Borat

[Stinq]

Zıpır Kazak'ın Amerika macerası



Borat geliyor ve komedi anlayışımızı ciddi bir sarsıntıya, hatta depreme uğratıyor. Tamam, bu konuda tecrübeliyiz. Kimleri, kimleri görmedik... Hatta bunların arasında Austin Powers serisi, Jim Carrey'in ilk filmleri, Mr. Bean'in marifetleri gibi inanılmaz zevzeklik ve zevksizlik örnekleri de vardı. Ama İngiliz Yahudisi Sacha Baron Cohen'in bu ilk filmi, doğrusu hepsini aşıyor. Cohen'in Yahudiliğini özellikle ön plana çıkardım. Irkçı olduğumdan değil ama Borat'ı anlamak için Yahudi mizahını ve Woody Allen'dan da çok, Mel Brooks filmlerini bilmek yararlı olabilir. Ve işte sonuç olarak Kazakistan'da adeta isyan çıkartan, İngiliz-Kazak ilişkilerini allak-bullak eden ve kendisinden hayli söz ettiren film karşımızda. Çok özetle, yanında habire Ermenice konuşan şişman mı şişman yardakçısı, bir eski model kamera ve sınırlı bir parayla ABD'ye gelip 'bu ülkenin değerlerini Kazaklara anlatmak amacıyla' bir belgesel çekmeye çalışan TV'ci Borat'ın New York'ta başlayıp Kaliforniya'ya dek uzanan öyküsü. Bu garip, absürd ve şaşkın 'yol filmi', temel gücünü Cohen'in komedi anlayışından alıyor. O öncelikle iyi bir gözlemci: Büründüğü Kazak ve genel olarak da bugün hayli koyu bir sefalet, inanılmaz bir maçoluk ve kolay silinemez önyargılarla birlikte yaşamakta olan eski Sovyet cumhuriyetleri mantalitesini ve kimliğini iyi kavramış. Ayrıca, en kaba haliyle Amerikan tarzı yaşamın ve ABD'ye özgü değerlerin bir yabancıya ilk bakışta nasıl görüneceğini de... Ve öncelikle bir TV kişiliğini, sonra da ona dayalı bu filmi, bu temel ögeler üzerine kurmuş. Pardon: Komedinin belki en ilkel biçimi olan ayıp ve çirkin şeylerden (cinsel şakalar, 'gay'lik yorumları, beden sıvılarımızı boşaltma biçimleri, vs.) klasik düşüp kalkmalara ve itişip kakışmalara 'el şakaları'nı da ihmal etmeyerek! Sonuç? Aslında bir yanıyla bir kabalık ve çirkinlik başyapıtı. Ama niçin yadsımalı, yer yer güldürüyor. Ve yer yer de ciddi biçimde düşündürüyor: Bunca ırkçılığı, bunca önyargıyı, bunca çelişkiyi dünyamız hâlâ nasıl barındırıyor diye...

Borat * *
(Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan)
Yönetim ve müzik: Sacha Baron Cohen
Senaryo: S. B. Cohen, Anthony Hines Görüntü: Luke Geissbuhler, Anthony Hardwick
Oyuncular: Sacha Baron Cohen, Ken Davitian, Luenell, Bob Barr, Pamela Anderson, Alan Keyes/ İngiliz yapımı.