Putin’in ziyareti Türkiye’yi vuracak!' ididası / 18 Ekim

[KoJiRo]

Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Tahran ziyareti dünyanın gündeminde… Ziyarette önemli bir ayrıntı gözden kaçıyor. İyibilgi, ASAM Rusya Uzmanı İlyas Kamalov ile Tahran ziyaretini masaya yatırıyor.





Yahya BOSTAN’ın haberi

Dün tüm dünyanın dikkatini kesildiği tarihi bir ziyaret gerçekleşti Tahran’a… Rus lider Vladimir Putin, Stalin’den sonra -Hazar’a komşu ülkeler zirvesi için dahi olsa- Tahran’ı ziyaret eden ilk Rus lider unvanını kazandı. Ancak ziyaretin önemi sadece bundan ibaret değil. ABD’nin İran’ı vuracağı söylentileri ortadayken yapılan bu ziyaret dünya basınında Rusya’nın İran’a kol kanat germesi olarak yorumlandı. Putin ve Ahmedinecad’ın verdiği samimi pozlar ABD’ye verilen güçlü bir mesaj olarak algılandı.

Putin’in ziyaretini birilikte masaya yatırdığımız ASAM Rusya-Ukrayna uzmanı İlyas Kamalov ile konuşurken, Kamalov’un anlattıklarından çok önemli bir ayrıntıyı göz ardı ettiğimiz gerçeği ile karşılaştık. Hazar zirvesinden çıkan anlaşmaya göre Hazar’a komşu ülkeler, Hazar’a kıyısı bulunan ülkeye (İran’a) yönelik her hangi bir saldırıda topraklarını kullandırmayacakları taahhüdünde bulundular.

Kamalov bu gerçeğin altını çizip “Azerbaycan da bu metnin altına imza attı” dediğinde kendisine şunu sorduk:

“O halde ABD’nin İran’a yönelik operasyonun da Türkiye’den başka seçeneği kalmadı mı?”

Kamalov bu soruya net bir yanıt vermenin güç olduğunu söylüyor. Ancak biz İncirlik’in taşınacağı söylentilerinin çıktığı şu günlerde ABD’nin İran’a yönelik operasyonda kullanmak istediği üslerin bulunduğu Azerbaycan’ın devreden çıkmasının Türkiye’nin üzerindeki baskıları arttırabileceğini öngörüyoruz.

Toparlarsak: İran'a operasyon yapacaksa ABD, Azerbaycan'ın devreden çıkmasıyla İncirlik ve Türkiye çok daha fazla önem kazanıyor demektir. Bu durumda Türkiye'de istemediğimiz yeni gelişmeler beklenebilir mi? Bu yüzden haberin başlığını “Putin’in ziyareti Türkiye’yi vuracak!” şeklinde kurguladık. Bu kısa ön açıklamadan sonra İlyas Kamalov’un sözlerini aktaralım…

Sonuç metnindeki Azerbaycan imzası!

Putin’in ziyareti genel olarak konuşmak gerekirse tarihi bir ziyaret. Stalin’den sonra ilk kez bir Rus lider İran’a gidiyor. Ayrıca son dönemde G8 liderleri arasında İran’ı ziyaret eden tek liderdir Putin. Ziyaret bu yüzden de önemli. Ancak şunu da vurgulayalım: İran’ın istemesine rağmen Rusya ve ABD arasında ilişkilerin gergin olması nedeniyle Putin bu ziyareti farklı nedenler ileri sürerek uzun bir süre reddetmişti. Ziyaretin resmi nedeni de Hazar’a komşu ülkeler zirvesidir. Zirvenin ana amacı Hazar’ın statüsüydü. Bu konuda bir uzlaşmaya varılamadı ancak zirve sonrasında yapılan açıklamada önemli bir şey vardı: Hazar’a komşu ülkeler birbirine saldırmayacak ve üçüncü bir ülkenin diğerine saldırması halinde topraklarını kullandırmayacak. Azerbaycan da dahil buna.

ABD ne yapacak?

Bu durumda ABD’nin İran’a olası operasyonu için Türkiye tek seçenek mi? Tabiî ki farklı yorumlara gitmek mümkün. Azerbaycan üzerinde ABD baskısı artar mı? Azerileri vazgeçirmek isterler mi? Bilmiyorum. Ama Azerbaycan o metnin altına imza attı. Elbette şunu da vurgulamak gerekiyor. ABD üçüncü bir ülkeyle de yakınlaşabilir. Şimdiden konuşmak güç ama Gürcistan bu ülke olabilir mi? Bu konuda bir şeyler söylemek için henüz erken.

Tahran’da sınırötesi operasyon konuşuldu mu?

Her iki ülkede çok yakından takip etseler de bana göre gündeme alınmamıştır bu konu. İran’ın bu konuya -tahmin yürüterek söylüyorum- karşı çıkmayacağını söyleyebiliriz. Zaten Batının Türkiye’nin müdahalesinden korkması İran’ın da müdahale etmek istemesi. Rusya açısından ise şunları söyleyebiliriz: Rusya bölgenin daha fazla istikrarsızlaşmasını istemeyebilir. Hem olumlu hem olumsuz yaklaşıyor aslında. Sınırötesi operasyon ihtimali petrol fiyatlarını arttırıyor. Rusya’nın karına… ABD tarafından olumsuz bulunuyor ve operasyon çıkarlarına ters düşüyor bu yüzden Rusya için olumlu. Diğer yandan da Rus petrol şirketleri Irak’ta faaliyet göstermek istemekteler. Bundan dolayı Ruslar istikrar da istiyor. İnce hesap yapıyorlar yani.

Putin İran’ı kullanıyor

Aslına bakılırsa Türkiye konusunda da İran konusunda da Rusya kendi çıkarını gözetmeye çalışıyor. İran ile el ele mesaj verdi. Ancak pazarlık olarak kullanıyor İran’ı. BM ile aynı kararı alıp İran’ı ziyaret ediyor. Kararda nükleer çalışmalar askıya alınsın deniyor ancak Buşehr kentindeki santralin ne zaman biteceğini açıklamıyor. Çelişkili tutum sergiliyor yani. Bu Putin’İn İran’ı pazarlık aracı olarak gördüğünü gösteriyor. ABD’nin Doğu Avrupa’ya yerleştirmek istediği füzelere karşı kullandığı bir koz bu.