Prıncıples Of Operatıons Research For Management

[ÇaKıR-]

Prıncıples Of Operatıons Research For Management

Kitabın Adı Prıncıples Of Operatıons Research For Management
Kitabın Yazarı Frank S. BUDNICK, Dennıs MCLEAVY, Richard MOJENA
Yayınevi ve Adresi Homewood, Illıonıs, A.B.D
Basım Yılı 1988
KİTABIN ÖZETİ

Kitabın amacı, etkili kararlar vermede yöneylem araştırmasının sağlayabileceği katkıları göstermektir. Kitap, yöneylem araştırması sürecinin açıklandığı ve tekniklerin anlatıldığı on sekiz bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölümde çeşitli örnekler üzerinde genel olarak model kurma ve modellerin çözümünde kullanılacak matematiksel tekniklerden nasıl faydalanılacağı anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise matematik konularının (özellikle türev ve ilgili hususlar) klasik optimizasyon problemlerinin çözümünde kullanılması örneklerle açıklanmaktadır.

Üçüncü ve dördüncü bölümlerde, doğrusal programlama modellerinin varsayımları, temel kuralları, uygulama alanları ve çeşitli çözüm yöntemleri açıklanmaktadır. Burada, yöneylem araştırmasının en önemli hususu olan modelleme üzerinde durulmakta, özellikle gerçek hayatta karşılaşılabilen çeşitli karar problemlerinin doğrusal programlama modellerinin oluşturulması, seçilmiş örnek problemler üzerinde anlatılmaktadır. Daha sonra iki değişkenli küçük problemlerin çözümünde kullanılabilen ve çözüm yaklaşımının anlaşılmasında önemli rol oynayan grafik çözüm metodu anlatılmaktadır. Grafik yaklaşım üzerinde geometrik olarak çözüm sürecinin nasıl geliştiği ve buna paralel olarak da problemin çeşitli özelliklerinin değişimi gösterilmektedir.

Beşinci bölümde, problemi çözmek kadar önemli olan ve çözüm sonrası analizi olarak adlandırılan duyarlılık analizi ile ilgili hususlar açıklanmaktadır. Burada model oluşturulduktan ve optimal çözüm elde edildikten sonra problemle ilgili önemli değerleri (eldeki kaynak miktarı, birim fayda ve maliyet gibi) temsil eden parametrelerde koşullara bağlı olarak çeşitli değişiklikler olabileceği vurgulanmaktadır. Daha sonra yeniden model oluşturmayı veya modeli yeniden çözmeyi gerektirmeden eldeki çözüm üzerinde bu tip değişikliklerin çözüme etkisinin nasıl bulunacağı ve buna göre çözümün ve bundan sonraki uygulamanın nasıl güncelleştirilebileceği açıklanmaktadır.

Bu bölümde ayrıca problemin ait olduğu organizasyonun sahip olduğu kaynakların ekonomik açıdan değerinin incelenmesinde önemli rol oynayan ve probleme farklı bir bakış açısını yansıtan dual modeller tanıtılmakta ve asıl (primal) modeller ile dual modeller arasındaki simetrik ilişki örneklerle gösterilmektedir.

Beşinci bölümde, doğrusal programlama problemlerin en önemli ve en genel (her probleme uygulanabilen) çözüm yöntemi olan simpleks metodu tanıtılmaktadır. Bu bölümde çeşitli yapılardaki doğrusal programlama ("=", "?" ve "?" kısıtları içeren minimizasyon ve maksimizasyon) problemlerinin, standart yapı adı verilen ve simpleks metodunu uygulayabilmek için gerekli olan yapıya nasıl dönüştürüleceği gösterilmekte ve daha sonra bu yapı üzerinden simpleks metodunun uygulanması anlatılmaktadır. Son olarak da, simpleks metoduyla elde edilen optimal çözüm üzerinden duyarlılık analizinin nasıl yapılacağı anlatılmaktadır.

Kitabın diğer bölümlerinde ise çeşitli yapıdaki problemlere özgü olarak geliştirilen spesifik çözüm teknikleri ve yaklaşımları ile ilgili olarak önce teorik hususlar açıklanmakta ve daha sonra da bunlar örnek problemler üzerinde uygulamalı olarak anlatılmaktadır.

Yedinci bölümden on birinci bölüme kadar olan bölümlerde yapı itibarıyla doğrusal ve deterministik olan modeller olan ulaştırma ve atama problemleri, tamsayılı programlama modelleri, çok amaçlı karar verme modelleri ve şebeke modelleri anlatılmakta ve her tip problem için geliştirilmiş olan özel çözüm algoritması tanıtılmaktadır.

On birinci bölüm ile on yedinci bölüm arasında ise doğrusal olmayan hususları da içerebilen ve stokastik yönleri de bulunan problemlerin çözümünde kullanılmak üzere geliştirilen teknik ve çözüm yaklaşımları (proje yönetimi, dinamik programlama, karar analizi, Markov süreçleri, stok modelleri, kuyruk modelleri ve simülasyon) anlatılmaktadır.

Son bölümde ise yöneylem araştırmasının problem çözme ve karar vermedeki önemi bir kez daha vurgulanmakta, bugüne kadar organizasyonlarda bu yaklaşımın nasıl uygulandığı ve başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için nelere dikkat edilmesi gerektiği tartışılmaktadır.

Kitap, sonuç olarak içerdiği tekniklerin belli bir seviyeye kadar teorisini anlatmakla birlikte çok sayıda ve kolay anlaşılabilir örnek problemler üzerinde bu tekniklerin uygulanmasını açık ve anlaşılabilir bir şekilde sunmaktadır. Ayrıca çeşitli bölümlerin içerisinde, gerçek hayatta uygulanmış ve başarılı sonuçlar elde edilmiş veya elde edilmesi beklenen tekniklerden bahsetmek suretiyle de bu alanlarda motivasyonu artırıcı bir yaklaşım sergilemektedir.