Ülkeler

[CaKaLBoT]

emeğine sağlık saoalsın...

[Bostandere]

Sırbistan

Sırbistan 1990'larda dağılmaya başlayan Yugoslavya Federasyonu'nun son mirasçısı.

SIRBİSTAN'IN KÜNYESİ
Nüfus: 7,5 milyon (2002 nüfus sayımı, Kosova'nın iki milyon nüfusu hariç)
Başkent: Belgrad
Yüzölçümü: 88.361km2
En yaygın diller: Sırpça
En yaygın din: Hıristiyanlık
Ortalama ömür: Erkeklerde 71, kadınlarda 76 yıl (BM)
Para birimi: 1 dinar = 100 para
Başlıca ihraç ürünleri: Mamül mallar, gıda, canlı hayvan, makina, ulaşım teçhizatı
Ortalama yıllık gelir: 2.680 dolar (Dünya Bankası, 2006)
İnternet uzantısı: .yu
Uluslararası telefon kodu: +381

Şubat 2003’te Yugoslav Parlamentosu’nun aldığı kararla kurulan Sırbistan ve Karadağ devleti, 2006'da feshedildi.
Karadağ, Sırbistan'dan ayrılma yönünde karar verdi.
Eski devletin uluslararası kuruluşlardaki üyelikleri Sırbistan'a bırakıldı.
Ancak Karadağ'ın kopuşuyla, Sırbistan'ın denize çıkışı kalmadı.
GENEL BİLGİLER
1990’larda dağılmaya başlayan Yugoslav Federasyonu’ndan geriye kalan son iki ülke olan Sırbistan ve Karadağ 2002 yılı Mart ayında, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra komünist bir düzende kurulan devletten geriye kalanları bir kenara bırakıp Sırbistan ve Karadağ adı altında daha gevşek bir birlik oluşturmaya karar verdi.
Avrupa Birliği’nin arabuluculuğunda varılan anlaşma, Karadağlıların da bağımsızlık taleplerine bir çözüm formülü bularak Balkanlar'daki sınırların daha fazla değişmesini önlemeye yönelikti.
Yeni birliğin temelindeki anayasal anlaşma 2002 Aralık’ında hazırlandı. Öngörülen yapıya göre devletin federal bir başkanlık yapısı, federal düzeyde savunması ve dışişleri bakanlığı olacaktı.
Ancak iki cumhuriyet kendi ekonomileri konusunda kendi siyasetlerini izleyen, yarı bağımsız devletler olarak düşünüldü.
Kosova da hukuki olarak kağıt üzerinde Sırbistan’a ait olsa da fiilen uluslararası idare altında. Bölgenin statüsü bağımsızlık isteyen Arnavutlarla bölgede azınlık olan Sırplar arasında ateşli bir tartışma yaratıyor.
Bu konuda yürütülen görüşmelerin 2006 sonuna dek tamamlanması hedefleniyor.
Tito'nun mirası
Sırbistan, Karadağ, Slovenya, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Makedonya’dan oluşan Yugoslavya Sosyalist Cumhuriyeti 1945’te ilan edildi.
Otoriter komünist lider Josip Broz Tito liderliğndeki dönemde etnik gerginlikler bastırıldı. Federasyonun ömrü Tito’nun 1980’de ölümünden sonra 10 yıldan ibaret oldu.
Milliyetçi Sırp lider Slobodan Miloşeviç döneminde, ülke parçalanarak kanlı olaylara sürüklendi.
Slovenya ve Makedonya’nın federasyondan kopuşu nispeten barışçı bir ortamda geldi. Ancak Hırvatistan ve Bosna’da şiddetli savaşlar yaşandı.
1992’den 2003’e kadar geçen sürede ise Yugoslavya Federal Cumhuriyeti adını alan devleti oluşturanlar, yine sadece Karadağ ve Sırbistan’dı.

Yugoslavya'yı iç savaşlar parçaladı
1998’de özerk Kosova bölgesinde şiddet olayları alevlendi. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Arnavutlarca desteklenen Kosova Kurtuluş Ordusu UÇK, Sırp yönetimine karşı açıkça ayaklandı.
Şiddet olayları tırmanırken Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç üzerindeki baskı da artıyordu. Yüzbinlerce mülteci, Arnavutluk, Makedonya ve Karadağ’a kaçtı.
NATO 1999 Mart ayında Kosova ve Sırbistan’a hava saldırıları düzenledi. Sırp güçleri bölgeden çıkarıldı ve denetim Birleşmiş Milletler idaresine geçti. Ancak Kosova'nın statüsü konusunda hala nihai bir çözüm sağlanmış değil.

Kosova bölgesi ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayın
Sırbistan ve Karadağ federasyonunun kurulması üzerinden bir kaç hafta olmuşken ülke, Sırbistan Başbakanı Zoran Cinciç’in suikaste uğraması ile karışıklığa sürüklendi.
Reformlar konusunda öncü olan Cinciç, Slobodan Miloşeviç’in Lahey’deki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemeisne teslim edilmesinin arkasındaki başlıca isimlerden de biriydi.
Yetkililer olaydan Miloşeviç ile bağlantılı organize suç örgütlerini sorumlu tuttular. Bunun ardından başlayan operasyonlarda binlerce kişi yakalandı.
2005 yılında Avrupa Birliği Sırbistan ile üyelik sürecini başlatacak bir Ortaklık Anlaşması imzalanması için hazırlıklara girişti.
Ancak bu çalışmalar, savaş suçu zanlıları Radko Mladiç ve Radovan Karaciç'in yakalanaması konusundaki tartışmalar dolayısıyla askıya alındı.
LİDERLER
Sırbistan Cumhurbaşkanı: Boris Tadiç
Başbakan: Voyislav Koştunitsa
Slobodan Miloşeviç'in devrildiği eylemlerin başını çeken Koştunitsa, 2004 baharında Sırbistan başbakanı oldu.
Koalisyon hükümeti, Sırbistan Demokratik Partisi (DSS) ile Miloşeviç'in kurucusu olduğu Sosyalist Parti'den aldığı desteğe dayanıyor.
Hükümet, aranan savaş suçlularının Lahey'deki Uluslararası Saval Suçları Mahkemesi'ne teslim edilmesine yeterli çaba göstermediği gerekçesiyle eleştiriliyor.
Koştunitsa bu görev öncesinde Yugoslav Federasyonu'nun cumhurbaşkanıydı.
Genel olarak ılımlı görülen Koştunitsa, Kosova bölgesine özerklik verilmesini kabul edilyor ancak bağımsızlık taleplerine karşı çıkıyor.
Hükümet ayrıca, AB üyeliği sürecinde ilerlemeyi ve yolzulukla mücadele etmeyi vadediyor.
1944 doğumlu Koştunitsa'nın uzmanlık alanı hukuk.
MEDYA
Sırbistan medyasındaki değişim süreci Miloşeviç’in 2000 yılı Ekim ayında devrilmesinden kısa süre önce başladı; ancak bu olayla birlikte ivme kazanarak sürdü.
Miloşeviç’in yerini yeni bir liderin alacağı anlaşıldığında medya kurumları geçmişle bağlarını koparıp değişim açıklamları yapma telaşına düştü.
Miloşeviç’in sözcülüğünü yapar durumdaki Sırbistan Radyo Televizyonu (RTS) ateşe verildi, üst düzey yönetim kadrosu görevden alındı.
Kanalın ismi geçici olarak 'Yeni RTS' şeklinde değişti, yeni bir yönetim atandı. Diğer medya kurumlarında da benzer olaylar yaşandı.
Miloşeviç yanlısı medya siyasi sansür uygulamasından sıyrılmış oldu. Önceki dönemde bağımsızlıklarını korumak için mücadele veren kurumlar da sadece taraf değiştirmekle yetinen diğer kurumlara göre çok daha kapsamlı yayınlar yapar oldular.

Basın zaman zaman baskıdan şikayetçi oluyor
Basında ise günlük Danas gazetesiyle, haftalık gazete Vreme yeni hükümeti eleştiryor. Haftalık gazete NIN ve Radio B92 de açıkça sürtüşmeye giriyor. Hükümet baskısının yerini ise otosansrü almış durumda.
Sırbistan’da 500 radyo istasyonu ve 200 kadar televizyon kanalı faaliyet gösteriyor. Bunların yüzde 90’ının haber yayını yok ve eğlence ağırlıklı programlar yapıyorlar.
Geri kalanları ise çeşitli hükümet birimleri ve siyasi örgütlenmelerin etkisi altında.
Kosova’da 45 yıllık komünizm ve Belgrad’ın 10 yıl süren baskıcı yönetimi ardından Arnavut kökenli gazeteciler 1999 Haziran’ında yeniden serbestçe çalışabilecekleir umuduyla işlerine döndüler.
Ancak serbest bir medya ortamı varolan ve yeni ortaya çıkan özellikle de iş dünyasına suç örgütlerine ve siyasi gruplara bağlı olan çıkar grupları açısından arzulanır bir durum değildi.
Bu nedenle gazetecilerin susturulması ya da sindirilmesi için açık ya da gizli girişimlerde bulunuldu.
Uluslararası kurumlar da Sırbistan Kosova ve Karadağ’da bağımsız medya için bazı destek programları başlattı.
Bu programlar özel medya sektörünü geliştirmeyi ve profesyonellik düzeyini yükseltmeyi, ülke genelinde doğru ve tarafsız bilgi erişimi sağlanmasını etnik azınlık gruplarının kendi dillerinde medyayı geliştirebilmesini ve etnik gruplar ve kültürlerarası medya işbirliği sağlamayı amaçlıyor.
Örneğin Kosova’da İsviçre hükümeti farklı etnik gruplardan oluşan Kosova halkına tarafsız haber kaynağı oluşturması için Blue Sky radyosunu destekliyor.