DÜNYA DEVRİMLERİ VE LİDERLER

[Misyoner]

Fransız İhtilâli


Fransız İhtilâli'nin ortaya çıkmasında, Fransa'nın dışındaki ve içindeki gelişmelerin etkisi olmuştur.


Siyasal Nedenler

Fransa, 16. yüzyıldan beri, katı bir mutlakiyetle yönetiliyordu. Kral, Tanrı'dan başka kimseye hesap vermek zorunda değildi. Adaletsiz ve güç kullanılarak toplanan vergiler, kralın zevk ve eğlencesine ayrılıyordu. 18. yüzyıl sonlarında halk, bu duruma isyan etmiştir.


Sosyal Nedenler

Fransa'da halk, birbirine eşit olmayan, ayrı hak ve imtiyazlara sahip soylular, rahipler, burjuvalar ve köylüler olmak üzere sınıflara ayrılmıştı. Toplumda eşitliğin olmaması, soyluların ve rahiplerin geniş imtiyazlara sahip olması, zenginleşerek devlete vergi ödeyen burjuvaların siyasal haklar istemesi, hiçbir hakkı olmayan ve en ağır işlerde çalışan köylülerin burjuva sınıfını desteklemeleri, Fransız İhtilâli'nin çıkmasında etkili olmuştur.


Fransız Aydınlarının Etkisi

18. yüzyılda Fransa'da birçok aydın yetişti. Aydınlar, Fransız İhtilâli'nin fikir yapısını hazırladılar. Monteskiyö (İran Mektupları ve Kanunların Ruhu Üzerine), Volter, Dalamber, Didero ve Jan Jak Russo (Sosyal Mukavele), yazdıkları eserlerde Fransa'nın rejimini eleştirdiler, yeni çözüm yolları ileri sürdüler. Aydınların bu çalışmaları, Fransa'da halkın krallık rejimine karşı kışkırtılmasını ve ihtilalin hazırlanmasını sağlamıştır.


Dış Nedenler

1215'ten beri İngiltere'de halkın istekleri, kral tarafından dikkate alınıyordu. 17. yüzyıldan itibaren de İngiltere'de Meşruti Krallık kesin olarak yerleşmişti. Böylece kral, anayasada belirlenen yetkilerin dışına çıkamıyor ve halkın temsilcilerinden oluşan bir meclis, ülke yönetimine katılıyordu. Ayrıca Amerika'da yayınlanan İnsan Hakları Bildirisi, Fransızları derinden etkilemiştir. Fransızlar, İngiltere ve Amerika'daki hakların kendilerine de tanınmasını istemişler, bu da Fransız İhtilâli'nin ortaya çıkmasında etkili olmuştur.


Ekonomik Nedenler

Fransız İhtilâli'nin en önemli ve yakın nedeni, ekonomik durumun bozulmasıdır. Bunun başlıca nedeni, Fransa'nın özellikle 18. yüzyılda katıldığı savaşlar ve devletin gereksiz harcamalarıydı. Bu nedenle vergiler ağırlaştırılmış, halk geçim sıkıntısı çekmeye başlamıştır. Maliyeyi düzeltmek amacıyla alınan tedbirler sonuç vermeyince Fransa Kralı 16. Lui, Fransa'nın bir çeşit milli meclisi olan Etejenero'yu toplantıya çağırarak gerekli tedbirlerin alınmasını istedi (1789).

Bu toplantıda soylular ve rahipler ile halkın temsilcileri arasında anlaşmazlık çıkınca, halkın temsilcileri Etejenero'yu, Milli Meclis ilan ettiler. Milli Meclis, kendi onayları olmadan vergi toplanmaması kararı aldı. Kral, bu kararı kabul etmediği gibi kuvvet kullanarak Milli Meclis'i dağıtmak istedi. Bu gelişme karşısında halkın temsilcileri, anayasa hazırlamadan dağılmamaya karar verdiler.

Milli Meclis, anayasa hazırlıklarına başladıktan sonra kendisini ''Kurucu Meclis'' ilan etti. Kral, yabancı askerlerle Meclis'i dağıtmak isteyince, ayaklanan halk, Bastil Hapishanesi'ni basarak siyasi tutukluları serbest bıraktı (14 Temmuz 1789). Böylece bütün dünyayı derinden etkileyecek sonuçları ortaya çıkaran Fransız ihtilali başlamış oldu.


İhtilâlin Sonuçları

*Yıkılmaz diye düşünülen, hatta egemenlik hakkını Tanrı'dan aldığı iddia edilen mutlak krallıkların yıkılabileceği ortaya çıktı.

*İlkel şekli Yunan şehir devletlerinde, gelişmiş şekli İngiltere ve ABD'de görülen demokrasi, Kıta Avrupası'nda da gelişmeye başladı ve Batı medeniyetinin vazgeçilmez unsurlarından biri haline geldi.

*Egemenliğin halka ait olduğu kabul edildi.

*Milliyetçilik ilkesi, siyasi bir karakter kazanarak, çok uluslu devletlerin parçalanmasında etkili oldu.

*Eşitlik, özgürlük ve adalet ilkeleri yaygınlaşmaya başladı.

*Şahsi güçlere, zekâya ve girişim yeteneğine ortam hazırladı.

*Fransız İhtilâli, sonuçları bakımından evrensel olduğundan Yeniçağ'ın sonu, Yakınçağ'ın başlangıcı kabul edildi.

*Dağınık halde bulunan milletler, siyasi birliklerini kurmaya başladılar.

*İnsan Hakları Bildirisi, Fransızlar tarafından dünya çapında bir bildiriye dönüştürüldü.

*Fransız İhtilâli'nin yaydığı fikirlere karşı İhtilâl Savaşları (1792-1815) başladı. Önce Fransa ile Avusturya ve Prusya arasında başlayan bu savaşlara İngiltere ve Rusya'da katıldılar. Savaşlar Napolyon'un yenilgisiyle sonuçlandı. Viyana Kongresi ile Avrupa'nın siyasi durumu yeniden düzenlenmiştir (1815).

[Misyoner]

1917 Rusya Devrimi



1917 yılının en önemli olaylarından birisi Rusya'da devrim çıkması oldu. Batı Avrupa demokrasilerinden farklı bir yapıya sahip olan Rusya, halâ mutlak bir biçimde yönetiliyordu. Büyük çoğunluğunu fakir köylü nüfusunun oluşturduğu Rusya'da, yüzyılın başında işçiler de önemli bir yer tutuyorlardı.

Çok ağır yaşam koşulları içinde yaşayan bu geniş kitlelerin huzursuzluğu, daha 1905 yılında çıkan ayaklanmayla görüldü. Petersburg ve Moskova'da "İşçi Sovyetleri" kuruldu. Aralık ayı içinde bu ayaklanma, çok sert bir şekilde bastırıldı. Bunun sonunda Çar, Duma'yı açarak bazı özgürlükler tanıdı.

Birinci Dünya Savaşı, Rusya'da büyük bir yokluk ve sefalete yol açtı. Boğazların kapalı oluşu yüzünden dış yardım alamıyordu. 1916-1917 kışı ise çok sert geçmiş, açlık ve yakacak, giyecek bulunamaması, bütün Rusya'yı etkilemişti.

8 Mart 1917'de, Petersburg'da gösteriler başladı. Grevler yaygınlaştı. 12 Mart'ta "İşçilerin ve Askerler'in Sovyeti" kuruldu. Komutanlar da Çar'a, tahttan ayrılmasını öneriyorlardı. 15-16 Mart'ta Çar, tahttan ayrıldı. Devrimci Hükümet kuruldu.

Nisan'da Petersburg'a gelen Lenin, "Ekmek, barış, özgürlük" sloganıyla geniş kitlelerin desteğini sağladı. Devrimci Sosyalistlerden Harbiye Bakanı Kerensky'nin Temmuz'da Alman Cephesi'nde taarruzu başarısızlıkla sonuçlanınca, yeni ayaklanmalar patlak verdi.

Bolşeviklerin lideri Lenin kaçtı ve Trotsky tutuklandı. Hükümet düştü, Kerensky, Başbakan oldu ve 14 Eylül 1917'de de cumhuriyet ilan edildi. Artık ülkenin iç durumu iyice karışmıştı. Hükümet hala savaştan vazgeçmemekle en büyük hatasını yaptı.

Köylülerin ayaklanması ile tüm Rusya karıştı. Bundan yararlanan Bolşevikler (aşırıcılar), ordunun da devrime karışmasından yararlanarak, "Askeri Devrim Komiteleri" kurdular. 7 Kasım 1917'de hükümet darbesi ile Bolşevikler iktidarı ele geçirdiler ve 8 Kasım'da Lenin Petersburg'a geldi.

[Misyoner]

LİDERLER

Friedrich Engels*

* * * *Friedrich Engels, 1820’de Prusya’nın Romanya Eyaleti'ne bağlı Barmen Kenti'nde doğdu. Fabrikatör bir ailenin çocuğu olan Engels, liseyi bitiremeden bir ticarethanede çalışmaya başladı ve aynı süreçte bilimsel, politik eğitimine devam etti.

* * * *Hegel doktrininden etkilenmesine rağmen, onun idealizmini reddetti ve materyalist oldu. Doğa ve toplum olaylarının ancak maddi nedenlere dayalı olarak meydana geldiği sonucunu ilan ederek, insanlığa tarihsel önemde bir çığır açtı.

* * * *Engels’in İngiltere Manchester proletaryasını (işçi sınıfı) yakından tanıması, bilimsel sosyalizmin eyleme aktarılması düşüncesinin olgunlaşmasına temel oldu. Buradan hareketle "İngiltere’de İşçi Sınıfının Durumu" adlı eserini yazdı. Proletaryaya yönelik çalışmasında, sınıfın tarihsel rolünü saptadı ve işçi sınıfı militanlarıyla olan ilişkisi sayesinde hızla burjuva sosyalizminin etkisinden kurtularak tam bir sosyalist oldu.

* * * *Engels ve Marx, birlikte, "Komünist Liga" ile ilişkiye geçtiler. Bu koşullarda, halen günümüz sınıf hareketi içinde tüm canlılığını koruyan, mücadele rehberi "Komünist Manifesto" yu yazdılar. Bütün dünyanın işçilerini birleşmeye ve mücadeleye çağıran Manifesto, kuruluş mücadelesinde yol gösterici olmayı sürdürüyor.

* * * *Engels, bilimsel sosyalizmin kurucularından biri olmanın yanısıra kararlı bir militandır da. Çünkü proletaryanın örgütlenmesi, mücadelesi ve taktikleriyle yakından ilgilenmiştir. İşçi sınıfı hareketi açısından, teorinin önemi üzerinde büyük bir özenle durmuş ve sınıflar mücadelesi arenasında işçi sınıfına ‘Anti-Dürhing’ isminde önemli bir silah kazandırmıştır.

* * * *Yine "Ailenin, Özel Mülkiyetin, Devletin Kökeni", "Doğanın Diyalektiği" gibi eserlerle, doğa ve toplumun diyalektik gelişimine, önemi tartışılmaz katkılar sunmuştur. Teorik, siyasal, felsefi çalışmaların yanısıra doğa ve toplum bilimlerinin çeşitli alanlarında da değerli eserler vermiştir.

* * * *Engels, yoldaşı Marx’la birlikte işçi sınıfının kendisini tanımasını, kendi bilincine varmasını öğrettiler. Bunu yaparlarken de sadece bilimsel gerçekleri esas aldılar. Bu yüzden de proletaryanın ve ezilen sınıfların mücadele yolunu, eserleriyle ve öğretileriyle aydınlatmaya devam ediyorlar.

[Misyoner]

Benito Mussolini



1883'te Forli'de doğdu. Bir süre öğretmenlikle meşgul olduktan sonra 1902'de askerlik yapmamak için İsviçre'ye gitti.1904'te geri dönen Mussolini 10 sene boyunca gazetecilik yaptı. Birinci Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine orduya yazıldı ve savaşta aktif olarak görev yaptı. Savaşta yaralanan Mussolini, Milano'ya döndü ve burada sağ görüşlü "Il Popolo d'Italia Gazetesi"nin editörü oldu.

1918'de savaş sona erdiğinde İtalya'da yıkım büyüktü. Ordudan geriye bir şey kalmamış, savaşta 460.000 kayıp verilmişti. Bununla beraber ekonomi de çökmüştü. Ayrıca savaş sonu antlaşmalarında toprak kazancı olacağını düşünen İtalya'yı, İngiltere ve Fransa gözönüne dahi almadılar. Böylece İtalya, Avrupa'da yalnızlığa itildi.

İtalya'da siyasi kriz de vardı, koalisyon hükümetleri başarılı olamıyordu. İşsizliğin giderek artması ve halkın gidişattan memnun olmaması komünistlerin büyük taraftar toplamalarına yol açtı. Bu sırada Mussolini ise çeşitli sağcı grupları kurduğu Faşist Parti bünyesinde toplamıştı bile. Mussolini (halk arasındaki lakabıyla Il Duce "Duçe" ), ülkenin problemlerini çözeceğini vaadediyor ve eski Roma İmparatorluğu'nu tekrar kuracağını söylüyordu.

Nazi Almanya'sındaki SS ve SA gibi Mussolini'nin de bir "Siyah Gömlekliler" grubu vardı. Bu grup, parti karşıtlarıyla ve komünistlerle ilgileniyor, şiddete başvurmaktan kaçınmıyordu. Ülkede komünist düşmanlığı arttıkça ve siyasal istikrar sağlanamadıkça umutlar Duçe'ye bağlandı. Ekim 1922'de Mussolini, Kral Viktor Emmanuel III'ü yönetimi kendisine devretmekle tehdit etti. Aksi takdirde 26.000 taraftarı ile Roma'ya yürüyecek ve bunu kendi yapacaktı. Komünist hareketin de önüne geçmek isteyen Kral, bu teklifi kabul etti ve İtalya'da Duçe Dönemi başladı.

Mussolini'nin başa geçmesiyle, kadınlar ev dışında çalışmaktansa ev kadını olmaya ve yapabildikleri kadar çocuk yapmaya teşvik edildi. Duçe, tüm ülkeyi tren rayları ve otobanlarla adeta ördü. Çiftçiler sürekli teşvik edildi , tarım ve endüstride canlanma sağlandı, işsizlik azaldı. Tüm bunlar Mussolini'nin popülaritesini arttırdı.1930'ların başında o artık tüm ülkenin sevgilisiydi.

Popülaritesini daha da arttırmak isteyen Mussolini, 1935'te Habeşistan'ın işgaline başladı. Sonun başlangıcı böylece 1935 olarak saptanabilir, bu tarihten itibaren Mussolini'nin prestiji giderek zayıflayacaktır. Çünkü İtalyan Halkı artık savaş istemiyordu, Birinci Dünya Savaşı'nın yaraları daha yeni sarılmıştı. Ama Duçe yoluna devam etti. 1936'da Habeşistan'ın işgalini tamamladı ve aynı yıl Hitler'le Roma-Berlin Mihveri'ni kurdu.

Bu tarihten sonra devamlı Hitler'in etkisinde kalan Duçe, 10 Temmuz 1940'da Müttefiklere savaş ilan etti. Ama İtalyan Ordusu, Kuzey Afrika ve Balkanlar seferlerinde rezil oldu, her seferinde imdada Almanlar yetişmese Yugoslavya ve Yunanistan'ın İtalya'nın işini bitirmesi içten bile değildi.

1943'te Müttefikler İtalya'ya çıkarma yaptılar. Kral Viktor Emmanuel III, Mussolini'yi görevden aldı. Duçe tutuklandı ve hapsedildi. Ama en zor anında bile Führer imdadına yetişti.

Hitler, Mussolini'den sonra İtalya'nın teslim olmasından korkuyordu. Böyle bir durum Almanya'nın güneyini Müttefik saldırısına açık hale getirecekti. Eğer Mussolini kurtarılıp tekrar başa geçirilirse ona sadık kuvvetlerle İtalya'nın savunmasına devam edilebilirdi.

Mussolini'nin kurtarılması için SS Hauptsturmfuhrer Otto Skorzeny önderliğinde bir takım oluşturuldu. Takım üyeleri, Hava Kuvvetleri Luftwaffe'ye bağlı "Fallschirmjager" yani hava indirme birimine ait komandolardı. Otto Skorzeny, Almanya'nın en iyi yetiştirilmiş komandolarından biriydi ve Müttefik askeri çevrelerinde "Hitler's Commando" sıfatıyla gayet iyi tanınıyordu.

Duçe, 12 Eylül 1943'de Gran Sasso'da tutuklu bulunduğu otelden kurtarıldı ve uçakla Viyana'ya kaçırıldı. İtalya'da kendine bağlı birliklerle mücadeleyi sürdüren Mussolini, Nisan 1945'de yani savaşın son günlerinde kaçmaya çalışırken İtalyan Mukavemeti mensupları tarafından öldürüldü.(28 Nisan 1945)

paylaşım için teşekkürler...