[ATATÜRK ANITI İÇİN YER BULAMAMIŞLARDI!] Fransa, Ermeni anıtını sit alanına dikiyor

[Tathar Elanessé]

[ATATÜRK ANITI İÇİN YER BULAMAMIŞLARDI!] Fransa, Ermeni anıtını sit alanına dikiyor

2006’yı ‘Ermeni yılı’ ilan eden Fransa, sözde soykırım anıtı dikmeye devam ediyor. Paris’in ardından Lyon Belediyesi de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kayıtlı, değişiklik yapılması yasaklanan alana Ermeniler için anıt inşa edecek.

‘Tarihî dokunun değiştirileceği’ gerekçesiyle anıta karşı çıkan sivil toplum örgütleri de karara engel olamadı. Heykel, sözde Ermeni soykırımının yıldönümü olan 24 Nisan’a yetiştirilecek. Fransızlar, Paris’te Atatürk’ün heykeline yer bulamamıştı. Türkiye’nin eski Büyükelçisi Uluç Özülker, Atatürk anıtı için büyük çaba sarf etmiş; fakat sonuç elde edememişti.

Proje, Lyon Belediye Meclisi’nde uzun süre tartışıldı. Başkan Denis Broliquier, 35 bin Euro’ya mal olacak anıtın yerine ve bütçesine karşı çıktı. Muhafazakar Halk Birliği Hareketi ve Lyon Birliği üyesi encümenler de başkana destek verdi. Ancak Sosyalist Partili üyelerin oylarıyla proje onaylandı. Anıtın dikileceği Antonin-Poncet Meydanı, Lyon’un en güzel mekanlarından birisi. Bölge, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) koruması altında. Fransızlar, 2001 yılında Ermeni örgütlerinin baskısıyla Paris’teki Seine Nehri kıyısına da Komitas soykırım anıtı dikmişti.

Söz konusu alan 1991’de UNESCO tarafından korumaya alınmıştı. Fransa’daki Ermenilerin gövde gösterisine dönüşen Komitas heykeli, ünlü Champs-Elysee Caddesi’nin çok yakınında, turistlerin uğrak yeri olan bir meydanda bulunuyor. 2001’de sözde soykırımı tanıyan bir yasa çıkaran Fransa, 2006’yı da Ermeni yılı ilan etti. Fransa’da beş yüz bine yakın Ermeni yaşıyor. UNESCO’nun 1972 tarihli Dünya Kültürel ve Doğal Mirasını Koruma Sözleşmesi, listeye alınan yerlerin, olduğu gibi korunmasını ve dokusunun hiçbir şekilde bozulmamasını öngörüyor. Fakat sözleşmede buna engel olabilecek hukukî bir mekanizma bulunmuyor. UNESCO, Nemrut’a yol yapımında olduğu gibi itirazda bulunabiliyor. Konuya ilişkin Zaman’a bilgi veren UNESCO kaynakları, özellikle kamuoyundan şikayet olması durumunda kurallara uymayan Fransa üzerinde baskı kurulabileceğini ifade ediyor. Gündeme gelmesi halinde örgütün, Fransa’dan bilgi isteyeceğini belirten kaynaklar, Dünya Mirası Listesi Komitesi’nin de doku değişecek şekilde değişiklik yapıldığına karar vermesi halinde, bu bölgelerin Dünya Tehlike Altındaki Miras Listesi’ne alınmasının söz konusu olabileceğini bildirdi. Dünya Mirası Listesi’nde yer alan yerler, gerektiği gibi korunmaması ve var olan dokusunun değiştirilmesi durumunda bu listeye alınıyor. Dünya Mirası Listesi’nde yer alan İstanbul’un da gerektiği gibi korunamadığı gerekçesiyle listeden çıkarılarak Tehlike Altındaki Miras Listesi’ne konulması gündeme gelmişti. İstanbul’u izleme altına alan UNESCO, önlemler için Türkiye’ye iki yıl daha süre verdi.

Atatürk anıtına yer bulamadılar

En gözde mekanlarını Ermenilere açan Fransa, dünyanın birçok ünlü simasının heykelinin bulunduğu Paris’te Atatürk’ün heykeline yer bulamadı. Türkiye’nin üç ay önce görev süresini tamamlayan Paris Büyükelçisi Uluç Özülker, heykelin dikilmesi için Fransız makamları nezdinde büyük çaba sarf etmiş; fakat sonuç elde edememişti. Büyükelçilik, heykel için Paris’in 16. bölgesine başvuruda bulundu. Belediye başvuruyu kabul edince, heykel için bölge sınırları içerisinde yer bakılmaya başlandı. İlk yıllarda, Seine nehrinin hemen kenarındaki Radio France binasının önündeki alan gündeme geldi. Fakat daha sonra heykelin Eyfel Kulesi’ne bakan bu meydana dikilmesinden güvenlik gerekçesiyle vazgeçildi. Yetkililer, muhtemel saldırılara karşı Atatürk heykelinin korunması sorununu gündeme getirdi. Fransızlar, heykelin Türk Büyükelçiliği’nin karşısındaki alana dikilmesine ise meydanın altyapısına zarar vereceği gerekçesiyle karşı çıktı. Yetkililerin, ‘Prenses Lamballe Şatosu’nun duvarına dikin’ teklifini ise büyükelçilik kabul etmedi. Fransa’da 450 binden fazla Türk vatandaşı yaşıyor.