Masada yine ’QIZ’lar var / 1 ekim

[M@D_VIPer]

Masada yine ’QIZ’lar var

Turan YILMAZ/NEW YORK

ABD Başkanı George Bush ile bugün görüşecek olan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 2002 Şubatı’ndan beri iki ülke arasında konuşulan Türkiye’de Nitelikli Sanayi Bölgeleri-Qualifying Industrial Zones (QIZ) kurulması konusunu da yeniden gündeme getirecek.

BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan, bugün Beyaz Saray’da ABD Başkanı George Bush ile yapacağı görüşmede Türkiye’de Nitelikli Sanayi Bölgeleri-Qualifying Industrial Zones (QIZ) kurulmasını da isteyecek. Eski Başbakan Bülent Ecevit’in ABD ziyaretinde ilk kez gündeme gelen Türkiye’de NSB kurulması konusu 2002 Şubat’ında iki ülke arasında kurulan Ekonomik Ortaklık Komitesi’nin en önemli gündem maddesi olmuş ve anlaşmaya varılmıştı. Uygulama için de ABD tarafı; 1985 tarihli ABD-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması Uygulama Yasasında 1996’da Ürdün için yapılan değişiklik benzeri bir düzenlemeyi Türkiye için yapmayı öngörmüştü. Hazırlanan İsrail-Türkiye Nitelikli Sanayi Bölgeleri Yasa Taslağı 2002 Ağustos ayında ABD Kongresi’ne sunulmuş, 7 Ekim 2002 tarihinde Temsilciler Meclisi’nde kabul edilmişti. Ancak ABD’nin Irak operasyonu için Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) ABD askerlerine geçiş izni vermemesi üzerine Nitelikli Sanayi Bölgeleri konusu buzdolabına konmuştu.

TEKSTİL DIŞINDA TALEP: Başbakan Erdoğan, New York yolunda, uçakta gazetecilerle yaptığı sohbette, ABD’den bu defa ekonomik işbirliği taleplerinde tekstile odaklanılmayacağını söyledi ve diğer sanayi kollarında Türkiye’de Nitelikli Sanayi Bölgeleri kurulması konusunu Başkan Bush ile yeniden görüşeceğini belirtti.

TASLAK İSRAİL STA’SINA GÖRE: 2002 Şubat’ında gerçekleşen ve iki ülke Dışişleri Bakanlıkları Müsteşarları’nın eş-başkanlığındaki Ekonomik Ortaklık Komitesi’nin (EOK) toplantısında, Türkiye’de kurulacak Nitelikli Sanayi Bölgeleri’nin ABD-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması ile bu Anlaşma’nın Uygulama Yasasına dayanılarak kurulması kararlaştırıldı. ABD-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması Uygulama Yasası’a dayanarak İsrail ile Ürdün arasında NSB ile ilgili bir anlaşma yapıldı ve Ürdün’de kurulan Nitelikli Sanayi Bölgeleri’nde ’belli oranlarda İsrail ve Ürdün girdisi içermek kaydıyla’ üretilen mallar ABD pazarına gümrük vergisiz ve kotasız satılabildi. Taslağa göre; Nitelikli Sanayi Bölgesi olacak alan ’gümrüksüz bölge’ niteliği kazanacak ve bu bölgeye mal girişleri Serbest Bölgelerde olduğu gibi gümrüksüz gerçekleştirilecek. ABD’ye gümrüksüz girişin sağlanması amacıyla da yeni bir menşe kümülasyonu sistemi oluşturulacak.

ABD’YE GÜMRÜKSÜZ SATIYOR: ABD ile İsrail arasındaki STA’ya dayanarak kurulan Ürdün’deki Nitelikli Sanayi Bölgeleri-Qualifying Industrial Zones’un (QIZ) kuruluşunu başlatan ilk anlaşma 16 Kasım 1997 tarihinde Irbid QIZ anlaşması oldu. Daha sonra bahse konu bölgenin sınırlarının genişletilmesi ile ilgili olarak 1998’de ana anlaşmaya ek protokol imzalandı. Böylece İsrail ve Ürdün, İrbid NSB’sinin kurulması ve ABD Hükümetinden bu bölgenin NSB ilan edilmesinin talep edilmesi konusunda anlaşmış oldu.

7 BÖLGE KURULACAK: ABD, Ürdün dışında Mısır ile de Nitelikli Sanayi Bölgeleri kurulması için Mısır ile İsrail arasında 14 Aralık 2004’te bir protokol imzalanmasını sağladı. Mısır’daki Nitelikli Sanayi Bölgelerine (NSB) işlerlik kazandıracak yasal belge de ABD’li yetkililerce imzalandı. ABD İsrail Serbest Ticaret anlaşması Mısır’da kurulan bölgeler için de yasal altyapı oluşturdu. Mısır’da Kahire, İskenderiye ve Süveyş Kanalı bölgelerinde 7 NSB kurulacak.

İşimiz deveye hendek atlatmaktan daha zor

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye gelen yabancı yatırımcıyı engellemeye çalışanlar olduğunu belirterek, "deveve hendek atlatmak diyorlar ya, bizim işimiz ondan daha zor" dedi. Erdoğan, New York’taki Türklere ekonomideki olumlu gelişmeleri aktarırken "Artık özgüvenimiz var, kendimize inanıyoruz, ayağımızı yere sağlam basıyoruz, bütün tedbirlerimizi alarak geleceğe öyle yürüyoruz" dedi. Sadece Batı’ya değil Doğu’ya da yatırımların yapıldığını, Türkiye’nin şantiyeye döndüğünü belirten Erdoğan, "Biz artık tek tek açılışlara yetişemiyoruz, uydu aracılığıyla toplu açılışlar yapıyoruz" dedi. ABD’de yaşayan Türkler ile ABD’li yatırımcıları da Türkiye’ye davet eden Erdoğan, iktidarları döneminde yabancı sermaye miktarının 1 milyar dolardan 9.7 milyar dolara çıktığını belirterek, "Bunu da engellemeye çalışan bazı anlayışlar var. Bunlar olmasa daha da çok olacak. Yatırımcıların önünü kesmeye çalışanlar var. Biraz destek olsalar daha fazla gerçekleşir. Deveye hendek atlatmak diyorlar ya, bizim işimiz ondan daha da zor" diye konuştu. Erdoğan, Türkiye’nin dünyadaki itibarının hiçbir zaman bugünkü kadar artmadığını da savunarak, "düşman üreten değil dost kazanmaya yönelik bir dış politika izlediklerini" söyledi.

Danıştay’a takılan Cargill Erdoğan’dan yardım istedi

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan dün New York’ta, Türkiye’deki yatırımları mahkemelik olan Amerika’nın tanınmış gıda gruplarından Cargill’in yöneticileriyle görüştü. İkamet ettiği Milenium Hotel’de Erdoğan ile görüşen Cargill yöneticileri, Danıştay engeline takılan Bursa’daki mısır işleme tesisleriyle ilgili şikayetlerini aktararak yardım istediler. Danıştay 10. Dairesi, Cargill’in tesisinin bulunduğu alanın "özel endüstri bölgesi" ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararının yürütmesini geçtiğimiz Mayın ayında durdurdu. 10. Daire, "endüstri tesisi kurulmasına olanak sağlayan planın hukuka aykırılığının saptandığını, dolayısıyla buna dayanılarak dava konusu yapılan alanın endüstri bölgesi olarak ilan edilmesinde hukuka uyarlık görülmediğini" belirtti. Cargill, bu karar üzerine planladığı ek yatırımı askıya alırken, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Başbakanlık ve Cargill’in yaptığı itirazı oybirliği ile reddetti. Cargill şimdi gözünü, Bakanlar Kurulu kararının iptal istemini esastan görüşecek 10. Daire’nin vereceği karara dikti.