Öğretmen ve öğrenci arasındaki bağ

[Kéan aRs]

Öğretmen ve öğrenci arasındaki bağ

Okul, aileden sonra çocuğun eğitim ve öğretimi ile birinci derecede meşgul olan bir kurumdur. Hatta çocuğun eğitiminde aileden daha da etkili bir kurumdur. Bu itibarla öğretmenler, ailenin sorumlu şahıslarından eğitim ve öğretim görevini devralmış vekil insanlardır. Aynı zamanda öğretmenler peygamberî bir mesleğin yegane temsilcileridir. Onun içindir ki nasıl ebeveyn-evlat ilişkileri önemli ise, öğretmen-öğrenci ilişkileri de o derece önemli bir konudur.

Bu konu yozlaşan ahlakî değerlerin bir sonucu olarak toplumumuzda kanayan gizli yaralardan biridir. Öğrenci-öğretmen ilişkilerinde bazı muaşeret kaidelerini, yeni bir eğitim-öğretim dönemi başlangıcında, beraberce yeniden hatırlayalım istiyoruz.

Bütün sosyal diyalog ve ilişkilerde olduğu gibi öğretmen ve öğrenci ilişkilerininde de tek taraflı bir beklentiler dizisi olması düşünülemez. Bunun için konuyu iki ana başlık altında ele almalıyız.

a- Öğretmenin uyması gerekli olan kaideler.

b- Öğrencinin uyması gerekli olan kaideler.

Öncelikle öğretmenin uyması gerekli olduğuna inandığım kaidelerle başlamak istiyorum.

a- Öğretmenin uyması gerekli olan kaideler:

Bütün ilişkilerin temelinde yeralan ve yeralması gerekli unsur sevgidir.

Öğrenci öğretmen ilişkilerinde de sevginin önemi büyüktür. Herşeyden önce bir öğretmenin gönlünde “Yaratılanı Yaradan’dan ötürü sevmek” düsturu yer almalıdır. Çünkü insana bu gözle bakmayan hiç kimse karşısındakine hakettiği insanî değeri veremez. Dolayısıyla insanî değerlerden uzak bir ilişki ve diyalogda bir dizi aksaklıklar olacaktır. Böyle olunca da ilişki ilişki olmaktan, diyalog diyalog olmaktan çıkacaktır. Yine bir öğretmen sevgi çemberinin içine meslek sevgisini çok iyi oturtabilmelidir. Çünkü sevilmeyerek, istenmeyerek yapılan bir işte ne başarı sağlanabilir, ne de verimlilik düşünülebilir.

Öğretmen ilmi noktada almış olduğu sorumluluğun farkında olmalıdır.

Öğretmen ilmin vericisi, öğreticisi konumunda ise de halen devam eden bir ilim alıcısı, öğrenci vasfı olduğunu, olması gerektiğini unutmadan hareket ederek günden güne kendini yenileyebilmelidir.

Öğretmen, nasıl ki bir bahçıvan bahçesindeki çiçekleri yetiştirirken büyük özen gösterir ve o çiçekleri zararlı böceklerden, zararlı otlardan korumak için mücadele verirse o özenle, öğrencilerini yetiştirme gayesinde olmalıdır. Öğrencilerine hangi bilgiyi ne ölçüde vermesi gerektiğini, ne zaman ve nasıl vermesi gerektiğini çok iyi bilmelidir. Öğrencilerini zararlı fikir akımları, zararlı yayın ve alışkanlıklardan uzak tutma gayretinde olmalıdır.

Öğretmen verdiği ilimle amil olup, öğrencilerine telkin ettiği nasihatları yahut ahlakî bir takım bilgileri öncelikle kendi nefsine tatbik ederek öğrencilerine örnek olmalıdır. Çünkü öğretmenler öğrencileri için örnek alabilecekleri şahsiyetlerin önde gelenlerindendir.

Öğretmen öğrencisine karşı aile fertlerini aratmayacak desteği vermeli ve hassasiyet göstermelidir.

Öğretmen, ailenin vekili konumunda olması sebebiyle öğrencilerinin bütün dert ve problemleriyle ilgilenmeye çalışmalı, öğrencisini bela ve musibetlere karşı aile fertlerinin göstermesi gereken ve gösterdiği hassasiyetle koruyabilmelidir. Gerektiğinde onunla arkadaşca konuşabilmelidir. Öğretmen “müminler ancak kardeştir” düsturuyla hareket etmeli. Bir müslüman olarak kardeşlik vazifelerini yerine getirebilmelidir.

Öğretmenin de anne-baba şefkati, kardeşçe bir yaklaşım ve arkadaş samimiyetini gören öğrenci ona karşı sonsuz saygı ve sevgi besleyecektir.

Öğretmen öğrencilerinin seviyesine göre bilgilendirme metodu seçmelidir.

Öğretmenin dikkat etmesi gereken önemli konulardan birisi de öğrencinin anlama seviyesini tesbit ve ona göre hareket etmektir.

Öğretmen öğrencinin idrakini zorlayan yahut bıkkınlık veren konularda boş yere tekrarlar yapmamalı, konuyu öğrencinin anlayabileceği seviyeye indirgeyerek hatta bazı jest ve mimiklerle eğlenceli hale getirerek konuyu vermelidir. Aksi taktirde kapasitesinin üstünde birşeyi almaya zorlanan öğrencide taşkınlıklar meydana gelebilir. Öğrenci ruhi bunalımlara ve hoş olmayan davranışlara sürüklenebilir.

Eğitimle görevlenmiş her insanda bulunması gereken vasıflardan birisi sabırdır. Bunun yanısıra engin bir hoşgörü, öfkeye hakim olabilme, samimiyet, yumuşaklık (rıfk), iyi niyet gibi bazı vasıfların da bulunması gerekir.

Bunların yanısıra da otoriteyi sağlabilecek kadar ciddiyet olmalıdır.

Hz. Ömer (r.a.)’nın “Kuvvet göstermeksizin güçlü, zayıflık göstermeksizin yumuşak ol.” sözünde olduğu gibi dengeyi güzel bir şekilde sağlayabilmelidir.

b- Öğrencinin uyması gerekli olan kaideler

Öğrenci öğretmenine karşı “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” ayeti kerimesindeki bildirilen bilenlerle bilmeyenler arasındaki farkın idrakinde olarak hareket etmelidir.

Yine Hz. Ali’nin (r.a.) “Bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum.” sözündeki sırrı iyi anlayarak öğretmenine karşı gerekli tevazuyu göstermelidir.

Öğrenci öğretmenine karşı soru sorma hakkını istismar etmemelidir.

Öğretmen öğrenci ilişkilerindeki sevgi-saygı çerçevesine de dikkat ederek bilmediklerini öğrenmek yahut anlayamadıklarını daha iyi idrak edebilmek adına öğretmenine soru yöneltmelidir.

Öğretmenini küçük düşürme, rencide etme, yahut dersi sabote etme amaçlı sorulardan kaçınmalıdır.

Öğrenci öğretmenine karşı nerede nasıl hareket etmesi gerektiğini çok iyi bilmelidir. Nasıl ki bir bahçıvan özeniyle öğrencisine yaklaşan bir öğretmen olmak gerekli ise, o bahçıvana o çiçeklerin güzel kokularla mukabele etmesi en kaçınılmaz bir vazife olmalıdır. Öğrenci öğretmeninin emeklerini boşa çıkarmamaya gayret etmeli, öğretmenine karşı bütün hal ve hareketlerinde, konuşmalarında, fikir beyanlarında edeb tacını başından çıkarmadan hareket etmelidir.

En güzel vasıflarla bezenmiş bir öğretmeni öğrencinin örnek alması gerekir. (En güzel örneğe giden yolda)

Temennimiz o ki bütün öğretmenlerimiz yüklenmiş oldukları kutsal mesleğin fevkalade idrakinde olarak yarınlara hazırladıkları gençlere iki cihan mutluluğunu yaşatabilecek güzelliklerin tohumunu atabilsinler. Yoksa gittikçe yozlaşan bir toplumda ahlakî zaafiyetlerin önüne geçilemediği, dikenlerle dolu bir bahçenin bahçıvanı konumuna düşecekler. Ve artık güzel kokulu güllerin ne kokusundan ne de güzelliklerinden bir eser kalacak yarınlarda bizlere...

Yine temennimiz o ki öğrencilerimiz kendilerine verilen emekleri boşa çıkarmayarak kendileri için sonsuz fedakarlık gösteren ailelerinin ve öğretmenlerinin yüzlerini iki cihanda ak edecek en güzel ahlakî ve insanî vasıfları hayat prensibi edinirler... Ve yarınlarda güzel bir ülkenin mutlu bir insanlığın temellerini oluşturan ümit çiçekleri olurlar...