DURUKULİ veya MİRİKINA

[F@sTaLaFisT@]

Durukuli», hava karardıktan sonra ortalıkta dolaşan biricik maymundur. Bu garip yaratık gündüzleri sık yaprakların arasında veya ağaç kovuklarında gizlenir. Böylece gün ışığının, hassas gözlerine zarar vermesinin önüne geçer. Sincaptan biraz daha iridir.
Durukuli'nin genel olarak uykusu hafiftir. En ufak bir gürültü duyunca uyanır. Arkadaş canlısı olduğundan, birçok ailelerin aynı ağaç kovuğunu paylaşmaları mümkündür.

Bazen erkekle dişi aynı inde yaşarlar. Bir insan, ailenin barındığı ağacın yanından geçecek olursa, küçük çizgili suratlar ne olduğunu anlamak için kovuğun ağzında belirirler.
Durukuli, akşam vakti ve geceleyin son derece hareketli ve gürültücüdür. Ağaçların üzerinde, en sevdiği yiyecek olan böceklerin peşinde dolaşırken, yankılar uyandıran kedimsi çığlıklar atar. Kızılderililer bu sebepten ötürü ona, «şeytan maymun» adını takmışlardır.
Bununla beraber durukuli tatlı huyludur. Vatanı olan tropikal Güney Amerika'da evcil hayvan olarak beslendiği evleri dev örümceklerden, hamam böceklerinden, sıçanlardan ve kırkayaklardan temizlediği söylenir. Temizliği ve sevimliliği dolayısıyla çok sevilir. Misafir gelince doğru kutusunun içine sığınır, fakat sonra başını uzatıp yabancılara merakla bakar. İyi muamele görmediği takdirde, hiddetinden tükürür ve ısırır. Esaret hayatında uzun müddet yasayamaz.
Bu hayvanlara bazen, «baykuş maymun» denildiği de olur. Başları yuvarlak, gözleri de tabak gibidir. Birbirine yaklaşan simsiyah bir çizgi ve beyaz bir şeritle süslü kısa yüzü, uzun tüylerden meydana gelmiş bir yaka ile çevrilidir. Maymunun vücudu paslı kahverengi, yahut kmlımsı gri bir kürkle kaplıdır. 30 santimlik vücuttan biraz daha uzun olan kürklü kuyruğun püsküllü bir ucu vardır. Durukuli, çoğu Yeni Dünya maymunlarının aksine, kuyruğundan bir cismi kavramak yolunda faydalanamaz. Yumuşak kürkün içinde gizli kısa kulakları, bilimsel dilde hayvana, «aotes» yani «kulaksız» denilmesine yol açmıştır. Bu hayvan her şeye rağmen maki'nin Amerika'daki bir benzeri olarak kabul edilebilir.
Yakın bir akrabası, biraz daha iri, fakat gözleri daha ufak, bilimsel adı: «Callieobus» olan, «Titi maymunu» dur. Bu maymun gündüzleri Brezilya'nın balta girmemiş ormanlarında ve Ekvator Güney Amerikasf nm birçok bölgelerinde avlanır.