Boş sandık

[ÇaKıR-]

O gun aksama kadar gezmisti
sokaklarda. Hic bu kadar dar ve bogucu gelmemisti sokaklar. Belki de ilk
defa bu kadar cok dusunmustu gecmisini ve pismanliklarini. Ne yapacagini
bilemez haldeydi!

Ne aptalim dedi kendi kendine. Evet, kiymetini
bilememisti yuvasinin ve cocuklarinin. Simdi gec kalmis pismanliklar
icinde kivranip duruyordu Ilyas Bey. Ocagini yakmisti alkol denen
facia.

Ilk arkadas cevresiyle
baslamisti. Baslarda cok icmiyordu, alismam diye dusunuyordu, ama her gun
azar azar icmesi, iyiden iyiye alistirmisti vucudunu alkol denen bas
belasina. Esiri olmustu adeta. Her gun iciyor, eve gec saatlerde gidiyor,
sarhoslugun tesiriyle ileri geri konusuyor, yatagina uzandiginda uyuya
kaliyordu. Esi Iffet Hanim bu hallerine hep sabretmis, icine atmisti.
Elbet bir gun duzelir umidiyle gormezden geliyordu. Oysa ne kadar cok
sevmisti esini, Ilyas Bey ise ona layik olamamisti.

Aksam olmustu,
Ilyas Bey evine gidememisti. Utaniyordu hem esinden hem de kizlarindan.
Iyi bir baba olamamisti, yenik dusmustu ickiye. Her ictiginde pisman
oluyor ama ertesi gun dayanamayip yeniden iciyordu. Bir turlu
kurtulamamisti bu illetten. Neden sonra saatine bakti ve yatacak bir yer
bulmasi gerektigini dusundu. Bulundugu yerde ucuncu sinif pansiyonlar
bulunuyordu. Cebindeki parayi kontrol etti En azindan bu geceyi
pansiyonda gecirebilirim; diye dusundu.

Biraz aradiktan
sonra nihayet gozune kestirdigi bir pansiyondan iceri girdi. Kalacak bir
oda istedigini soyledi. Yasli pansiyoncu Ilyas Beyi bir muddet
suzdukten sonra, sigaradan kalinlasmis ses tonuyla Ne kadar
kalacaksiniz; diye sordu. Ilyas Bey de basini onune egdi, sanki
pansiyoncu her seyi bilirmis gibi, mahcup bir ruh haliyle
;Bilmiyorum, belli degil; dedi. Ihtiyar pansiyoncunun gozunden
kacmamisti titreyen elleri. Anahtari uzatirken kaparo istedi bir miktar,
Ilyas Bey elini cebine soktu ve bir miktar para verdi. Anahtarini aldi ve
odasina cikti.

Zihni o kadar karisIkti ki ne
yapacagini bilemiyordu. Yatagina uzanirken Bu illetten
kurtulmaliyim artik; diye soyleniyordu kendi kendine. Yeniden
dusunmeye basladi olanlari. Nasil bu hallere gelmisti akli almiyordu bir turlu. Esi ve kizlari geldi
gozunun onune. Onlara yaptigi haksizliklari nasil odeyecekti. Aglamaya
basladi bir sure sonra, icki siseleri karsisindaki acizligi cok
utandiriyordu onu simdi. Allah beni kahretsin. Nerden tutuldum bu
merete. Nasil da rezil etti beni, nasil da evimden, barkimdan oldum. Hep o
siselerin yuzunden

Cok pismandi Ilyas Bey. Esi ve
kizlari ona defalarca kez sans tanimislardi. O her defasinda kazandigi uc
bes kurusu, dayanamamis alkole vermisti. Alkol yuzunden isinden de
kovulmustu. Buyuk kizi Aysel;i bilmeden tartaklamasi, bardagi
tasiran son damla olmustu. Aysel kendi halinde, sessiz sakin bir kizdi.
Bilal le nisanlilardi. Cok seviyordu Bilali. Babasinin alkol
tutkusu bu sevgiye golge dusurecek diye cok korkuyordu. Bir zaman sonra
korkularinda hakli cikti. Ilyas Beyin mahallenin diline dusmesi,
evin nafakasini ickiye yatirmasi dilden dile dolasmisti. Ustelik isinden
kovulmasi da cabasi. Bilalin annesi Humeyra Hanim, bu nisanin
bozulmasini istemis ve maalesef babasinin sucunu Aysel;e
yuklercesine nisanin bozulmasina sebep olmustu.

Bir cumartesi gunuydu. Aysel el
emegi, goz nuru ile dokudugu, ordugu ceyizlerini yerlestiriyordu sandiga.
O kadar mutluydu ki, bir cocuk masumiyetiyle bakiyordu ceyizlerine. Birden
tokmak sesiyle irkildi. Kimdi acaba var gucuyle kapiya vuran, merak
etmisti. Annesi Iffet Hanim geldim geldim; diyerek kostu ve
acti kapiyi. Karsisindaki
gozleri donmus, sinirden yuzu kipkirmizi kesilmis Humeyra Hanimi
gorunce cok sasirmisti. Bir muddet bakistiktan sonra, iceriye buyur
etmisti. Humeyra Hanim iceri gecti elini opmek isteyen Aysel;e elini
vermemisti. Aysel bu duruma sasirmis, koseye cekilmis, Humeyra
Hanim seyrediyordu. Humeyra Hanim biraz soluklandi ve konusmaya
basladi;

- Iffet Hanim, sozu fazla
uzatmayacagim. Bu nisani bozmak zorundayiz. Olmayacak
boyle.

Dunya basina yikilmisti
Ayselin, sadece seyrediyordu olanlari. Humeyra Hanim devam
etti:

- Herkesin dilinde Ilyas Beyin ickisi ayol, oglum boyle bir
adama mi damat olacak? Yok, yok dusunmesi bile kotu;

Sinirden donmus
gozleriyle Aysele dondu:

Kusura bakma kizim nasip
boyleymis.

Kusura bakma mi ? Ne demekti kusura bakma, ozur dileyince her sey
bitiyor muydu yani. Ya Ayselin hayalleri, sevgisi ne olacakti. Bilal
nerdeydi, neden Bilalden duymamisti bunlari, bu kadar aciz miydi
Bilal? Ellerini yuzune kapadi, hickira hickira aglamaya basladi
Aysel:

- Gidin lutfen buradan efendim. Gidin ne olur,
gidin

Humeyra Hanim gitmisti, beraberinde Ayselin yuregini
yerinden kopartircasina, hayallerini yirtip atarcasina
gitmisti.

Aksam olmustu. Aysel odasindan hic cikmamisti o gun. Annesi arada
bir aglayarak kapisina gidiyor, odasindan cikmasi icin yalvariyor ancak
Aysel kabul etmiyor, cikmiyordu odasindan. Bir olum sessizligi burumustu o
aksam evlerini. Feride ders calisiyordu ama akli ablasindaydi, Sevim de bir kenarda oturmus
babasinaofkesini dillendirip
duruyordu icinden.

Kapi caldi, Iffet Hanim
elleriyle bas ortusunu duzelterek kapiya dogru yurudu. Kocasi gelmisti.
Hayret bu aksam hem erken gelmis, hem de sarhos olacak kadar icmemisti.
Alkolun etkisiyle kizaran gozlerle bakti, Iffet Hanima selam verdi
ve iceri gecti. Camin onundeki sedire oturdu, elini alnina goturdu ve
dusunmeye basladi. Iffet Hanim bozdu Ilyas Beyin garip
sessizligini:

Yemek hazirlayayim mi bey?

Yok hanim, canim istemiyor sag
olasin.

Hayirdir, bir sey mi oldu?

Sorma Hanim, Halil Bey bugun yine yakaladi
beni, su borc vardi ya,
sIkistirip duruyor.

Yarin bu borcu mutlaka vermem lazim,
yoksa rezil edecek beni cumle aleme.

; Iffet Hanim yorulmustu artik;
kocasinin sorumsuzluguna mi yansin, Ayselin uzuntusune mi yansin.
Sasirmis kalmisti. Icinden Rezil olduk olacagimiz kadar bey, sen
yeni mi fark ediyorsun diyordu.

Aysel iceriden olanlari
duymustu. Gozyaslarini silerek yatagina uzanmisti. Aglamaktan bitap
dusmustu adeta. Gozleri uykuya daldi hemen. Iffet Hanim borc meselesi
yuzunden dert yanan kocasini daha da dertlendirmemek icin olanlari
anlatmamisti kendisine. Kari koca oturmus dusunuyorlardi bu borcu nasil
odeyeceklerini. Ama bir cozum bulamamislar, caresiz onlar da odalarina
gidip uykuya birakmislardi kendilerini.

Ertesi gun Iffet Hanim kalkar
kalkmaz, Ayselin odasina gitmisti. Aysel yoktu odasinda. Iffet
Hanimin eli ayagi bosalmisti, evin dort bir tarafina kosusturuyor
Ayseli ariyordu, ama Aysel yoktu.

Eyvahlar olsun gitti kiz, kalk bey kalk gitti
Aysel;imiz kalk

Dur be kadin ne oluyor kim nereye
gitmis?

Birden bir tikirti duydu Iffet Hanim, iceri kostu bakti Aysel
disaridan eve giriyor, ayaklarinin bagi cozulmustu sanki, kostu kizinin
boynuna sarildi, Aysel hic tepki vermemisti, kendisini saskinlikla
seyreden babasina avucundaki parayi uzatti.

Buyur baba al, borcunu ode, rezil olmaktan
kurtulursun, dedi ve odasina gecti.

Anne ve baba saskindi. Aysel bu kadar parayi nereden bulmustu! Borc
isteyebilecegi bir yerde yoktu!

Acik kalan kapidan Halil
Bey iceri girmisti. Hantal gobegi, kaba ses tonuyla parayi sordu, Iffet
Hanim esine bakti, Ilyas Bey olanlara bir anlam veremeden caresiz parayi
uzatti. Halil bey aldigi parayi saydi borcunu almanin keyfiyle sirita
sirita ;Hadi eyvallah dedi ve cikti gitti.

Babasi az sonra Aysel
odasinin kapisina dayandi, parayi nerden buldugunun hesabini soracakti.
Aysel cok korkmus, kapiyi acmak zorunda kalmisti. Kapiyi acar acmaz yuzune
inen tokadin tesiriyle kendini yerde buldu. Annesi ve kizlari bagrisiyor
ablalarini babalarinin elinden almaya calisiyorlardi. Ilyas Bey var
gucuyle hirpaliyordu kizini;

Soyle diyorum, soyle cabuk nerden buldun o
parayi.

Aysel
kan revan icinde kalan yuzunu yakan gozyaslarini silerken, eliyle
sandigini isaret ediyordu! Anne;
ve babasi sandiga baktiklarinda sandigin ici bombostu, korkudan
kisilan sesiyle zoraki ; Bir butige isledigim ceyizleri
sattim; diyebildi sadece. Aysel ilmek ilmek dokudugu ceyizlerini
satmisti, babasi borcunu odesin diye. Simdi ise ici kan agliyordu,
gozleriyle beraber.

Ilyas Bey oldugu yere dizlerinin uzerine yigilmisti, Iffet Hanim
kizinin boynuna sarilmis ;bir
yandan agliyor bir yandan da kocasina soyleniyordu ilk
defa:

-Dinlemeden anlamadan niye hirpaladin kizi! Git artik bu evden,
elleri kirilasica! Bir daha da gelme sakin. Birakmadin su zikkimi,
ocagimizi kuruttun, aleme rezil ettin bizi.

Esi ilk defa boyle bir tepki gosteren Ilyas Bey ne yapacagini, ne
soyleyecegini bilemeden cikip gitmisti evden. Yuruye yuruye ciktigi
yokusta birkac kadin konusmaya dalmislardi, iclerinden biri Ilyas
Beyi gorunce ona duyurmak istercesine soylenmisti
arkasindan:

Yazik, bunun ickisi yuzunden Ayselin nisani
bozulmus. Kizcagiz da cok seviyordu Bilali, yavrucak mahvolmustur
simdi;

Bu sozleri duyan Ilyas Beyin dunyasi yikilmisti. Kizinin
mutluluguna golge dusurmustu, cok sevdigi nisanlisindan ayrilmasina sebep
olmustu. Bir baba icin en buyuk yikimdi belki de, icinde bulundugu durum.
Ustelik borcu odensin diye ceyizlerini satmisti Aysel ve kizi kadar
olamamisti Ilyas Bey.

Yapayalniz kaldigi odasinda simdi daha cok agliyordu, gozunun
onunden gitmiyordu o bos sandik.