Hikmet Çetin'in gözüyle Afganistan /27aralık

[jockeя]

Hikmet Çetin'in gözüyle Afganistan
NATO'nun Afganistan eski sivil temsilcisi Hikmet Çetin, Afganistan'da NATO kuvvetlerinin sadece askeri müdahale ile başarılı olamayacağını savundu.


NATO'nun Afganistan eski Sivil Temsilcisi ve Dışişleri eski Bakanı Hikmet Çetin, Afganistan'da NATO kuvvetlerinin sadece askeri müdahaleyle başarılı olmalarının mümkün olmadığını, bununla birlikte ekonomik ve sosyal destek yürütülmesi gerektiğini söyledi.

Son 5 yılda Afganistan'a 10 milyar dolar kaynak aktarıldığını ancak terörün bittiğinin düşünülmemesi gerektiğini belirten Çetin, "Afganistan'da terör uzun yıllar içinde halkın sürekli desteğiyle biter" dedi.

Dışişleri eski Bakanı ve NATO'nun Afganistan eski Sivil Temsilcisi Hikmet Çetin, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi toplantı salonunda 'Afganistan' konulu bir konferans verdi. Konferansa, parlamenterler, emekli askerler, diplomatlar, büyükelçiler ve gazeteciler katıldı.

Afganistan'ın NATO müdahalesinden önceki tarihi geçmişine değinen Çetin, dünyada soğuk savaş döneminin bedelini ödeyen tek ülkenin Afganistan olduğunu söyledi. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'dan çekilmesinin ardından dünyanın Afganistan'ı unuttuğunu belirten Çetin, Taliban'ın Afganistan'da bu kadar gelişmesinde ve son olaylarda batının manen sorumlu olduğunu ifade etti.

Taliban'ın güvensizlik, otorite boşluğundan doğduğunu kaydeden Çetin, Taliban döneminde radikal İslami şeklin en katı şekliyle uygulandığını ve bu dönemde Afgan kadınlarının çektiği acıyı hiçbir ulusun kadının çekmediğini dile getirdi. Dünyanın Taliban'ın gelişine aldırmadığı hatta ABD'nin Taliban'ın Afganistan'a istikrar getireceğini düşündüğünü hatırlatan Çetin, Buda heykellerine saldırılara kadar dünyada Taliban'a karşı hiçbir tepkinin olmamasını eleştirdi.

Bu durumun 11 Eylül saldırılarına kadar devam ettiğini anlatan Çetin, "Afganistan, terör devleti, kökten dincilerin eğitim, uyuşturucu mafyasınınsa üretim merkezi ve tüm bunlara karşı dünyanın en yoksul ülkesidir. NATO'nun Afganistan'da yüklendiği Barış Gücü görevi bugüne kadar ki görevlerinden farklıdır. Bu nedenle Afganistan'da 'Başarısız olduk' diyerek çekilmez.

NATO'nun, Afganistan'dan başarısızlık gerekçesiyle çekilmesi durumunda geleceği ve varlığı tartışılır duruma düşer. Afganistan'da sadece askerlerle başarılı olmak da mümkün değildir. NATO'nun mutlaka savunmanın yanında ekonomik ve sosyal desteklerde de bulunması gerekir. Aksi takdirde NATO askerleri yıllarca Afganistan'da kalmak zorunda olacak.

NATO kapsamında Afganistan'da 5 yıl içerisinde birçok gelişme yaşandı. Özellikle güvenlik alanında Taliban ve El Kaide'nin eğitim kampları dağıtıldı, ulusal askeri birlik, ulusal polis gücü kuruldu, bölgesel silahsızlandırma gerçekleştirildi. Ancak adalet, uyuşturucuyla mücadele konusunda henüz başarı sağlanamadı. Adalet konusunda eleman yetiştirmek uzun zaman alacaktır" şeklinde konuştu.

"AFGAN ÇİFTÇİSİNİN TEK GEÇİM KAYNAĞI HAŞHAŞ ÜRETİMİDİR"
Uyuşturucuyla mücadele konusundaysa BM ve NATO'nun kaynak aktarması gerektiğini aktaran Çetin, "Bu sene Afganistan'da 6 bin ton haşhaş üretildi, bu 610 ton eroin anlamına gelir ve bunun piyasa değeri de 60 milyar dolardır. Afgan çiftçisinin tek geçim kaynağı haşhaş üretimidir. Bunun yerine başka bir üretim modeli geliştirilmeden haşhaş tarlalarının yakılması, sadece terörü besleyecektir. Afganistan, haşhaş üretiminden yılda 3 milyar dolar gelir sağlıyor. Bu paranın 10 yıl süreyle dünya tarafından ödenmesi durumunda haşhaş üretimi de son bulacaktır. Mutlaka ama mutlaka Afgan tarımının desteklenmesi, Afgan çiftçilerine bedava kredi, tohum ve tarımsal girdiler sağlanması gerekir" ifadelerini kaydetti.

Afganistan'da yaşanan gelişmelerden terörün bittiği yada biteceği gibi bir izlenime kapılmanın da yanlış olduğunun altını çizen Çetin, bu bölgede terörün çözümünün uzun zaman alacağını, henüz terörist liderlerin yakalanmadığı ve her şeyden önemlisi bölgede yeni sorunların olduğunu kaydetti. Rüşvetin çok yaygın bir sorun olduğunu dile getiren Çetin, 4 yıl içerisinde ülkede 10 milyar dolar harcandığını ancak bunun çok yetersiz olduğunu kaydetti.

Çetin, uyuşturucudan dolayı Afgan parasının değerini hiç yitirmediğini ancak ülkenin hala dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olduğunu ifade ederek, "Afganistan'da hala kadın hakları, eğitimi konusunda sorunlar yaşanıyor. Nüfusun çoğu düzenli elektrik alamıyor. Doğum sırasında ölen kadın sayısında dünyada ilk sırada yer alıyor. Ekonomik ve sosyal sorunlar çözülmeden terör sadece askeri güçle çözülemez. Halkın NATO gücünden büyük beklentileri var. Bu beklentiler karşılanmadan da terör sorunun çözümü imkansız gözükmektedir" diye konuştu.

Dışişleri eski Bakanı Çetin, ayrıca Türkmenistan'dan geçecek boru hattının Afganistan üzerinden mi yoksa İran üzerinden mi geçeceğinin büyük bir tartışma konusu olduğunu söyleyerek, "Bu konuda Rusya çok dikkatli davranarak, Afganistan'a destek oluyor. Bu konu Afganistan'ın geleceğini de etkileyecektir. Herşeye rağmen dünya destek olursa Afganistan'ın kazanılabilir bir ülkedir" dedi.

Konuşmasının ardından soruları da cevaplandıran Çetin, bir soru üzerine ülkedeki gelişmelerle Irak'taki gelişmelerin birbirine benzemediği, Afganistan'da 2001 yılında ne yönetim ne de kurulu bir düzen yokken, Irak'ta beğenilse de beğenilmese de devletin varlığından söz edilebileceğini söyledi.

Irak'taki gelişmelerin Afganistan'ı olumsuz etkilediğini, hem dünyanın dikkatinin dağıldığını hem de kaynakların Irak'a aktığını belirten Çetin, ayrıca bazı terörist eylemlerin yapılmaya başladığını hatırlattı. Afgan halkının NATO'ya destek verdiğini bu nedenle ülkede başarılı olunabileceğini anlatan Çetin, NATO'nun başarılı olmak için mutlaka Afgan kültürüne karşı saygı duyması gerektiğini ifade etti.

Toplantıya katılan AK Parti Balıkesir Milletvekili Turhan Çömez'in, NATO'nun Afganistan'daki teröre karşı yaptığı müdahalenin aynısı Türkiye'de de terör örgütü PKK'ya karşı yapıp yapamayacağını sorması üzerine Çetin, NATO'nun Afganistan tarihinde ilk defa olmak üzere 5. maddeyi 11 Eylül saldırıları sonrasında yürürlüğe koyduğunu hatırlatarak, bu maddede terör saldırısının dışardan bir güç tarafından gelmesi gerektiğinin belirtildiğini, terör örgütü PKK'nın ise dünyada dışardan bir güç olarak gözükmediğini kaydetti. Çetin, bu nedenle NATO'nun terör örgütüne karşı 5. maddeyi uygulayacağını zannetmediğini dile getirdi.