Önyargı

[GooD aNd EvıL]

Önyargı (prejudice) ya da peşin hüküm, belirli bir grubun üyelerine, salt bu gruba aidiyetleri dolayısıyla ve toptan gösterilen olumsuz tutumdur. Bu olumsuz tutum, her türlü gerçek kanıttan yoksun olarak peşinen üretilmiştir ve bireyden ziyade gruba yöneliktir.

Literatürde, önyargıları ele alan pek çok öykü, roman veya tiyatro oyunu örneği vardır. Fakat bunlar arasında, Franz Kafka'nın Dava ve Şato adlı romanları özel bir yer tutar. Dava'da roman kahramanı K'ya ve dolayısıyla onun şahsında ait olduğu etnik gruba karşı olumsuz önyargılar söz konusudur. Ve roman kahramanı sadece bu nedenle mahkum edilip hapse atılmaktadır.

Şato'da ise, özelleştirilmemiş yabancılara, yani genel olarak yabancılara karşı Şato sahibinin (köydeki iktidar sahibi) önyargısı temel alınmakta, köylüler bu önyargıyı benimsemese de yabancılara karşı ayrımcılık yapmaktadırlar.

Önyargılar, sosyal psikologların da uzun zamandan beri ilgisini çekmiştir. Literatürde 1920'li yıllardan bu yana belirli aralıklarla önyargı araştırmaları bulunmaktadır. 1930'lu yıllarda La Pierre'in araştırmalarıyla başlayan bu gelenek, 1950'lerden itibaren Adorno ve arkadaşları, Pettigrew, Rokeach gibi araştırmacılar tarafından sürdürülmüştür.