Kıta önünde rütbe sökmek işkence 08 Kasım 2006

[CaKaLBoT]

sökülmesi”nin Anayasa'nın, kimsenin insan onuruyla bağdaşmayan bir ceza veya muameleye tabi tutulamayacağı yolundaki ilkeye de aykırı olduğunu kaydetti.


Anayasa Mahkemesinin, Askeri Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un, “ceza alan erbaşların rütbesinin kıtası huzurunda sökülmesi” hükmünün iptaline ilişkin gerekçeli kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.
Gerekçede, rütbenin geri alınması cezasının bu şekilde infaz edilmesinin, Anayasa'nın, kimsenin insan onuruyla bağdaşmayan bir ceza veya muameleye tabi tutulamayacağı yolundaki ilkeye de aykırı olduğu kaydedildi.

Dönemin Anamuhalefet Partisi Fazilet Partisi TBMM Grubu adına Parti Genel Başkanı Mehmet Recai Kutan, 22 Mart 2000 günlü 4551 sayılı Askeri Ceza Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 1, 3, 4, 11, 17, 32 ve 34. maddeleri ile 10. maddesinin son fıkrasının sivil personel yönünden, Anayasa'ya aykırılığı gerekçesiyle iptal davası açmıştı.
Yüksek Mahkeme, 4551 sayılı Askeri Ceza Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun, 1, 3, 4, 11, 17, 32 ve 34. maddeleriyle ilgili iptal istemini reddetmişti. Anayasa Mahkemesi, iptali istenen 10. maddesiyle başlığı ile birlikte değiştirilen 1632 sayılı Yasa'nın değişik 35. maddesinin son fıkrasını, Anayasa'ya aykırı bularak oy çokluğuyla iptal etmişti.

Kanunun, “Rütbenin geri alınması cezası, niteliği, sonuçları ve yerine getirilmesi” başlıklı 10. maddesinin iptal edilen son fıkrası, “ceza alan erbaşların rütbesinin kıtası huzurunda sökülmesi suretiyle yerine getirilmesini” öngörüyordu.

KİMSEYE İŞKENCE YAPILAMAZ

Gerekçeli kararda, Anayasa'nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz” denildiği, bireyi başkalarının ya da kendisinin gözünde küçük düşüren, insan haysiyetiyle bağdaşmayan veya onur kırıcı ceza ya da muameleye tabi tutulamayacağı öngörüldüğü anımsatıldı.

Kararda, daha önceki Anayasa Mahkemesi kararlarında da belirtildiği üzere, insan haysiyeti kavramının, insanın ne durumda hangi şartlar altında bulunursa bulunsun, sırf insan oluşunun kazandırdığı değerin tanınmasını ve sayılmasını anlattığı ifade edildi. Gerekçeli kararda, şöyle denildi:

“Bu kavramın gelişmesi ve yerleşmesi çok uzun bir zaman almıştır. Prangabentlik (pranga cezası), teşhir, boyunduruk, dayak gibi cezaların kaldırılması bu sayede mümkün olabilmiştir. Bu bağlamda, örneğin, işlediği bir suç nedeniyle bireyin dayak, teşhir gibi bedensel ceza ya da muamelelere maruz bırakılması insan onuruyla bağdaşmaz. Keza, aleni infaz uygulaması, suçlunun ıslahını hedef alan modern ceza siyaseti anlayışı çerçevesinde demokratik hukuk devleti ilkesiyle de bağdaşmaz.”

Gerekçeli kararda, rütbenin geri alınması cezasının bu şekilde infaz edilmesinin, aynı zamanda cezalının teşhir edilmesi sonucunu da doğuracağı vurgulandı. Kararda, “Oysa, suçlunun teşhir edilmesi, modern ceza hukuku anlayışıyla bağdaşmadığı gibi Anayasa'nın 17. maddesinde yer alan kimsenin insan onuruyla bağdaşmayan bir ceza veya muameleye tabi tutulamayacağı yolundaki ilkeye de aykırıdır” denildi.