Gözler Sezer'de / 11 mayıs

[Nǿ ŦΞДЯ™]

Gözler Sezer'de
Türkiye'de parlamenter sistemi tamamen değiştirecek Anayasa değişiklik paketi TBMM'de kabul edildi.

11.05.2007 06:07
Cumhurbaşkanının 5 yıllığına halk tarafından seçilmesi, aynı kişinin 2 kez cumhurbaşkanlığı yapabilmesi ve genel seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını içeren düzenlemeler 376 oyla yasalaştı.

HALK SEÇECEK

Cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim görmüş TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilecek.

Cumhurbaşkanının görev süresi, 5 yıla indirilecek; bir kimse, en fazla iki defa (5 artı 5) cumhurbaşkanı seçilebilecek.

Cumhurbaşkanlığına, TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi, 20 milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün olacak. Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçiminde aldıkları geçerli oyların toplamı yüzde 10'u aşan partiler de ortak cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek.

Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar, görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
Anayasanın, ''seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin, yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulanamayacağına'' ilişkin maddesi, cumhurbaşkanı seçiminde dikkate alınmayacak.

CUMHURBAŞKANI SEÇİM SÜRECİ

Cumhurbaşkanı seçimi, cumhurbaşkanının görev süresinin sona ermesinden önceki 60 gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde de boşalmayı takip eden 60 gün içinde tamamlanacak.

11. Cumhurbaşkanı seçiminin ilk tur oylaması, kanunun Resmi Gazetede yayımını takip eden 40. günden sonraki ilk pazar günü yapılacak.

İlk turda, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, oylamayı izleyen ikinci pazar günü, ikinci tur yapılacak.

Bu oylamaya, ilk turda en çok oyu alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek.

Anayasanın 101. maddesince gösterilen adaylar, yazılı muvafakatları, Anayasadaki şartları içeren ve diğer ilgili belgelerle, ilk tur oylama tarihinden 30 gün önce TBMM Başkanlığına başvuracaklar.

Adayların başvurularında ek*** bilgi ve belge tespit edilmesi halinde, TBMM Başkanlığı tarafından, ek***liklerin giderilmesi için 3 günlük kesin süre verilecek. Bu süre içinde ek***liklerin giderilmemesi halinde adaylar, kendiliklerinden adaylıktan çekilmiş sayılacak.

TBMM Başkanlığınca, Anayasa'nın 101. maddesinde belirtilen nitelikleri taşıdıkları anlaşılan adaylara ilişkin kesin liste, 2 gün içinde ilan edilecek ve Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına bildirilecek.

OY SIRALAMASI ESAS ALINACAK

Cumhurbaşkanı adayı gösterilen kamu görevlisi, aday gösterildiği tarihten itibaren görevinden ayrılmış sayılacak. Görevinden ayrılan kamu görevlisinin cumhurbaşkanı seçilememesi halinde, görevine geri dönmesi konusunda ilgili kanun hükümleri uygulanacak.

Birinci tur seçim sonuçlarının kesinleşmesinden 2. tur oylamanın sonuçlanmasına kadar, 2. oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki oy sıralaması esas alınarak sıradaki adayla doldurularak yapılacak.

İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.

Cumhurbaşkanının seçilmesine ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesine kadar, Milletvekili Seçimi Kanunu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, Siyasi Partiler Kanunu, Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun ile diğer kanunların, maddeye aykırı olmayan hükümleri uygulanacak.

Anayasanın bazı maddelerinde değişiklik ile 2 geçici madde eklenmesini öngören bu kanun, yayımı tarihinde yürürlüğe girecek ve halk oyuna sunulması halinde tümüyle oylanacak.

GENEL SEÇİMLER 4 YILDA BİR YAPILACAK

Kabul edilen Anayasa değişikliğiyle, genel seçimler de 4 yılda bir yapılacak.

TBMM, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde, üye tamsayısının en az üçte biri (184) ile toplanacak.

TBMM, Anayasa'da başkaca bir hüküm yoksa, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verecek. Ancak karar yeter sayısı, hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından (138) az olamayacak.


AK Parti'den referandum atağı

TBMM Genel Kurulu’nda Anayasa değişikliği teklifinin 7’inci maddesinde değişikliğe gidildi. AKP tarafından verilen önergeyle, paketin maddelerinin tamamı birlikte oylanacak. Buna göre, değişikliğin referanduma ***ürülmesi halinde yasa teklifinde yer alan tüm değişiklikler (maddeler) sandığa bir arada ***ürülecek. Bu durumda Anayasa değişikliği paketindeki 7 madde bir bütün halinde oylanacak.


Erdoğan: Paket veto edilirse kilidi millet çözer...

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa değişikliği yasa teklifine destek veren Anavatan Partisi ve bağımsız milletvekillerine teşekkür ederek, “Demokrasi açısında farklı bir kazanım oldu. Demokrasinin geleceğe yönelik riski ortadan kalktı. Meclis bu süreçte kilitlendi ama artık bu kilidi milletimiz açacak” dedi.

Erdoğan, TBMM Genel Kurul’da Anayasa paketinin oylanmasının ardından kuliste gazetecilerin sorularını yanıtladı. Erdoğan sözlerine, Anayasa değişikliği yasa teklifine destek veren AKP olmak üzere Anavatan Partisi ve bağımsız milletvekillerine teşekkür ederek başladı.

Başbakan Erdoğan, Anayasa paketinin Genel Kurul'da kabul edilmesinin ardından kuliste soruları yanıtladı. Bütün hesapların yapıldığını, Sezer'in vetosu halinde, paketin tekrar Köşk'e gönderileceğini söyleyen Erdoğan, "Şu andaki durum bir kilitlenmeyi getirmiştir azınlık çoğunluğa taahküm etmek istedi. Meclis kilitlendi. Bu kilidi milletimiz açacak "dedi.

“Anayasa değişikliği ile ilgili acele edildiği" eleştirilerinin hatırlatılması üzerine Erdoğan, “Bu 24 saatte alınan bir karar değil. Yeni bir şey değil. Biz milletimizin önüne sunduk millet ne derse o” diye konuştu.

“Köşk engeline takılır mı?” diye soran bir gazeteciye Erdoğan, “Yeniden görüşürüz. Zaman sıkıntımız yok. Biz her şeyi hesapladık” şeklinde cevapladı.


Mumcu: Hayırlı olsun

ANAP lideri Erkan Mumcu, değişikliklerin kabulünün ardından, "Hayırlı uğurlu olsun. Milletimize cumhurbaşkanını seçebilme fırsatını getirebilmiş bir siyasetçi olmanın bahtiyarlığını taşıyorum" değerlendirmesini yaptı.


ŞİMDİ NE OLACAK?

22 Temmuz'a kadar her şey mümkün

Cumhurbaşkanı Sezer, kendisine bugün gönderilmesi beklenen yasayı onaylayabileceği gibi veto da edebilecek. Sezer'in tamamını onaylaması halinde düzenlemeler yürürlüğe girecek ve halkoylamasının 22 Temmuz'da erken seçimle birlikte yapılması mümkün olacak.
Sezer'in 15 günlük inceleme süresi sonunda veto kararı vermesi halinde hükümet 26-30 Mayıs arasında kanunu Anayasa Komisyonu ve Genel Kurul'da yeniden görüşerek ikinci kez "aynen" Köşk'e göndermeyi planlıyor.

Böylece 4 Haziran'da açıklanacak milletvekili listelerine giremeyen AKP milletvekillerinin çözülerek düzenlemeye destek vermeme olasılığı ortadan kaldırılmaya çalışılacak.


Son karar 16 Haziran'da
Sezer, ikinci kez gönderilen kanun üzerinde 15 günlük inceleme süresini yeniden kullanabilecek. Sezer, son kararını 16 Haziran'a kadar verebilecek.
İkinci kez veto olanağı bulunmayan Sezer'in bu noktada önünde iki yol olacak. Ya Anayasa değişikliğine ilişkin yasayı referanduma ***ürecek ya da yayımlanıp yürürlüğe girmesi için Resmi Gazete'ye gönderecek. Sezer, yürürlüğe giren yasa hakkında Anayasa Mahkemesi'ne de dava açabilecek. Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliklerini sadece "şekil" açısından inceleyebiliyor.


Süreyi kısaltma planı
Sezer'in referanduma gidebileceğini dikkate alan hükümet, halkoylamasını 22 Temmuz'a yetiştirmek için Anayasa Değişikliği'nin Halkoyuna Sunulması Kanunu'nda yer alan zorunlu 120 günlük süreyi yasa değişikliği ile kısaltmayı planlıyor. Hükümet tek maddelik bu düzenlemeyi TBMM kapanmadan mayıs ayı içinde yasalaştırmayı hedefliyor.

Sezer, 15 günlük incelemeden sonra yasayı veto etse ve aynen iade durumunda ikinci 15 günlük inceleme hakkını sonuna kadar kullansa da referandum süresinin kısaltılmasına ilişkin düzenleme haziran ortasından önce yasalaşabilecek.


Kadük kalabilir
Yasa, eğer daha önce açıklandığı gibi 120 günlük sürenin 40 güne indirilmesini öngörürse referandum 22 Temmuz'a yetişmeyecek. 120 günlük süre daha da aşağı çekilirse referandumun da 22 Temmuz'a yetişmesi mümkün olabilecek. 120 günlük süre kısaltılmaz da Anayasa değişiklikleri yürürlüğe girerse referandum ancak Ekim 2007'de yapılabilecek.
Yasanın 22 Temmuz'a kadar uygulanamaması halinde bu kez düzenlemelerin kadük (hükümsüz) olması gündeme gelebilecek. Parlamentonun seçimle yenilenmesi halinde, bir önceki parlamentonun yürürlüğe sokamadığı çalışmalar kadük olarak kabul ediliyor.


Cindoruk'un yorumu
Ancak referandum yapılmasını gerektiren kanunun kadük olup olmayacağı tartışmalı. Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, "Referandum 22 Temmuz sonrasına kalırsa yeni parlamento kurulduğunda mevcut Anayasa yürürlükte olacak. Ancak ortada bir de referanduma gidilmesi gerekliliği var.
Burada tam olarak kadük olma halinden söz edilemez. Yeni parlamento, referanduma gidilmesine gerek olmadığını belirten bir düzenleme yaparak cumhurbaşkanını kendisini seçebilir" diyor. Eski TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk ise Anayasa değişikliğine ilişkin kanunun bu durumda kadük kalacağını savunuyor.


AA / Anka / Milliyet