Hitler'in Türk yüzbaşısı

[blAcksmith]

Sanki yılların hüznünü saklıyor her köşesinde bu ev... Eski mobilyalar dikkat çekiyor hemen. Evin her odasında, yılların belini büktüğü bu ihtiyar adamın yürümesine yardım edecek araçlar var. Tekerlekli sandalyeyle karşılıyor bizi. Yüzünde şu biz Türklere mahsus tebessüm. “Misafir geldi” sevincini okuyoruz, tarihi yaşayan, ama ayakta durmakta güçlük çeken bu ihtiyar adamın kırışık yüzünden. Dolu dolu yaşadığı 88 yılın hüzünleri Dr. Baymirza Hayit’in engin gönlünden taşıyor...

Bir zamanların cepheden cepheye koşan, ülkesinin bağımsızlığını ülkü kabul edip, silaha sarılan bu büyük asker, yürümekte güçlük çekiyor.

Nedendir, Selahaddin Eyyubi’nin hasta yatağındaki hali hayalimizde canlanıyor... “Hey gidi Koca Baymirza” diyesimiz geliyor, hüzün karışımı duygularla.

Evinin üst katındaki özel odasına çıktığımızda alınan plaketler, “Tanrı bilan Türkistan” yazılı bakır işlemeler ve birçok eski resimle bizi adeta bir tarihin içine sokuyor. Yüzyıla tanıklık etmiş kırışık yüzünde, kayıpların izlerini buluyoruz.

Odasının baş köşesinde seccadesi ve tesbihi var. Yıllar evvel kendisini ve kendisi gibi binlerce Türk’ü ölümden kurtaran “namaz”ını bu hasta haliyle dahi aksatmıyor. Türkiye’den alınmış bir çok plaket de, evin sessiz duvarlarına yaşanmışların izlerini haykırıyor adeta.

1943’te çekilen ve kendisiyle birlikte esir düşen Türklerin de bulunduğu fotoğraf, masasının baş köşesinde duruyor. Ölümün kıyısından birlikte geçtiği eski dostlarını, silah arkadaşlarını anlatırken içi burkuluyor. Arkadaşlarının akıbetlerini anlatıyor bize Hayit. Kimisinin Ruslara teslim edildikten sonra öldürüldüğünden, kiminin kaybolduğundan bahsediyor. Nazi üniformaları içinde asil duruşuyla hemen farkediliyor Yüzbaşı Baymirza Hayit.

Titrek sesiyle, bize yaşadığı film gibi yılları büyük bir coşkuyla anlatıyor... Gülen dudaklarında titrek hüzünler.

Yaşadığı 88 yılın 66 yılını vatanından uzakta geçiren bu ihtiyar adamın, düşünce dünyasında “vatan”ın en anlama geldiğini herhalde herkes anlayamaz. Bir çocuk duruluğunda, her “Türkistan” deyişinde, içinde fırtınalar koptuğunu hissediyoruz.

Özbek steplerinin özgür çocuğu

Önce Kızılordu saflarında 2. Dünya Savaşı’na katılacak, ardından esir düşecektir Hayit. Almanlar tarafından Ruslara karşı savaşacak esir Türklerin başında yüzbaşı rütbesiyle tekrar cepheye sürülecektir sonra. Hayit ve esir arkadaşları vaat edilen bağımsız Türkistan uğruna ellerine silahlarını alacaklar ve çarpışacaklardır. Hayit’in oldukça karmaşık gibi görünen hayatı, Türkistanlıların mücadelesi aslında. Hayit, Türkistanlıların en büyük yemini olan “Canım qurban Türkistan”’ı inanarak etmiş ve o gün bugün, bu onurlu davadan bir an bile geri atmamış.

Baymirza Hayit Özbekistan’ın Namagen kentinde köklü ve asil bir ailenin evladı olarak 17 Aralık 1917’de dünyaya gelir. Ailenin kökü, Hz. Muhammed’in süt annesi Halime’den geldiği için aile adını Mirza koyar...

İyi bir eğitimden sonra savcılık görevine atanan Baymirza Hayit, 2. Dünya Savaşı’nın başlaması ve Alman Ordusu’nun Rusya’ya saldırısı sonucu Kızıl Ordu’ya alınır. Bir tarafta, “Kızıl bir dünya” yaratmak isteyen Rusya, diğer tarafta insanlığın en vahşi lideri Hitler vardır. Milyonların hayatına mal olan bu kavgada, Hayit, her iki tarafta savaşarak, oldukça ilginç, bir o kadar da romanımsı bir öykünün başkahramanı olacaktır.

Aslında onun öyküsü, 23 Aralık 1939’da Almanlara karşı savaşmak üzere Sovyet Kızıl Ordu’suna alınmasıyla başlıyor. Önce geri hizmete, arkasından Mareşal Vorşevko’nun emriyle, savaşan birliklerin içine alınırlar. Baymirza Hayit tank subayı olarak Almanlara karşı Volga boylarında savaşırken esir düşer. Yıl 1941’dir ve onun gibi binlerce kişi oluşturulan kuyruklarda sorgu sırasının kendilerine gelmesini beklemektedir.

Esir kamplarında, Yahudiler teker teker kurşuna dizilirken, Baymirza Hayit ve Türkistanlı arkadaşları da onların arasındadır. Vücut muayenesinde, sünnetli oldukları için hepsinin Yahudi olduğuna hükmedilecektir. Naziler, Yahudi sandıkları tam bin 180 Müslüman Türk’ü kurşuna dizerek öldürmüşlerdir gözlerinin önünde.

Baymirza Hayit, o günleri hüzünlenerek hatırlıyor:

“Nazi subayları esirleri sünnet durumlarına bakarak 10-15 metredeki hendeklerin başında kurşuna diziyorlar ve üzerini toprakla dolduruyorlardı. Kuyrukta sıra bana gelmişti. Müslüman olduğumu anlatmaya çalıştım. Beni dinlemek istemediler. İnanmadılar belki. Ölüm mangalarının önüne götürecekken Nazi subaylarından biri son dileğimin ne olduğunu sordu. Ben de son bir kez namaz kılmak istediğimi söyledim.”

Nazi subayı bu isteği kabul eder. Hayit, namaza durur.

Hayatının en unutulmaz, en hüzünlü, en derin namazı olacaktır bu... Türkistan’ın uçsuz bucaksız ovalarına kanat açacak, dağlarında esen özgür rüzgarları saçlarında hissedecektir. Bütün hayatı gözlerinin önünden bir film şeridi gibi geçecektir...

“Bütün bir ailem, çocukluğum, memleketim, hatıralarım gözümün önünden geçti. Huşu içinde namazımı kılarken, bir Nazi subayı “Bu genç adam Yahudi değil, müslüman onu kurşuna dizmeyin” dedi. Öylelikle ben ve arkadaşlarım ölümden dönmüş olduk. Öldürülmekten kurtuldum ve normal savaş esiri muamelesi gördüm. Bu mesele tüm Alman birliklerine bildirildi. Rusların arasında Müslümanlar, Türkler var. Yahudilerle karıştırılmasın idam edilmesin dediler. Binlerce Türkistanlı, Kafkasyalı ve Tatar müslüman öldürülmekten kurtuldular. Ben ve o zamanki esir Türkler, işte o iki rekat namazın sayesinde hayattadırlar.”

Almanların esir aldığı yaklaşık 180 bin Türk asıllı Müslüman Türkistanlı, Kazak, Tatar, Çerkez genç bu kez Polonya’ya doğru esaret yolculuğuna koyulurlar. İçlerinde zayıf olanlar ölür. Kalan sağlar ise Polonya’daki Cyznestachow esir kampına götürülür.

Özgürlük karşılığı savaş

Almanlar 2. Dünya Savaşı’nda esir aldıkları bu yiğit Türk gençlerini Sovyetlere karşı kullanmaya karar verirler. 1941’in Ekim ayında ilk Türkistan Birlikleri oluşturulur. Orgeneral Ernecke, General Kötsiring ve General von Heygendorff bu askerlerin eğitimlerini kısa sürede tamamlatarak cepheye sürmek isterler, ancak bu kez komuta sorunu çıkar. Türkistanlı gençler Almanların emrinde savaşmak istemez ve başlarına Veli Kayyum, Mustafa Çokay ve Baymirza Hayit’tan kurulan komuta kademesi getirilir. Kollarında “Tanrı biz menen!/Tanrı bizimle” yazısı bulunan bu gençlerle kısa sürede Alman Ordusu Volga nehrine ulaşır. Hedef Moskova’dır.

Almanlar, Rusları daha çabuk yenmek için Türk gençlerine özgür bir Türkistan vaat etmişlerdir. Ancak onlar için bunun pek de önemi yoktur. 1917 devriminden sonra boyunduruk altına girdikleri ve her seferinde özgürlük ayaklanmalarında birçok şehit veren bu gençler, özgürlük mücadelelerini başka bir ordunun üniformasını giyerek de olsa sürdürmek isterler.

Türkistan Birliği’nin Topçu Bölüğü’nde “Yüzbaşı” olarak göreve başlayan Baymirza Hayit Ruslarla savaşa savaşa Almanya’ya kadar çekilen birliğinde son ana kadar ülkesinin özgürlüğünü düşünür, bunun rüyalarını görür. 9 ve 12 Nisan 1943 yıllarındaki Polonya savaşlarında birçok Türkistanlı asker de ölür ve Almanların Berlin’e doğru çekilme süreci hızlanır. Almanların kaçmalarını bile önlediklerini ve birçok yerde Ruslarla yiğitçe çarpışarak geri çekildiklerini söyleyen Baymirza Hayit, “Ruslar büyük taaruza başladığında Almanlar panik halinde kaçıyorlardı. Onları derledik topladık. Yeniden muharebe alanına sürdük. Bizler de yiğitçe savaştık. Ancak gelmeyen erzak ve iaşe belimizi büktü. Geri çekilmek zorunda kaldık. Ama yine de çarpışarak geri çekildik” diyor.

1945 baharında Almanya müttefik ordularına teslim olmadan hemen önce Baymirza Hayit ve arkadaşlarına Alman ordusu için çalışmıştır belgeleri verilir ve terhis olurlar.

Almanların teslim olmasıyla bu kez Amerikalıların ölüm listesine girer Baymirza Hayit. Rusların müttefikleri Amerikalılara verdileri hainler listesinin en üstlerinde Baymirza Hayit’in adı da vardır... Ruslar Hayit’i savaş haini ilan etmişlerdir.

Türk gençlerine Sovyet Ordusu’na ihanetten ölüm emri çıkartılmıştır. Birçok Tatar, Türkistanlı, Çerkez Almanya’daki kiliselere saklanır. Almanların verdiği “Bizim için savaşmak zorunda bırakılmıştır” yazılı belge ile Hayit, ikinci kez ölümün kenarından dönecektir.

Türkiye esirleri kabul etmiyor

Baymirza Hayit Amerikalılara belgeyi göstererek yine tüm esirlerin yolunu açacak ve Türk olduğunu belirterek, Türkiye’nin kendilerine yardıma gelmesini isteyecektir.

Türk ordusu Yüzbaşı Faruk Üresin komutasında içinde Nuri Killigil, Hüsnü Erkilet paşalarında bulunduğu bir heyetle bu tutsakların imdadına yetişir.

Aynı zamanda Mustafa Çokay, Veli Kayyum Han, Kazanlı İdris Alimcan, Ahmet Temir Bey gibilerin yanısıra Alman Prof. Mende ve Berlin’de ikamet eden ve Alman makamlarıyla diyalog halinde bulunan Kudüs Başmüftüsünün çalışmaları sonucu bu esirlerin Türk ve müslüman oldukları belirlenir. Türk subaylar, bu esirleri kurtarmak için büyük çaba harcarlar.

Elde edilen neticeler Türkiye’ye bildirilir. Ancak Türkiye, komünizm ve soğuk savaş yıllarında tutsakların içinde Rus ajanların olabileceğini gerekçe göstererek, bu özgürlük savaşçılarını kabul etmez. Amerikalılar bir kısmını Rus Ordusuna teslim eder. Baymirza Hayit, Rusya’ya teslim edilen Türklerden 110 bine yakınının Ruslar tarafından kurşuna dizildiğini söylüyor.

Türkiye’nin sahip çıkmamasıyla ortada ve kimsesiz kalan bu genç Türkistanlılar, Hitler’in Türkiye’ye saldırı planlarını engellemiştir oysa. “Türk, Türkle savaşamaz” diyen Hayit ve arkadaşları, Nazilerin Türkiye’ye saldırı planlarını ve savaşın kaderini değiştireceklerdir.

Hayit, Almanya’da kalıyor

Rusların bu Türkistanlıları idam etmeleri üzerine, Amerikalılar kalanları teslim etmekten vazgeçer. Baymirza Hayit’in “gurbet” serüveni aslında yeni başlayacaktır.

Artık yurdu olmayan bir gazidir...

Savaş; yıkıp geçmiştir herşeyi...

Memleket uzaklardadır. Ana-baba uzaklardadır. Eş-dost uzaklardadır.

Hayit, savaşmak için geldiği topraklarda kalır...

Kendini ilme, kültüre ve Türkistan’ın kurtuluşuna adar. “Canım qurban Türkistan” yeminini aklından hiç çıkarmaz. Eserler kaleme alır bu özgürlük savaşını anlatmak için.

1945’ten itibaren Milli Türkistan dergisinde yazılar yazmaya başlar ve vatanında binlerce kilometre uzakta özgürlük savaşına, kaldığı yerden devam etmeye karar verir. Bu kez de İngilizlerin yardımlarıyla Türkistanlılar Cemiyetini ve kongresini toplar. Türkistan’da yapılanları dünyaya duyurmaya çalışır. 1950’de Münster Üniversitesi’nde Türkoloji eğitimi alır “Felsefe Doktoru” ünvanı ile taltif edilir. Aynı üniversitede yıllarca öğretim görevlisi olarak çalışan Dr. Baymirza Hayit Türk dünyası üzerine 13 kitap, 15 risale ve 400’den fazla makale yazar.

Bunlar Türkçe, Almanca, İngilizce ve Rusça yayınlanır. Bugün birçok Türk boyu ve özellikle Orta Asya’daki Türk gerçeği Dr. Baymirza Hayit’in çalışmalarıyla dünya literatüründe yer bulur.

1962’de eşi Ruth Hanım’la tanışan Hayit, ikisi erkek üç evlat ve 7 torun sahibi.

Üç yıl önce geçirdiği beyin kanaması yüzünden tekerlekli sandalyeye mahkum olan Dr. Baymirza Hayit, Parkinson hastası ve şu anda ciddi bir sağlık sorunu yaşıyor.

Buna rağmen bizi kırmayarak konuşan Türkistan’ın bu “aksakalı”, tarihin içinde aktif olarak rol almanın verdiği bir ağırlığı da üzerinde taşıyor.

1939’da ülkesinden ayrılan Dr. Baymirza Hayit ancak 1993’te yeniden doğduğu topraklara gider: “Hiçbir şey eskisi gibi değildi. Oradaki eşimden olan oğlum vefat etmiş. Torunlarımı görebildim, akrabalarımı ziyaret edebildim.”

Uğruna savaşlar verdiği ülkesi, onu ancak 10 gün bağrına basacaktır... Devlet yetklileri, onu “hain” olduğu gerekçesiyle derhal sınırdışı ederler...

Yüzbaşı Baymirza Hayit...

Boynu bükük bir coğrafyanın o yiğit evladı gözyaşları içinde Almanya’ya döner...

Türkiye’nin kendisini ve arkadaşlarını kabul etmemesine rağmen..

Ülkesi Türkistan’ın kendisini yıllar sonra 10 gün içinde sınırdışı etmesine rağmen...

Gönlü Türkistan bozkırları kadar engindir Hayit’in!

Bütün bunları dinledikten sonra, sessizce ama bir çığlık kadar güçlü içimizden şu cümleyi fısıldıyoruz:

“Tanrı sen bilan” Yüzbaşım!

(*) "Tanrı seninle" Yüzbaşım!

[Bostandere]

güzel paylaşım

[๏๒รєรรเ๏ภ]

eline sağlık

[Tathar Elanessé]

eline saglık,teşekkürler