olarak girmişti.

Seydiu Rugova'ya yakınlığı ile tanınıyor
Rugova'ya yakın bir isim olan yeni başkan, Rugova gibi bölgenin bağımsız olmasından yana.
Bölgede başkanın yetkileri daha çok sembolik olsa da Seydiu, Kosova'nın nihai statüsü konusundaki görüşmelerde Kosova heyetinin başına geçmek gibi kritik bir görev üstleniyor.
54 yaşındaki hukuk profesörü, Kosova'nın kuzeyindeki Poduceva bölgesinde dünyaya geldi. Eğitimini Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde tamamlayan Seydiu, İngilizce ve Fransızca biliyor.
Başbakan: Agim Çeku
Kosova Kurtuluş Ordusu'nun eski komutanlarından Agim Çeku, 1 Mart 2006'da istifa eden Bayram Kosumi'nin ardından başbakanlık görevini devraldı.
Milletvekilleri, Çeku'nun başbakanlığını 65'e karşı 33 oyla onayladı.

Agim Çeku'nun başbakanlığı Sırbistan'la ilişkileri gerdi
Başbakanlığa Çeku'nun aday gösterilmesi Sırbistan tarafından çok eleştirilmişti.
Sırbistan, Çeku hakkında Sırplara karşı savaş suçları işlediği gerekçesiyle tutuklama emri çıkarmıştı.
Çeku, hakkındaki bu suçlamaları reddediyor.
Agim Çeku, UÇK'nın dağıtılması ve ardından Kosova Savunma Birlikleri'nin kurulmasına önayak olmuştu.
Çeku yaklaşık beş yıldır Kosova Savunma Birlikleri'nin komutanı olarak görev yapıyordu.
Bayram Kosumi, Kosova'nın Geleceği için İttifak partisi liderlerinin yönetimini etkisiz bulması ardından başbakanlıktan istifa etmişti.
MEDYA
Kosova’da 45 yıllık komünizm ve Belgrad’ın 10 yıl süren baskıcı yönetimi ardından Arnavut kökenli gazeteciler 1999 Haziran’ında yeniden serbestçe çalışabilecekleri umuduyla işlerine döndüler.
Birleşmiş Milletler tarafından kurulan Geçici Medya Komisyonu, gazeteciler için bir çalışma ilkeleri rehberi yayımladı.
Komisyonun başlıca amacı medyada şiddete teşvik unsuru olacak yayınlara yer verilmemesi.
Uluslararası kurumlar da Kosova’da bağımsız medya için bazı destek programları başlattı.
Örneğin İsviçre hükümeti BM denetiminde farklı etnik gruplardan oluşan Kosova halkına tarafsız haber kaynağı oluşturması için Blue Sky radyosunu destekliyor.