Manavda 1 YTL, tarlada bedava 3 Ağustos

[GooD aNd EvıL]

ÇANAKKALE'nin Gelibolu İlçesi'ne bağlı köylerde ‘kırmızı altın’ diye adlandırılan domateste düşük fiyat üreticiyi üzdü. Geçen yıl tarlada 25 kiloluk kasası 8 YTL'den satılan domates, bu yıl 3 YTL'den dahi alıcı bulamayınca çok sayıda üretici ürününü tarlada bıraktı, kimileri de salçalık yaptı.

Geçen yıl yüksek fiyat sevinci yaşayıp bu yıl üretimini artıran Gelibolulu çiftçiler hayal kırıklığı yaşadı. Bir kasa domatesten geçen yılın yarısı kadar dahi gelir elde edemeyen çiftçilerin bir kısmı ürünü tarlada bıraktı. Ektiği domates para etmeyince kara kara düşünen bazı üreticiler de ihraçlık malını salçalık olarak vermeye başladı. Bu yıl 8 dönüm domates ektiğini ve buradan bin 500 kasa ürün toplayacağını belirten üretici 34 yaşındaki Mustafa Aykaş, “Biz çareyi dökme yaparak bulduk. Ne yapacağımızı şaşırdık. İhracat edilecek malı salçalık olması için topluyoruz. Zaten alıcı da yok. Tarlada çürüyeceğine salça olsun” dedi.

KURAKLIĞA RAĞMEN FİYAT DÜŞTÜ

Kuraklığa rağmen domates üretiminin fazlalığının fiyatları düşürdüğünü savunan çiftçi 50 yaşındaki Erkan Gaga da, üretici yerine aracıların para kazandığını söyledi. Tarlada 25 kiloluk domates kasasının 3 YTL'ye satılıp, pazarda kilosunun 1 YTL'den alıcıya ulaşmasına tepki gösteren Gaga, “15 gündür 6 yevmiyeci ile domates topluyoruz. İstanbul'dan gelen alıcılar benden bir kamyona 80 ile 100 kasa domates alıyor. Geçen yıl kapı kapı gezip domates toplamaya çalışırlarken, bu yıl hem ucuza kapatıyor, hem de nazlanıyorlar. Geçen yıl kasası 8 YTL'den giden domatesin bu yıl kuraklığa rağmen kasasının 3 YTL'den gitmesine akıl sır erdiremedik” diye konuştu.

İşçilere kişi başına 30 YTL'den 180 YTL yevmiye ödediğini, 50 YTL de günlük mazot gideri olduğunu anlatan Gaga, çaresizliğini dile getirirken, “Ben 100 kasada 300 YTL kazanıyorum. 230 YTL masraf çıkınca elime 70 YTL kalıyor. Ben 100 kasa domates satarsam 70 YTL kazanacağım. Kilosunu pazarda ya da manavda 1 YTL'den satan adam, kasada benim 100 kasada kazandığım parayı çıkaracak. Bu adalet mi? Bunun gübresi, sürmesi, işlemesini de hesap edersem, zaten zarar ediyorum. Kuraklık var ama domates çok. Sonunda sokak sokak gezerek domates satacağım” diye yakındı.

KIZLARIN ÇEYİZLERİ YARIM KALDI

Tarlada yevmiyeyle domates toplayarak, çeyiz parası biriktirme hayalleri kuran genç kızlar da hüsrana uğradı. Domatesin bol olmasına sevinen ve bu sayede daha çok işe giderek para kazanmayı hayal eden gelinlik çağdaki genç kızlar, çiftçilerin yevmiyeci yerine eş, dost ve yakınlarından yardım alması üzerine iş bulamaz hale geldi.