utandıran madde

[bluekeys™]

Müze kurulması için 3.2 milyon YTL hibe eden Japonya, açılacak ihalelere rüşvet karışmayacağına dair Türkiye'den garanti istedi

10.03.2006

Japonya, Türkiye'ye kültürel amaçlı 288 milyon yenlik (2.4 milyon dolar) hibe karşılığında "rüşvetin önlenmesi" için teminat istedi. İki ülke arasında yapılan anlaşmada, Türk tarafı "rüşvetin yaygın bir uygulama olduğunu" zımmen kabul ederek, metne "rüşvet önlenecektir" ifadesinin konulmasını kabul etti. Ancak bu anlaşma onay için Meclis'e gelince, Dışişleri Komisyonu ayağa kalktı. "Böyle onur kırıcı bir madde kabul edilemez" denerek dosyayı hükümete iade etme kararı alındı.

Şaşırtan anlaşma, Türkiye'ye büyük ilgi duyan Japon Prensi Tomohito Mikasao'nun Anodulu gezilerini sürdürdüğü sırada gerçekleşti. Japonya, Anadolu medeniyetinin yurtdışında tanıtımı projesi kapsamında devreye girdi ve Kırşehir'de Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi'nin yapımı için hibe olarak 288 milyon yen ödemeyi taahhüt etti. Bu konudaki anlaşma 30 Eylül 2005'te Japonya'nın Ankara Büyükelçisi Tomoyuki Abe ile Dışişleri Bakanlığı Yurtdışı Tanıtım ve Kültür İşleri Genel Müdürü Büyükelçi Şule Soysal tarafından imzalandı.

Müzenin yapımı aşamasında yalnızca Türk ve Japon vatandaşları ile tüzel kişilere iş verilmesini öngören anlaşmada, "imzalanan taahhüt sözleşmeleri Japon hükümetinin onayından sonra uygulanır ve ödeme yapılır" hükmü yer alıyor. İşte bu noktada 2.4 milyon dolarlık pastadan pay alacak kişi ve kuruluşların belirlenmesi konusuda Japonlar, kaygılarını ortaya koyarak "Bu aşamada rüşveti ve hediyeyi önlemelisiniz" hükmünü anlaşmaya koydular. Müzakare kayıtlarında bu tartışmalı madde şöyle formüle edildi:

"Sözleşmelerin, yapılması karşılığında, rüşvet olarak yorumlanacak herhangi bir teklif, hediye veya ödeme ve menfaat veya karşılığını önlemek için T.C.'nin gerekli önlemleri alacağını Japon Hükümeti varsaydığını beyan ederler."

Hükümete iade
Bakanlar Kurulu'nun da onayından geçen rüşvet ayıplı sözleşmenin uygun bulunduğuna dair kanun tasarısı, TBMM Dışişleri Komisyonu'na takıldı. CHP'li üyelerin itirazı ve AKP'lilerin de desteğiyle sözkonusu anlaşmanın, "rüşvetle ilgili maddenin çıkartılması için", tasarının hükümete iadesine karar verildi.

CHP'li Şükrü Elekdağ'ın gündeme getirdiği ayıplı madde için "Eğer bu anlaşma böyle onaylanırsa, Türkiye bundan sonra tüm sözleşmelere aynı hükmü koyup, rüşvet konusunda ilgili hükümetlere teminat vermek durumunda kalır" yorumu yapıldı. Ve tasarının hükümete iade edilmesi kararı alındı.