Ruh Hastasi Ünlüler...

[Tathar Elanessé]

Ruh Hastasi Ünlüler...
Ruh sıkıntısının birçok değişik biçimi vardır. Bunlara tanı koyarken
kullanılan adların bazıları (örneğin, depresyon ve endişe) günlük hayatta
da kullanılır. Bu durum bu sıkıntı türlerini anlamayı kolaylaştırabilir; ama
adlarının tanıdık olması bazen de insanların bu sıkıntı türlerinin ne kadar
şiddetli olabileceğini ve kişinin normal bir hayat sürmesini ne ölçüde
engelleyebileceğini bütünüyle görememelerine yol açabilir. En yaygın ruh
sıkıntısı türlerinin bazıları aşağıda anlatılmaktadır.

Endişe

Endişe günlük hayatın herhangi bir yanı konusunda sürekli olarak, gerçekçi
olmayan kaygılar duyulmasına yol açabilir. Endişe çeken kimseler
yerlerinde duramayabilir ve uyumakta güçlük çekebilir. Kalp atışlarının
hızlanması, mide bozuklukları, çarpıntılar ve kasların gerilmesi gibi fiziksel
belirtiler de olabilir.

Panik krizleri

Panik krizi birdenbire hiç beklenmedik bir dehşete kapılmayı içerir. Kriz
belirtileri nefes tıkanması, kalp çarpıntıları, göğüs ağrıları, boğulma
duygusu, titreme ve baygınlık olabilir. Panik krizleri aniden gelebilir. Bu
krizleri gerçek bir tehlikeye gösterilen tepkilerden ayıran da budur.

Fobiler

Fobi belli bir duruma ya da nesneye karşı duyulan, makul olmayan bir
korkudur. Bazı durumlarda fobiler o kadar şiddetli olabilir ki kişinin hayatını alt
üst edebilir. Hayvanlardan, yüksekten, uçağa binmekten ve kapalı yerlerden
korkmak yaygın fobiler arasındadır. Agorafobi (açık alanlardan korkma) o
kadar felce uğratıcı bir korku olabilir ki insanlar evlerinde hapis kalıp dışarıya
çıkmaya cesaret edemeyebilir.

Depresyon

Depresyon insanların ruh durumlarının kötüye gitmesine, umutsuzluğa
kapılmalarına, değersiz olduklarını düşünmelerine, motivasyon
kaybetmelerine ve kendilerini bitkin hissetmelerine yol açabilir. Depresyon
uykusuzluğa, iştahsızlığa ve kişinin kendi gözündeki değerinin azalmasına
neden olabilir. İnsanların günlük hayatlarını sürdürebilme güçlerini etkiler ve
fiziksel sağlığını bozabilir.

Manik depresyon

Aynı zamanda ‘çift kutupluluk’ (bipolar disorder) olarak da bilinen manik
depresyon kişinin ruh halinin derin bir depresyonla büyük coşku ya da
‘yükseklik’ dönemleri arasında gidip gelmesine yol açar. Manik dönemler
sırasında aşırı hareketlilik, dağınık bir şekilde düşünme, ilginin kolaylıkla
dağılması, sinirlilik, pervasızlık, utanç ve korkulardan sıyrılıp ileri atılma
görülebilir.

Şizofreni

‘Şizofreni’ düşünme ve algılama bozukluklarına yol açan bir grup hastalığa
verilen isimdir. Şizofreni olan kimselerde hayal görme, sesler işitme, asılsız
inançlar ve paranoya gibi belirtiler görülebilir. Bu kimseler şaşkın ve içlerine
kapanık bir halde olabilir. Şizofreni insanları en güçsüz durumda bırakan
ruh hastalıklarından biridir ve insanların günlük işlerini yapma ve günlük
hayatlarını sürdürme gücünü ciddi ölçüde etkileyebilir.


En ünlü ruh hastaları

İnsanlık tarihi, ileri düzeydeki yaratıcılık ile ruh hastalığının çoğu zaman el ele gittiğini gösteriyor. Yaşamımıza renk katan ve dünyamızı değiştiren birçok ünlü isim, şizofreni, depresyon ve birden fazla kişilik gibi ruh hastalıklarıyla boğuştu.

ABD'li ünlü siyasi mizah yazarı Art Buchwald, yaşamında iki kez depresyon geçirdiğini açıklayarak, karanlık kalmış bir sayfanın açılmasına yardımcı oldu. Buchwald, hayatın çok zor koşullarından gelerek başarıya ulaşmayı sindirebilmenin bir mücadele olduğunu ve bu nedenle birçok ünlü kişinin sürekli terapi gördüğünü belirtti.

Tarihe adını altın harflerle yazdıran ruh hastalarının başında ‘‘Ruhçözüm-lemenin Babası’’ Sigmund Freud geliyor. Kimse, Freud'un bu yönüne eğilmezken, seks ve para, psikiyatride devrim yapan doktor için birer saplantı halindeydi. Freud, sevdiği bir kadına 900 mektup yazdı. Freud, sık sık derin depresyona giriyordu. Freud'un kafasının içindeki kasırga, onu insan davranışlarını anlamaya sürükledi. ‘‘Odipus Kompleksi’’, ‘‘Rüya Teorisi’’ ve ‘‘Bilinç’’ tezleriyle dünyanın insana ilişkin anlayışını değiştirdi. Ama, aynen bazı hastaları gibi Sigmund Freud da depresif bir kişiliğe sahipti.

Bir pop ikonu haline gelen Marilyn Monroe, kronik depresyon yüzünden sürekli psikiyatrist denetimindeydi. Doktorların verdiği ilaçları alkolle birlikte alıyordu. Ünlü yıldız, giderek dengesiz hale geliyordu. Son filminin çekimi sırasında işinden kovuldu. Monroe, bir süre akıl hastanesinde tedavi gördü. Ancak, aslında bir esmer ve asıl adı ''Norma Jean'' olan Monroe, üzerinde ağırlaşan hayat yükünden 36 yaşında intihar ederek kurtulmayı tercih etti.

‘‘ABD'nin en çok sevilen Başkanı’’ Abraham Lincoln de yaşamı boyunca sık sık depresyona girdi. Lincoln, bunalımlar sırasında mide sancıları çeker ve gözleri yanardı. Kendi ifadesine göre, ilk aşkı Ann Rutledge öldükten sonra, ‘‘bir çılgın’’ haline geldi. Aynı dönemde, intihar etmesin diye sürekli dostlarının gözetiminde kaldı. Lincoln, bunalımlarından, hukuk ve siyaset ile ilgilenerek kurtulmaya çalıştı. Abraham Lincoln, köleliği kaldıran başkan olarak tarihe geçti.

TOLSTOY MANİK DEPRESİFTİ

Leo Tolstoy da bir manik depresifti. Sürekli intiharı düşünürdü. Tolstoy, dine sarılarak rahatlama yolunu seçti. ‘‘Savaş ve Barış’’ ve ‘‘Anna Karenina’’ gibi klasiklerin yazarı, bir dostuna yazdığı mektupta, ‘‘Hayatta mutluluk diye bir şey yok, sadece bazen görünür gibi oluyor, o kadarcık’’ diyordu.

Ünlü ressam Georgia O'Keefe de depresifdi. 30 yaşına kadar boyadığı tüm tabloları bir gün yaktı. Kocası, kendisinden 40 yaş genç bir kadınla kaçınca akıl hastanesine konuldu. O'Keefe, hastaneden çıktıktan sonra ABD'nin en güzel doğa manzaralarını yaptı.

Ünlü fizikçi Isaac Newton bir şizofrendi. O dönemde kimse Newton'un neden çılgın biri olduğunu tam anlayamadı. Çılgın Newton, yerçekimi yasalarını ortaya çıkardı. Hastalık hastasıydı ve annesine bile saldırmıştı. Zaman zaman depresyona da girerdi. Yemeden içmeden kesilir uyku uyuyamazdı.

ABD'nin en ünlü komedyenlerinden Roseanne ''çok kişilikli'' bir yapıya sahip. Roseanne, daha bir çocuk iken, ailesinde cinsel tecavüze uğradı ve sürekli kötü muamelenin hedefi oldu. Roseanne, hala sık sık depresyona giriyor ve çeşitli saplantıları var. Kazandığı parayı terapsitlerine veriyor. Roseanne'nin, dayanılmaz ve trajik tecrübeleriyle baş edebilmek işin ''çok kişilik'' geliştirdiği belirtiliyor.

UZUN BİR LİSTE Depresif oldukları bilinen diğer bazı ünlü isimler şunlar:

SANATÇILAR Vincent Van Gogh, Mikelanj, Mark Rothko

YAZARLAR William Faulkner, F. Scott Fitzgerald, Joseph Conrad, Tennesee Williams, Eugene O'Neill, Virginia Wolf

MÜZİSYENLER İrving Berlin, Sting, Eric Clapton, Ray Charles, Kurt Cobain (intihar etti), Hector Berlioz, Sherly Crow

BİLİM ADAMLARI Buzz Aldrin, Steven Hawking, Karl Paul Link, Salvador Luria

ALINTIDIR