Haklara saygılı olunmalı

[KoJiRo]

Hangi zaman ve mekânda olursa olsun, haklıların hakkı gasbedilirse orada adaletten eser kalmaz. Zayıf da olsa hak, sahibine verilmeli, kuvvetli de olsa haksız olan cezasını çekmelidir.

Hak denilince günümüzde herkesin aklına kul hakkı gelir. Buna rağmen bu mesele geniş mânâda ele alınmalıdır.

Tarih boyu cereyan eden huzursuzlukların, cinayet ve fitnelerin hak ihlâllerinden kaynaklandığı açık bir gerçektir. Bundan dolayı dinimiz bütün hakları dokunulmaz kabul etmiş, ihlâl edenlere bir çok müeyyide getirmiştir. Aykırılıklar büyük günahlardan sayılmıştır. (Nisa S.A= 93)

Hak kavramı Kur’an ve hadislerde çok geniş yer tutmaktadır. Dinimiz, Kelime-i Tevhidden sonra hak ve adaletin tesisini emreder. Mesele bu kadar ciddidir. Ve bu meseleyi her Müslümanın bilmesi de farz-ı ayndır.



Kur’an-ı Kerim’de HAK kelimesi: 20’si harfi tarifsiz olmak üzere, 247 yerde geçmektedir.

Buna aynı kökten türeyen 14 isim ile, 26 fiil sigası eklenince, sayı 287’ye ulaşır. Bu ne muazzam bir neticedir.



İslâm hukukçuları Kur’an-ı Kerim’de hak kelimesini onbir şekilde kullanıldığı üzerinde ittifak etmişlerdir. Şöyle sıralamışlardır: Allah, Kur’an, İslâm, adalet, tevhid, sıdk, gerekli olma, bâtılın zıddı, mal, daha lâyık, pay/hisse-nasip.

Şu hususa da dikkatinizi çekmek istiyorum: “Kul hakkı” anlayışı ile “İnsan hakları” terimi tamamen birbirinden farklıdır. “İnsan hakları” kavramı dünyevi bir bakış açısı ürünüdür. “Kul hakları” kavramı ise insan, Allah, insan ilişkileri içinde ele alınır. Bu çok daha etkilidir.

Kul hakkı tevbe ile, gözyaşı ile ödenemeyen haklardır. Dünyada hak sahibi ile helâlleşilmekle ödenir.

Kul hakkına tecavüzlerden bazıları şunlardır:

Rüşvet, yalancı şahidlik, hortumculuk, yetim hakkı gasbı, yalancılık, gıybet, dedikodu, iftira, kötü lakap takmak, alay etmek, çirkin tavır takınmak... (Hucurat S.A= 11-12) zina etmek, aldatmak, hile yapmak, borcunu zamanında ödememek, sövmek, dövmek, yaralamak, çalmak, çevreyi kirletmek, emanete ihanet etmek... gibi hususlar... kul hakkına tecavüzdür. (Bakara S.A= 188)

Peygamberimiz efendimiz buyurdu ki:

“Kıyamet gününde üç kimse affedilmeyecek:

1- Allah’ın azabından korkmayanlar

2- Allah’ı hatırlamayanlar/unutanlar.

3- Affedilmemiş kul hakkı ile oraya gidenler.

Allah’ın azabından korkmayanlar şirk yoluna sapanlardır.

Allah’ı hatırlamayanlar zulmedenlerdir. Allah’ı hatırlasalardı zulmetmezlerdi.

Halk tarafından affedilmeyenler de zâlimlerdir.