Kişilik Bozuklukları

[GooD aNd EvıL]

Eşlik edebilen psikiyatrik bozukluklar:
-Majör depresyon
-Distimi
-Sosyal fobi
-Agorafobi
-Kişilik bozuklukları (sizotipal, paranoid, çekingen k.b. ile)
Çocukluk cağında görünümü:
Yalnız başınalık, benzer yastakilerle arkadaşlığında bozukluk, derslerinde
düşüklük ile belirebilir.
Tedavi:
Kişilerin kendileri nadiren başvurmaktadırlar. Genellikle yakınları tarafından
tedaviye getirmektedirler. Bireysel terapi yanında grup terapilerinden de
yararlanabilirler.
ŞİZOTİPAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU:
Aşağıdaki belirtilerden en az 5 adedinin varlığı ile giden, genç erişkinlik
döneminde başlayan düşünsel ya da algısal çarpıklıkların ve olağandışı
davranışların yani sıra yakın ilişkilerde aniden rahatsızlık duyma, sıcak ilişkilere
girme becerisinde azalmanın olduğu sosyal ve kişiler arası yetersizlikler
durumudur.
1-Referans fikirleri(olayların ve bazı durumların kendisi ile ilişkili olduğu,özel
ve olağandışı bir anlamının olduğu seklinde yanlış yorumlar) .
2-Davranışlarını etkileyecek boyutta, yetiştiği kültürel değerlerle uyumlu
olmayan garip inanışlar ya da büyüsel düşünce (örneğin gaipten haber vermeye
inanmak, falcılık ve medyumlarla temas,ruh çağırma seanslarına katılmak,altıncı
his, telepati gibi)
3-Olağandışı algi yaşantıları (illüzyonlar gibi)
4-Garip bir düşünüş biçimi ve konuşma (konudan uzaklaşan, belirsiz, fazla
ayrıntıcı gibi)
5-Kuşkuculuk, paranoid düşünceler
6-Yüz ifadelerinin kişinin içinde olduğu duygusal durumunu yansıtamaması,
bunun kısıtlı olması ya da uygunsuz (duyguya zıt bir yüz ifadesi gibi) olması
7-Acayip ,alışılmadık ,kendine özgü davranış ya da görünüm
8-Birinci derece akrabalar hariç yakın dostların olmaması
9-Yakın ilişki ile de azalmayan aşırı sosyal kaygı, paranoid korkular
Bu kişiler olaylar oluşmadan önce bunları bilebileceklerini, özel yetenekleri
olup, başkalarının düşüncelerini okuyabileceklerini düşünebilirler. Olayların
gerisinde kimsenin anlayamadığı özel manalar olduğunu düşünebilirler.
Başkalarına karsı büyüsel kontrol uygulayabileceklerini düşünebilirler. Farklı
olağandışı algıları olabilir. Yanlarında görünmeyen birinin varlığı, görüntü ve
mırıldanmalar işitme, bunu kullanarak medyumluk ve vantriloklukla para
kazanan kimseler vardır. Başkalarıyla sert, kısıtlı, sosyal ilişki acısından
uygunsuz bir tarzda iletişim kurarlar. Başkaları ile sadece gerektiği anda
iletişime girerler. Birlikte geçirilen sure uzadıkça başkalarından farklı olarak
rahatlayacakları yerde daha tedirgin ve kuşkucu olurlar.Uygun olmayan şekilde
giyinip, insanların dikkatini çekebilirler.
Görülme oranı:
Genel nüfusta %3-5 oranında rastlanmaktadır. Erkeklerde hafifçe daha çok
görülmektedir.
Eslik eden psikiyatrik bozukluklar:
-Majör depresyon( bu bozukluğu olup kliniğe başvuranlarda % 30-50 oranında
saptanmıştır)
-Özellikle paranoid k.b. olmak üzere sizoid,çekingen ve sınırda kişilik boz.
Ailesinde şizofreni olanlarda bu kişilik bozukluğunun olma riskinin genel
nüfusa oranla daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Bir çalışmaya göre % 10 kadar
vakanın intihar ettiği saptanmıştır.
Tedavi:
Psikoterapi yanında, depresif belirtiler belirdiğinde antidepresan; hezeyanlar
varlığında antipsikotik tedavi eklenebilir.