Zulmü Anayasalaştırmak 26 mart

[parlayan güneş]

Sabra
Ahmet Varol

Zulmü Anayasalaştırmak

Çağımızdaki hâkim sistemler kendi kutsallarını oluşturuyorlar. Anayasa da bu şekilde oluşturulan kutsallardandır. Hatta hâkim sistemlerin ruhanî yönlendirmesinde Anayasanın kutsanması çok önemsenir. Oysa onun farklı zamanlarda gözden geçirilip üzerinde köklü değişiklikler yapılmasına ihtiyaç duyulur. Buna sıkça ihtiyaç duyulması Anayasada da hiçbir zaman mükemmele ulaşılamadığını gösterir. Ayrıca İslâm âlemindeki mevcut anayasalar hukukun temel ilkelerini gözetmekten ziyade hâkim sistemlerin ideolojik değerlerine ve dokunulmazlarına sahip çıkmaktadır. Bu yönüyle Anayasanın kutsanmasının da mevcut sistemlerin çıkmazı olduğunu görürüz. Eğer zulüm ve haksızlık doğrudan Anayasaya yerleştirilmişse yasaların, mahkeme kararlarının ve uygulamaların ona uygunluğunu gözetmenin hukuku ve insanî değerleri hâkim kılmada kazandıracağı ne olabilir?

Mısır'daki çağdaş Firavun düzeninin Anayasası mevcut şekliyle de bir zulüm Anayasasıdır. Ama son parlamento seçimlerinde Müslüman Kardeşler'in halkın teveccühüne mazhar olduğunun görülmesi ve seçim sisteminde çok az bir esnekliğe başvurulmasına rağmen bu cemaatin parlamentodaki sandalyelerin yüzde yirmisini alabilmesi La Husni ve Lâ Mubarek'in gözünü korkuttu. Bu yüzden Anayasada köklü değişiklik yaparak zulüm rejiminin kazıklarını ve sütûnlarını gözden geçirmek, zayıflayan yerlerini sağlamlaştırmak istedi.

Verilen bilgilere göre 211 maddeden oluşan mevcut Anayasanın 32 maddesinin değiştirilmesi isteniyor. Parlamentoda hâlâ tek parti sultası sürdüğünden muhalefetin parlamentodaki gücü değişiklik planının önüne geçmeye yeterli olmuyordu. Bu yüzden muhalifler Anayasa değişikliğine itirazlarını ortaya koydu ama bu konuyla ilgili oylamaları boykot etmeyi tercih ettiler. 100 parlamenter bu boykota iştirak etti. Dolayısıyla yorumcular değişiklik planını ve uygulamaya geçirilmesini tek parti faaliyeti olarak değerlendiriyorlar. İşin gerçeğinde Mısır'da tüm yasal düzenlemeler tek parti faaliyetidir. Muhalefete henüz yasamada etkinlik gösterebileceği kadar pay verilmemiştir.

Mısır'daki Anayasa değişikliğinin öncelikli amacı hâkim sistemle barışık olmayan akımlara, özellikle İslâmî harekete en başta da Müslüman Kardeşler'e siyaset yasağı getirmek. Bu yüzden çağdaş Firavun düzeni siyasete bir akreditasyon getiriyor. Bilindiği üzere akreditasyon son zamanlarda muhalif görüş sahiplerinin ağızlarını kapama uygulamasının modernizasyonu olarak yaygınlaşır oldu. Uygulamadaki şekliyle akreditasyon "ya bizdensin ya da düşmanımızsın" mantığının uygulamaya geçirilmesinde başvurulan bir modern stratejidir. Mısır rejimi akreditasyonu siyasi alanda çok ince ayarlı bir şekilde uygulamaya geçirmek, böylece halka kendi vekillerini seçme imkânı vermek değil sistemin dayattıklarını onaylama zorunluluğu getirmek istiyor.

Anayasa değişikliğinin ikinci önemli gayesi ise zulmün geçici olanlarını sürekli hale getirmek ve normalleştirmek. Örneğin olağanüstü hal uygulamasına süreklilik kazandırmak ve bunu halkın alışacağı bir rutin uygulamaya dönüştürmek; askerî mahkemelerin sorgu ve yargı alanlarını genişleterek normal şartlarda askerî mahkemelerde görülemeyecek bazı davaları da buralara sevk etmenin yolunu açmak istiyor. Askeri mahkemelerin yetki alanını genişletmekle aynı zamanda sivil yargının sahasını daraltmayı amaçlıyor. Çünkü Mısır'da el-Kifaye hareketinden sonra sivil yargı mensuplarının da bir başkaldırısı olmuştu ve rejim artık sivil yargıya fazla güvenmiyor.

Değişikliklerin hepsi bu kadar değil. Ama bunlar işin mantığını ve sistemin planına yön veren niyeti, maksadı ortaya koyuyor.

İş Anayasa değişikliğiyle kalmayacak. Ona bağlı yeni yasal düzenlemeler yapılacak. Olağanüstü hal kanununda, seçim kanununda, yargı usûlünde ve daha birçok düzenlemede değişiklik yapılarak Anayasaya yerleştirilmiş zulmün pratiğe taşınmasının yolları açılacak. Seçim sisteminin değiştirilmesiyle özellikle İhvan mensuplarının kendi listeleriyle seçime girmelerinin önüne geçileceği gibi münferiden veya birileriyle işbirliği halinde siyaset sahasına girmeleri de engellenecek. Yani akreditasyon sadece oluşumlara ve hareketlere değil fertlere de uygulanacak.

Parlamentoda onaylanan değişikliğin uygulamaya geçirilmesi için bir de halk referandumu yapılacak. Böylece değişiklik planının hem parlamento, hem de halk tarafından tasdik edildiği imajı verilmesi isteniyor. Oysa parlamentoyu iktidar partisinin hâkimiyetine veren rejimin referandumunun da sadece bir aldatmacadan ibaret olacağı bilinmektedir.