Büyük Düşünürler...

[M@D_VIPer]

Thales
Bilimsel düsüncenin göreli olarak en arinmis biçimiyle ilkin Miletli Thales’de ortaya çiktigini görüyoruz. Thales, dar anlamiyla felsefe tarihinin basinda bulunan düsünürdür. Onun için Yunan felsefesi- dolayisiyla da bu felsefeye dayanan Bati kültür çevresinin felsefesi – Thales ile baslatilir. Nitekim Aristoteles de, Metafizik’indeki sözü geçen felsefe tarihi taslaginda,ilk filozof olarak Thales’i ele alir.
Thales’in hayati ve felsefesi üzerine bildiklerimiz hem az hem de pek güvenilir degil.Thebai’den Ionia’ya gelmis bir ailedenmis. Ünlü Atinali kanun koyucu Solon ile Lidya Krali Kroisos’un çagdasi.Asagi- yukari 625- 545 yillari arasinda yasamis oldugu saniliyor.585 yilindaki günes tutulmasini önceden hesaplayip haber vermis.Misir’da bulundugu söyleniyorsa da, pek belli degil.Yalniz Misirlilarin geometrisinden çok sey bildigi anlasiliyor.Aristoteles’ten ögreniyoruz ki, Thales suyu,sivi olani, arkhe, yani her seyin basi, kökü, ilkesi sayiyormus.Onun felsefesinin özü bu imis. Her sey sudan türer, yine suya döner.Düz bir tepsi gibi olan yer de su üstünde, sonsuz Okeanos’ta yüzer.
Thales’in ögretisi, kolayca görülebilecegi gibi, mythos ile büsbütün ilgisiz degil.Örnegin burada Okeanos sözü geçiyor. Yunan mitolojisinde Okeanos (Okyanus)tanrilar ile insanlarin babasidir.Sonra Thales suya “tanrisal” diyormus. Bu damythos’un etkisini göstermektedir. Ögretisine mythos böylesine karistigina göre, Thales’e neden “felsefenin babasi” deniyor? Onu “felsefenin babasi”yapan, dogu görüsünü deneylere ve bu deneyleri düsünce ile islemeye dayatmak istemesi, buna girismesidir.
Dogayi açiklamak için girisilen en eski denemelere – soyut olarak dile getirilmemis olsa bile- belli bir düsünce kilavuzluk etmektedir; bu da: “ Hiç’ten hiçbir sey meydana gelmez” düsüncesidir (Aristoteles, bunu hakli olarak belirtiyor) Bundan dolayi kendisi meydana gelmemis ve yok olmayacak olan bir varligi her seyin ilknedeni olarak kabul etmek gerekiyordu. Meydana gelmemis ve yok olmayacak olan varlik da, kendi kendisiyle özdes kalan, kalici olan bir ana maddedir,arkhe’dir. Thales’in göz önünde bulundurdugu da maddi bir varlik olan su’dur.Suya anamadde (arkhe) deniyor, her sey kendisinden olustugu için. Her sey sudan, bu anamaddeden çiktigi için de, ondan kurulmustur.