Uydu Kurulumunu Öğrenmek İsteyenler Buraya!!!

[jockeя]

Şu anda 640 Gbps kapasiteli bir tek sualtı kablo sistemiyle dünyanın 200 ticari haberleşme uydusunun toplam taşıma kapasitesinden (260 Gbps) daha fazlası gerçekleştirilebiliyor. Yine de uydular olmadan dünya çapında hiçbir ses veya data şebekesi tamam sayılamaz. TeleGeography 'nin "2001 uluslararası bandgenişliği raporuna göre dünya ülkelerinin neredeyse yarısı uluslararası bağlantılar için uydulara mahkum durumda. Araştırma grubunun analisti Stephan Beckert'a göre fiberoptik hatlar şebeke kuranlara neredeyse sınırsız bandgenişliği sağlayabiliyor. Ancak coğrafi bakımdan ulaşılabilirliği sınırlıdır. Öte yandan uydular neredeyse sınırsız coğrafi erişim olanağı sağlarlar ama sağladıkları bandgenişliği sınırlıdır.

Geçtiğimiz iki yılın herbirinde hizmetin yagın olarak götürüldüğü yersel güzergahlarda bandgenişliği maliyetleri her yıl %50 ucuzladı. Oysa uydu kapasitelerinde maliyetler sabit kaldı. Gerçekten de jeosenkron uydu işleticileri SES Astra ve GE Americom dahil vergi öncesi %80 dolayında kar açıklıyorlar.

Azgelişmiş ülkelerin internet servis sağlayıcılarının internete bağlanmakta kullandıkları ana IP omurga (backbone) bağlantısı TeleGeography'nin raporuna göre bugün uydu işleticilerinin "en hızlı gelişen" hizmet alanını oluşturmaktadır. ..Örneğin New Skies sisteminde IP trafiği 1999 da gelirlerinde %7paya sahip iken 2000 yılında yaklaşık %25 mertebesine çıkmıştır. Uydu işletmecilerini düşündüren şey bu pozitif trendin daha ne kadar sürdürülebileceğidir. Yersel ve denizaltı kablo hatlarının kurulumu pazarda başlayan yokuş aşağı gidişe rağmen nefes kesen bir hızla sürdürülmektedir. Beckert'a göre yersel şebekeler geliştikçe uydu işletmecilerinin noktadan noktaya hizmet sağlayabilecekleri alan fırsatları azalacaktır.
Ülkemizin dahil olduğu Orta Doğu bölgesinde TV yayınlarını izlemekte uydu kullanımı oranları birçok bakımdan avrupayı geçmiş durumdadır (yukarıdaki fotoğrafa bakınız). En az olan Lübnan %15.3, Ürdün %27.7, Umman 27.8, Katar 27.8, Suudi Arabistan %61, Birleşik Arap Emirlikleri %75, Kuveyt %77.3 oranında uydu tv yayını izleyen eve sahiptir.

Uyduların kapasite kullanım oranları bakımından ise karşılaştırıldığında çok farklı sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Örneğin Eutelsat için bu kullanım (tüm uydu filosu bakımından) %94'ü bulmaktadır. Bunun açılımı şöyle... %53 TV / Radyo / DBS / DTH, %17 İnternet Omurgası, %15 kurumsal hizmetler, %7 Multimedya hizmetleri, %2 Telefon (sabit/mobil), %6 Yedek.

Diğer bazı uydu şirketlerinin transponder kapasiteleri ve kapasite kullanım oranları şöyledir:. Arabsat 88 transponder %70, Asiasat 110 %66, Astra 194 %95, Eutelsat 328 %95, Intelsat 1177 %70, NewSkies 258 %55, Nilesat 11 %95, PanAmSat 714 %81, Türksat 44 %85 . Burada transponder sayıları 36MHz kapasitenin katları cinsinden verilmiştir. Büyük ölçüde boş durmakta olan Eurasiasat uydumuzla, tamamen boş duran Anatolia1 ve Newsat uydularının transponderleri hesaba katılmamıştır. (Hesaba katılması halinde muhtemelen TürkTelekom bölgedeki kapasite kullanımı en düşük işletmeci çıkacaktır.

Bölgede uydusu olan şirketler ve sahibi oldukları komple uyduların sayıları şöyledir.: PanAmSat 23, Eutelsat 19, İntelsat 19, GE 16, SES 11, Loral 10, Lockheed-M 6, NSS 5, Telenor 3, Hispasat 3, Türksat 3, Arabsat 2, Nilesat 2.... Eutelsat ve SES/Astra'nın diğer şirketlerden leasingle aldıkları kapasiteler dahil edilmemiştir.

Bölge ülkelerinin bu alandaki girişim düzeyleri de farklılıklar göstermektedir. Faal durumda 5 DBS ve DTH işletmecisi platform var. Showtime, Orbit, ART, StarSelect, PehlaTV(Pehla Hintçede "birinci" demek).... Katar ve Bahreyn ülke çapında etkili bir MMDS (Microwave Delivery System = Telsiz digital kablo da denebilir) kurmuşlar. Birleşik Arap Emirlikleri ise 2000 yılında sofistike bir yeraltı fiberoptik kablo sistemini faaliyete geçirdi. Dubai ve Abu Dabi ' belirli bölgelerinde hem teknik hem de ticari bakımdan oldukça başarılı olduğu söyleniyor. E-Vision denen 64 kanallı bu sistemin 2001 sonuna kadar 200bin eve bağlanmış olacağı söyleniyor (biraz şüpheli).
Irak ve Iran'da uydu resmen yasak biliyorsunuz. Ama herikisinin de uydu yayınları var. Bu hafta yapılan bir açıklamaya göre Irak vatandaşları da yakında abonelik bazında yabancı TV kanalı izleyebilecekler. Enformasyon bakanlığının açıklamasına göre önümüzdeki birkaç gün içinde Irakta" 8 uydu kanalı halkın izlemesine açılacak" Abonelik ücretinin bir devlet memurunun ortalama maaşının 2 katı olan aylık 10,000 ile 12,000 dinar dolayında olduğu açıklandı. Ancak sözkonusu uydu kanallarının isimleri açıklanmadı. Irak'ın halen 2 TV kanalı var. Birisi resmi Irak Televizyonu, diğeri ise başkanın büyük oğlu Uday Saddam Hüseyin 'in sahibi olduğu Youth(gençlik) TV. Temmuz 1998 de Bağdat kendi uydu kanalını başlattı. Ancak halen uydu yayınları Irakta resmen yasak.
Bildiğiniz gibi çanak sadece uydudan gelen sinyalleri belirli bir noktada yoğunlaştırmaya yarayan bir tür ayna gibi olduğundan almancada Spiegel (ayna) denilmektedir. Verimliliği ise doğrudan büyüklüğü ile geometrisindeki kusursuzluktan başka birşeye bağlı değildir. Aslında son 10 yıl içinde ülkemizde üretilen çanaklarda önemli ölçüde bir kalite artışı ve fiyat düşmesinin gözlendiği rahatlıkla söylenebilir. Kopyenin kopyesi kalıpla üretilen devasa verimsiz polyester çanakların da, basit sıvama atelyelerinde kötü bir teknolojiyle üretilen saç ve aluminyum çanakların da devri bitti. Artık milyon dolarlık yatırımlarla üretim yapan fabrikasyon teknikleri söz konusu. Ama yine de ülkemizde on yıl önce de üretilen parabol offset ve pime-focus dışında herhangi bir yeni teknoloji çanak üretimi henüz yok. Geometri olarak ülkemizde sadece tek odaklı parabol antenler satılmaktadır. Cassegrain, Gregoryen ve Planar tiplerin piyasamızda(ithal de olsa) pek bulunmadığını belirtelim. Sol tarafta resmi görülen Lüneburg lensli multifokus radom antenler bizde hiç mi hiç bulunmaz. Belki askeri tesislerde bulunan küre, yarımküre "radom" anten görenlerimiz olmuştur ama o da uzaktan, o kadar. Planar antenlere gelince, komşumuz yunanistanda üretilip (Attisat) dünyaya satılıyor. Bizim haberimiz bile yok. Türkiyede satılan parabol antenlerin ise tümünü tek odaklı yuvarlak ve 1,5m den küçük ise offset, büyük ise ortadan beslemeli (prime focus) olduklarını farzetmek hatalı olmaz. O yüzden eğer çanağı türkiyeden alacak isek seçeneklerimiz büyüklüğü dışında sadece sabit/hareketli, metal/polyester oluşuna ve markasına bağlı kalmaktadır. Kullanıcı iseniz ve montajcınıza güveniyor iseniz, normalde antenin seçimine katılmanız hatta anteni görmeniz bile gerekmiyor. Aşağıda yazacaklarımızı montajcınız genellikle bildiğinden size en uygun maliyet ve dayanıklılık koşullarına göre seçimi o yapacaktır. Ancak genelde size bu bazda hizmet verebilecek bir montajcıyı uygun maliyetle bulabilmeniz oldukça güç olduğundan size yine de bazı şeyleri kendiniz bilmenizi öneriyoruz.Ayrıca eğer uydulara meraklı iseniz, dünyada mevcut çeşitli uygulamalara ilişkin aşağıdaki bilgiler de sanırız sizin için oldukça ilgi çekici olacaktır.


Çanak büyüklüğü

Almak istediğiniz yayınlar bulunduğunuz yöreye farklı güçlerde ulaştığından kimilerini 40cm çanakla alabilmekte iken kimilerini 7m çanakla bile istenen kalitede almanız mümkün olmaz. Çanağı tam gereken büyüklükte seçmek de göründüğü kadar kolay değil. Çünkü herhangi yayının bulunduğunuz noktadan en az ne büyüklükte bir çanakla alınabileceği sabit bir bilgi değildir, zamanla tercih ettiğiniz kanallar veya uydudan alınabilme koşulları değişeceğinden uzun vadede elinizdeki çanağın kullanılma riskini tümüyle sıfıra indirebilecek bir seçim hemen hemen mümkün değildir. Bize göre seçeceğiniz yöntem aşağıdakilerden biri olmalıdır. Izlemek istediğiniz kanal az bilinen, (örneğin Japon NHK Premium gibi) bir kanalsa bu durumda bu kanalı iki yıldır 1,5m çapında bir çanakla izlemekte olan bir arkadaşınız veya uyducunuz yakın dönemde herhangi bir değişikliğin sözkonusu olup olmadığını veya bu büyüklüğün ne derece yeterli olduğunu size oldukça doğru bir şekilde söyleyebilir. Öte yandan genel amaçlı bir seçim yapmak ve fazla abartmamak kaydıyla seçeneklerinizin olabildiğince fazla olmasını istiyorsanız size maliyetini de dikkate alarak 1.5m veya 2.0m hareketli bir sistem seçebilirsiniz. Bu size sisteminizin diğer özelliklerine de bağlı olarak en az 1000'den fazla kanal yayın alma imkanı verecektir. Ancak böyle bir sistemin teknik gerekleri oldukça ayrıntılı olacağından kullanıcı olarak kendinize, servis için de uyducunuza güveninizin tam olması gerekir. Ayrıca yine de böyle bir sistem türkiyeden izlenebilen tüm kanalları izlemek için yeterli olmayacaktır.

Sadece Türk kanallarını izlemek için 60cm tek çanaklı ucuz (analog) bir sistem veya daha büyük çaplarda 2-3 çanaklı bir sistem seçebilirsiniz. Sabit çapları 60-150cm arası 2-4 çanaklı türk ve yabancı yüzlerce kanaldan oluşan analog ve digital bir sistem de seçebilirsiniz.
Çanakların sabit olması arıza olasılığını azaltacak, herhangi arıza durumunda tüm kanalları kaybetme olasılığını da oldukça düşürecektir. Çok özel durumlar dışında 200cm den büyük çanak kullanmanıza gerek olmaz. O yüzden çanak büyüdükçe sağladığı kazanç artışına karşılık maliyeti oldukça pahalıdır.

Eğer size gereken çanağın çapını daha profesyonel bir yöntemle belirlemek istiyorsanız Uydu Frekans Listeleri 'mizden size gereken uyduya ait LyngSat frekans tablosunu tıklayıp o uydudaki almak istediğiniz kanalın önüne geliniz. Kanal adının bulunduğu satırın sağdan ikinci (beam = hüzme) hanesindeki kelimeye tıkladığınızda o frekansın yayınlandığı hüzmenin ayak izi tablosunun bulunduğu sayfaya ulaşırsınız. Bu üzerinde EIRP çizgilerinin bulunduğu bir harita parçasıdır. Bu haritada sizin bulunduğunuz yer hangi çizginin içinde kalıyorsa o çizgiye ait dBW değerine bakınız. Bu değerden aşağıdaki tabloya göre size gereken çanak çapına ulaşabilirsiniz. Ulaştığınız çanak çapı çok kesin olmamakla birlikte size bir fikir verecektir.




Çanak Çapı (cm)
45 50 60 70 90 120 150 180 230 280 370 480 600
dBW
54 52 50 48 46 44 42 40 38 36 34 32 30



Çanak cinsi

Çanak seçerken belki de en öncelikle dikkate alınması gereken şey çanağın koyulacağı yerdir. Örneğin İstanbul gibi tepelerden oluşan bir kentte ve bu tepelerden birine yakın oturuyorsanız, çanak kuracak yer olarak da çatı gibi açıkta ve yüksekte kalan bir yer seçmişseniz o zaman 3mm aluminyumdan sıvanmış bir çanak kullanmayı aklınıza bile getirmemelisiniz.
Gerçi bu çatılardaki 10mm demiri birkaç sene içinde eritip bıçak ucu kadar sivri çöp kadar dayanıksız hale getiren asit rüzgarlarına karşı korozyon mukavemeti bakımından aluminyum saça göre çok daha dayanıklıdır ama lodos veya bir başka kuvvetli rüzgar birkaç kuvvetli sarsışta söküp alamaz ise vibrasyon etkisiyle zaman içinde yorup bağlantı noktalarını lime lime eder yırtıp alır. İyi sıkılmamış yaysız bir vida bulduğunda döndürerek açar ve söküp atar. Sonuç olarak böyle ince bir çanağın birkaç sene dayanması bile neredeyse mucize olur. Rüzgar gücünün etkisini önemli ölçüde zayıflatan perfore (delikli) saçtan yapılma (mesh tipi) çanaklar ülkemizde zor bulunmaktadır. Bunların da düşmanı üzerindeki en dayanıklı epoksid boyayı geçebilirse alttaki saçı hemen yiyerek delikleri kocaman hale getirip çanağı öldüren asit rüzgarıdır. (Bu rüzgarların yaptıklarını görünce insan ciğerlerimizin nasıl olup da bu havaya delinmeden dayanabildiğine şaşırmadan edemiyor.) Rüzgarlı yöreler için ülkemizde önerebileceğimiz tek uygun alternatif CTP (cam takviyeli polyester) antenlerdir. Asit rüzgarlarına ve orta şiddetteki rüzgarlara karşı inanılmaz derecede dayanıklı olan bu çanakların da zamanla içine nem işlemesi, sıcak ve soğukla bu gözeneklerin çalışarak cerkot denilen kaygan en üst tabakayı alttaki metalize polyesterveya taşıyıcı tabakadan ayırması veya çanağın geometrisini (verimini) bozacak şekilde deforme olmasına yol açması söz konusudur. Üretim sırasında kullanılan teknikler ve hazırlanan polyester macunun içinde küçük hava habbelerinin kalmamış olması çanağın ömrü bakımından son derece belirleyici olmaktadır.
Çanak cinsi derken, üzerine monte edildiği ayak (mount) yapısının da son derece önemli olduğunu. Bazı tiplerin çok kısa sürede korozyona uğradığını vidaların bulunduğu yere kaynadığını, kaynak yerlerinden içeriye doğru korozyon işleyerek dayanıklılığını yok ettiğini çevre felaketi bir çöp hale geldiğini belirtelim.
Uygulama zorluklarına rağmen uygun durumlarda düşey duvara L ayakla montajın (rüzgar v.s avantajları bakımından) tercih edildiğini, çanak seçimi sırasında bu imkanın da gözönünde bulundurulması gereğini hatırlatalım.


Multifocus Uygulamaları

Çatıların ve öngörünüme açık alanların çanakla dolmaması için pekçok çare düşünülmüş. Tabii birinci çare aynı uydudan gelen yayınların sinyallerinin civarda diğer ihtiyacı olanlarla paylaşılması. Bu bireysel sistemler için çok uygun ve gerekli bir çözüm, ama çoğu zaman çeşitli nedenlerle uygulanmıyor. Örneğin bir arap ülkesinde çekilen soldaki resimde tek binanın çatısında 50 kadar çanak yeralıyor. Böyle yerler Türkiyede de var. Çanak sayısını azaltmak için ikinci çare de birden çok konumdaki uyduların tek çanakla alınması. Bunun için yaygın olan da örneğin Hotbird+Astra gibi birbirine yakın iki konumdaki uyduların multifokus çanaklarla alınması. Dikkat ediniz bunun için genelde gerçekten de çift odaklı bir çanak gerekmiyor. Normal parabole düşen heriki uydunun sinyallerini farklı noktalara yerleştirilen iki LNB ile toplamak mümkün. Burada püf noktası uydular birbirinden uzaklaştıkça çanağın daha küçük yüzeylerinden etkili şekilde yararlanılabiliyor olması nedeniyle giderek olanaksız hale gelmesi. Birbirine 6 derece kadar mesafedeki uydular için kullanılması ise o kadar yaygın ki buna uygun monoblok multifocus LNB'ler bile yapılmış. Aslında bizim 10, 13, 16,19 derece doğu uydularının yayınlarını almamızda da yaygın kullanım alanı bulabilir. Ancak, kimse uğraşmıyor. Multifokus çanak, veya bu iş için düşünülmüş herhangi belirli çanağa uygun bir kelepçe mevcut değil. Mevcut olmayan diğer birçok şeyin yanında bir bu mu eksik kaldı demeyiniz, çünkü bu en basit olanı. Amerikada bunun küçücük çanak için dört odaklısını yapmışlar. Avrupada Triax'ın dört LNB için olan çanakları var. Bunlar hep normal parabol geometrisiyle çalışan multifokus uygulamaları. Bir de gerçekten yeni olan "Wavefrontier" çanağı far. Toroidal deniyor. Bunun özelliği birbirine iyice uzak uydulardan 16 taneye kadar LNB ile çalışabilmesi. Küçük olanı 55cm, büyüğü 90cm olan iki modeli var. Ayni büyüklükte olan parabol çanaklar kadar verimli olduğu ve montajının çok kolay olduğu söyleniyor. Firma 1999'da kurulmuş. Merkezi Kore'de, araştırma geliştrme merkezi Rusyada. Zaten Toroidal'in matematiksel modelinin ve formülünün bilgisayarlar sayesinde keşfdildiği merkez Moskova. Üretim tesisleri Taiwan'da, satış merkezi ise Irvine, Kaliforniya, ABD. Tekniği gerçekten çok karışık. Uydudan gelen sinyal ana yansıtıcıdan iki defa yansıtılarak bir çizgi üzerinde oluşturulan çok sayıdaki odağa yansıtılıyor. Ana yansıtıcı bir elipsoid, yardımcı yansıtıcı ise Toroidal + Elipsoid. Toroid geometrisi bir antende ilk defa kullanıldığı için adına toroidal demişler. Daha önceki çiftyansıtıcılı Cassegrain ve Gregoryen çanaklarda hiperboloid, paraboloid ve elipsoid geometrileri kullanılmıştı. Ancak bu çanakların hepsi tek odaklı çanaklar idi ve çeşitli avantajları nedeniyle halen de üretiliyor ve kullanılıyorlar. Bu anten ise prensip olarak Gregoryen yansıtıcılı antene benziyor ancak formülü değişik. Yardımcı yansıtıcının geometrisi hiperboloid yerine bir sanal "toroid" ana yansıtıcı ise elipsoide benziyor. Parabolik formülü hiç yok. Yardımcı yansıtıcı konveks-konkav. Yani bir düzlemi konveks iken ortogonal düzlemi konkav. Tam şekilleri ayrıntılı matematiksel hesaplar, matematik ve fizik denklemleri ile elde ediliyor. Adını "Toroidal çok uydulu anten" koymuşlar. Hareket eden aksamının olmaması hareketli çanağa göre daha güvenilir yapıyor. Ayrıca en önemli avantajı bu çanağın aldığı çok sayıda uydu sinyalinin çok sayıda kullanıcı tarafından da paylaşılabilmesi. Hareketli çanakla bu mümkün değil. Polar antenle herhangi anda sadece bir tek uydunun yayınları izlenebilir.
Çanak alanında bir diğer yeni icat da "kurması kolay anten" denebilir. Biliyorsunuz özellikle bu işi ilk defa yapacaklar için çanak kurması yönlendirmesi çok çetrefil bir iştir. Ama artık soldaki anten sayesinde daha önce hayatında hiç çanak kurmamış olanlar da istediği uyduya bakan bir çanağı çabucak kurabilecekler. Hem de pusula, eğimmetre, sahametre, spektrum analizör..v.s..bunların hiçbiri gerekmeden.
Bir uydunun bulunduğumuz yere göre konumu ile, o gün o saatteki güneşin konumu arasında belirli ve sabit bir ilişki olduğunu biliyor muydunuz? İşte bu ilişki çanağımızı bir uyduya göre ayarlama işini çook kolaylaştırmakta kullanılabiliyor. Çanağın üzerine serigrafi ile yatay bir cetvel skalası basılmış. LNB ile çanağın tepesi arasına da plastik bir cetvel skalası takılıyor(Çanakla birlikte veriliyor, ama siz sonradan sökersiniz, çünkü bu parça size sadece ayar sırasında lazım). Çanağı istediğiniz uyduya ayarlayabilmek için tek yapmanız gereken tek şey "gölge ile cetvelin kesişme noktasını gereken yere ayarlamak". Gereken yerin neresi olduğunu ise zaten program size söylüyor. Eğer uydu alıcınız "Samsung" ise gölgeyi tam nereye ayarlamanız gerektiğini televizyonunuzda görüyorsunuz. Eğer başka herhangi marka bir uydu alıcısı kullanıyorsanız o zaman verdikleri programı bilgisayarınıza yükleyeceksiniz. Bulunduğunuz ili söylediğinizde (enlem ve boylamını kendisi biliyor), ve bir de hangi uyduyu ayarlamak istediğinizi söylediğinizde (bilgisayar/uydu alıcınız zaten gününü saatini biliyor ve X ve Y nin ne olması gerektiğini (hangi çentiği hangi çizgiye denk getireceğinizi) hemen hesaplayıp önünüze getiriyor. Aslında bu hesap hiç de göründüğü kadar basit değil, yani önünüze bir logaritme cetvelini alıp birkaç çarpma bölmeyle kendiniz hesaplamanız neredeyse olanaksız. Derin astronomi bilimi hesapları gerektiriyor. Amaa, bütün bunlara hiç gerek yok, adamlar program yapmış, bilgisayar şaak diye hesaplayıp önünüze koyuyor. Size düşen ise sadece çanağı kımıldatıp çentiği onun gösterdiği çentiğin üstüne getirmek. O zaman uyduyu tam olarak bulmuş oluyorsunuz. Ondan sonra ise artık sadece uydu alıcısını sinyal seviyesi göstergesine çevirip sinyali en fazla hale getirmek kalıyor....Tabii bu ayarları sadece güneş varken yapabilirsiniz. Çanağı gece ayarlayacak iseniz bu sistem size yaramaz.


Çanak Verimi

Alacağınız çanağın verimli olup olmadığını nasıl anlarsınız? Kokusuna bakarak, cebinizden kumpas, metre çıkarıp şurasını burasını ölçerek, f/D oranına bakarak, en iyi markanın hangisi olduğunu öğrenerek, Metal, offset, ithal, beyaz oluşuna bakarak, satıcıya çanağın kazanç dBi degerini, etkinlik yüzdesini sorarak, dökümanından bakarak? Kestirmeden cevabı söyleyelim. Anlayamazsınız.
Satıcınız size satmak istediği çanağın en iyisi olduğunu, *** marka olanların, offset olanların, ithal olanların, TV şirketlerinin satın aldığı modellerin en iyisi olduğunu söyleyecektir. (Araba alırken doktordan olması gibi TV şirketlerinin tercih ettiği çanağın da sizin için en uygun olması akla yakın görünse de biraz dayanaksız gelmektedir.)
Satıcınızın ve hatta çanağınızın üreticisinin çanağın etkinlik yüzdesi ve kazancı gibi teknik değerleriyle arası pek iyi değildir. Çanağa ilişkin (şayet bulabilirseniz) teknik dökümanların hazırlanışından bunu kolayca anlayabilirsiniz. Bunları ölçen bağımsız tüketici kuruluşları hatta soran müşteri de pek olmadığından satıcınız bu sorunuza şayet hazırlıksız yakalanmamışsa size avrupanın SMW gibi iddialı üreticilerinin kullandığı etkinliği %70, kazancı 55cm/36dBi olduğunu söyleyecektir. (Tabii inanmazsanız siz kendiniz ölçün ?)
Gerçi kendiniz bu değerleri tam inandırıcı bir biçimde ölçemezsiniz ama kurulduğunda (biraz da kurucusuna bağlı olarak) anten kendi kalitesini ve verimini belli eder. Çanak az-el yönlendirmesinin, LNB odak uzaklığının ve polaritesinin tüm ince ayarlarının yapılmasından sonra aynı şekilde, aynı LNB ile aynı uydunun takatini bildiğiniz aynı yayınına sahametrenizin okuduğu sinyal şiddeti ve kalitesi için başka bir çanakla okuduğunuz değerleri karşılaştırdığınızda iki çanak arasında hangisinin daha iyi olduğu hakkında bir fikir edinebilirsiniz. Aslında sahametre her zaman için elzem de değildir. Aldığınız en zayıf analog yayındaki çapakların yoğunluğu size bu konuda bir fikir verecektir. Digital uydu alıcılarında ise zaten genellikle sinyal şiddeti ve kalitesi BER hata oranı göstergesi var. Ama, eğer işiniz buysa veya sık sık çanak kuruyor iseniz her yeni denediğiniz çanak için böyle bir karşılaştırmayı yapabilmek üzere standart olarak kullanacağınız bir LNByi elinizde tutmanız ve her uydudan belirli kanallar için daha önce ölçtüğünüz bazı değerlerin kaydını tutmanız yararlı olacaktır.
Belli başlı çanak üreticilerinin emsal özellikteki çanakları arasındaki performans farkının da genellikle ince ayarda gösterilebilecek titizliğin sağladığından çok fazla olmadığını belirtelim. Önemli farklar genellikle yanlış odak ayarı, kusurlu LNB, yanlış feed gibi farklardan kaynaklanmaktadır. En iyi şekilde üretilmiş bir çanağın bile kötü nakliye sırasında en kötü verimi sağlayacak deformasyona uğrayabileceğini hatırdan çıkarmayalım. (Çanağa profilden baktığımızda tek bir çizgi yerine 8 görüyorsak çanak deforme olmuş demektir.)
Ayrıca iyi ayarlanmış ve sabitlenmiş bir çanak sol/sağ aşağı/yukarı yönlerde kuvvetlice çekiştirmenize rağmen yayını kaybetmemeli, bıraktığınızda da eski kazanç seviyesine ulaşabilmelidir. Aksi halde çanak yeterince rijid olmadığından kısa sürede verimini kaybedip işe yaramaz hale gelebilir.
Şimdilerde DiSEqC1.2 uyumlu motorlar sayesinde artık hareketli anten mekaniğine de ayrıca ihtiyacınız yok. Sabit anten olarak aldığınız bir anteni bu motorlar sayesinde kolayca motorluya dönüştürebiliyorsunuz. Bu motorların 90, 120, 150cm çanaklar için olanları var. Çanağınızın daha büyük olmaması, ayrıca kurulacağı yerin de çok rüzgarlı olmaması gerekiyor. Soldaki resimde görülen motordan başka herhangi bir parçaya da gereksiniminiz yok. Tabii eğer digital uydu alıcınız DiSEqC1.2 uyumlu ise (şimdilerde üretilenlerin hemen hepsi uyumlu). Ancak kurma ve ayar işlerinin hiç de kolay olmadığını peşinen bilmelisiniz. Bu şekilde çanağınızdan aldığınız yayın sayısını en az 10 kat arttırabilecek bir uyducu kaç paranızı alısa alsın haketmiş olacaktır.
Özellikle saç çanaklarda üzerinde tırnakla kazınamayan epoksi tipi boya olması çok önemlidir, çünkü boya kalktığında çanak korozyona karşı hiç korunmasız kalacağından süratle işe yaramaz hale gelir. Ancak her çanağın veriminde hiçbir azalma olmadan istendiği zaman istenen renge kolayca boyanabileceğini belirtelim.