AB’den zirveye kadar süre/09 Kasım 2006

[Bostandere]

Türkiye ilerleme raporunu yayımlayan AB Komisyonu, imzalanan Ek Protokol’e karşın limanların ve havaalanlarının Kıbrıs Rum kesiminin kullanımına açılmadığı tespitinde bulundu ve Türkiye’ye 14-15 Aralık’taki liderler zirvesine kadar süre verdi.

75 sayfalık raporda AB Komisyonu, Türkiye’nin AB’ye üyelik hazırlığını hem siyasi ve ekonomik açıdan, hem de fasıllar itibariyle inceleyerek son 1 yılda bu doğrultuda kaydedilen gelişmelere değindi

İlerleme raporunda, Türkiye’nin imzaladığı Ek Protokol uyarınca Kıbrıs Rum kesimi dahil 10 yeni AB üyesi için ulaşım üzerindeki kısıtlamalar dahil, malların serbest dolaşımını sağlamakla yükümlü olduğu belirtilerek, “AB bunu yakından izlemeyi sürdürecek ve 2006 yılı içinde tam uygulama yapılıp yapılmadığını değerlendirecek” ifadesine yer verildi.

Türkiye’nin pek çok fırsatta Kıbrıs’ta BM önderliğinde kapsamlı bir çözüme bağlı kaldığını ifade ettiği hatırlatılan raporda, teknik komitelerin oluşturulması konusunda da Türkiye’nin Ada’daki her iki topluma desteğini yinelediği ifade edildi.

‘EK PROTOKOL UYGULANMIYOR’
Raporda, Türkiye’nin Ek Protokol’ü tam olarak uygulamadığı ve limanlarını Kıbrıs Rum kesimi bayraklı gemilere açmamayı sürdürdüğü tespitleri yapılarak, bunun malların serbest dolaşımını kısıtladığı ve Gümrük Birliği anlaşmasının ihlali anlamına geldiği iddia edildi.

Benzer kısıtlamaların hava ulaşımında da söz konusu olduğu kaydedilen raporda, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül başta olmak üzere Türk yetkililerinin, KKTC üzerindeki izolasyonlar kaldırılmadan Ek Protokol’ün uygulanmayacağını birçok kez dile getirdikleri anımsatıldı.

Buna karşın AB’li yetkililerin, KKTC’nin durumunun limanların açılması konusuyla irtibatlandırılmaması gerektiğini söyledikleri belirtilen raporda, Ek Protokol’ün uygulanmasının Türkiye’nin yasal yükümlülüğü olduğu ileri sürüldü.

EYLEM PLANI DA YER ALIYOR
AB Komisyonu ilerleme raporunda Türkiye’nin Kıbrıs için ‘Eylem Planı’ndan da bahsedildi.

Raporda, Türkiye’nin Kıbrıs Rum kesiminin OECD gibi uluslararası örgütlere katılımını veto etmeyi sürdürdüğü de dile getirildi.

Türkiye’de reform sürecinin yavaşladığından bahsedilen ve halen çalışmaları süren 9’uncu reform paketinin bu rapor dönemine yetiştirilemediği anlatılan ilerleme raporunda, Ombudsmanlık müessesesinin getirilmesinden övgüyle söz edildi.

‘TSK SİYASETİ ETKİLİYOR’
Sivil-asker ilişkileri kapsamında Türkiye’nin AB standartlarını yakalama yolunda bazı ilerlemeler sağladığı, sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasının önüne geçildiği belirtilen raporda, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin siyaseti önemli oranda etkilemeyi sürdürdüğüne vurgu yapıldı. Raporda buna örnek olarak bazı üst düzey askerlerin Kıbrıs, laiklik, Kürt sorunu ve Şemdinli olaylarıyla ilgili yaptıkları açıklamalar verildi.

YOLSUZLUKLA MÜCADELE ZAYIF
Yargı alanında Türkiye’nin yaptığı düzenlemelere ve yargı mensuplarının eğitilmesine rağmen, özellikle Türk Ceza Kanunu’nun 301’inci maddesinin şiddet içermeyen fikirlerin ifadesini kısıtlamaya yönelik kullanılmasından şikayet edilen raporda, Şemdinli olayları örnek gösterilerek, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun işleyişinin şüphe uyandırdığı ifade edildi.

İlerleme raporunda yolsuzlukla mücadelede Türkiye’nin son 1 yılda özellikle kamu yönetiminde şeffaflık açısından sınırlı ilerleme sağladığından bahsedilirken, “Buna karşın yolsuzluk yaygınken yolsuzlukla mücadele kurumları ve politikaları zayıf kalıyor” denildi.

‘AZINLIK DENEBİLECEK BAŞKA TOPLUMLAR VAR’
AB Komisyonu’nun raporunda, Türkiye’deki azınlıklar konusuyla ilgili olarak, Türk yetkililere göre 1923 tarihli Lozan Anlaşması uyarınca Türkiye’deki azınlıkların Yahudiler, Ermeniler ve Rumlar oldukları, ancak ilgili uluslararası ve Avrupa standartlarına göre Türkiye’de azınlık olarak tanımlanabilecek başka toplumların da bulunduğu görüşü savunuldu.

İnsan hakları ve azınlıkların korunması kapsamında Türkiye aleyhinde AİHM’de açılan davalara yer verilirken, son bir yılda insan haklarıyla ilgili bazı uluslararası sözleşmelerin kabul edildiğine dikkat çekildi ve özellikle insan hakları kurumsal alt yapısının geliştirilmesi istendi.

Raporda, işkence ve kötü muameleyle ilgili davaların azalmaya devam ettiği kaydedildi ve adli tıp muayenesinin kalite ve gizlilik açısından güçlendirilmesi gerektiği belirtildi.

’301’NCİ MADDE ENGEL OLUŞTURUYOR’
AB Komisyonu ilerleme raporunda, yerel dil ve lehçelerde yayın konusunda bazı ilerlemelerin sağlandığı da ifade edildi. İfade özgürlüğü kapsamında TCK 301’inci maddenin engel oluşturduğundan bahsedilen raporda, gazeteci Hrant Dink’e verilen cezanın Yargıtay tarafından onaylandığına dikkat çekildi. Raporda, 301’inci maddenin AB standartlarının yakalanması açısından değiştirilmesine ihtiyaç duyulduğu ve yeni yürürlüğe giren terörle mücadele yasasının ifade özgürlüğü açısından endişe yarattığı belirtildi.

‘DÜŞMANCA YAKLAŞIM’ İDDİASI
Dini özgürlükler başlığı altında Heybeliada Ruhban Okulu’nun hala kapalı tutulmasından, dini azınlık vakıflarının mal edinme haklarıyla din adamı yetiştirmelerinin kısıtlandığından bahsedilen raporda, misyonerlik faaliyetlerine Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından hazırlanan vaazlarda ve yayınlarda ‘düşmanca yaklaşıldığı’ iddia edildi.

İlerleme raporunda Alevilere de yer verilirken, cemevlerinin açılmasında sorunlarla karşılaşıldığı ve ibadet yeri olarak görülmeyen cemevlerinin kamu fonlarından yararlanamadığı belirtildi.

Okullardaki zorunlu dini eğitimin Alevi çocuklarını bilgilendirici unsurları içermediği kaydedilen raporda, önümüzdeki yıldan itibaren bu boşluğu doldurmak için hazırlıklar yapıldığı dile getirildi.

‘KADIN HAKLARI KONUSUNDA BİLİNÇLENME ARTIYOR’
Raporda aile içi şiddet, namus cinayetleri, kız çocuklarının okula gönderilmemesi, siyasette kadınların yeterince temsil edilmemesi gibi kadın-erkek eşitliğini ilgilendiren konulara da değinilirken, genel olarak Türkiye’de kadın haklarıyla ilgili bilinçlenmenin arttığına dikkat çekildi.

İlerleme raporunda, sendikal haklarla ilgili Türkiye’nin son bir yılda hiçbir ilerleme kaydetmediği savunuldu.

Raporda, kültürel haklar kapsamında Türkiye’nin iki yerel kanalla bir radyoya Kürtçe yayın izni verdiği anımsatıldı, ancak zaman kısıtlaması uygulaması eleştirildi. Raporda, Türkiye’de ana dili Türkçe olmayan çocukların okullarda ana dillerini öğrenemedikleri kaydedildi.

TERÖRE VE ŞEMDİNLİ OLAYLARINA DEĞİNİLİYOR
AB Komisyonu ilerleme raporunda “Doğu ve Güneydoğu’daki durum” başlığı altında terörizmden zarar görenlere tazminat ödendiği hatırlatılarak, AB terör örgütü listesinde bulunan PKK’nın Kasım 2005 ve Haziran 2006 tarihleri arasında 774 saldırıda bulunduğu ve bunların sonucunda 44 asker, 5 polis ve 13 sivilin hayatını kaybettiği ifade edildi.

Şemdinli olaylarına da değinilen raporda, iddiaları araştırmak üzere oluşturulan TBMM komisyonunun raporunu henüz yayımlamadığı belirtildi.

İlerleme raporunda Ege Denizi’nda meydana gelen ve Yunan pilotun ölmesiyle sonuçlanan “it dalaşı” da anımsatılarak bu tür olayların önlenmesi için iki ülke arasında doğrudan hat kurulması dahil alınan önlemlere yer verildi.

AB Komisyonu raporunda, fasıllar itibariyle yapılan değerlendirmede ise Türkiye’nin limanlarını Rum kesimi gemilerine açmamasına, malların serbest dolaşımı, ulaşım politikası, gümrük birliği ve dış ilişkiler fasıllarında değiniliyor.

Raporda, tartışmalara neden olduğu için terör örgütü başı Öcalan’ın isminin önüne “Bay” anlamına gelen “Mr.” kısaltması konmadı.

[cİHAn]

haber için sağol