Tacİrİn Sorumluluklari

[ÇaKıR-]

TACİRİN SORUMLULUKLARI

Tacirlerin, Türk Ticaret Kanunu'na göre sorumlulukları olduğu gibi diğer kanunlara göre de
sorumlulukları vardır. Bu sorumluluklar şunlardır:

1. Maliyeye (vergi dairesine) karsı sorumlulukları
2. Sosyal Sigortalar Kurumuna karsı sorumlulukları
3. BAG-KUR’A karsı sorumlulukları
4. Diğer kurum ve kuruluşlara karsı sorumlulukları


Maliyeye (Vergi Dairesine) Karsı Sorumlulukları

Vergi Usul Kanunu'na göre tacirlerin, maliyeye karsı sorumlulukları şunlardır:

Bildirimlerde bulunma
Defter tutma
Gerekli bildirge ve beyannameleri verme
Ödeme kaydedici cihaz kullanma
Geçici vergi ödeme
Vergi kesintisi(stopaj) yapma
Devamlı bilgi verme
Muhafaza, ibraz ve diğer ödevleri


Bildirimde Bulunma

Mükellefler, durumlarında meydana gelen değişiklikleri vergi dairelerine bildirmek zorundadır. Mükelleflerin vergi dairesine bildirmek zorunda olduğu hususlar, Vergi Usul Kanunu'nda sayılmıştır.

Bunlar şunlardır:

1. İşe başlamayı bildirme
2. Adres, is ve is yeri değişikliklerini bildirme
3. İşi bırakmayı bildirme

İşe Başlamayı Bildirme

İşe başlama bildirimi, ise başlamadan en az bir gün önce, bağlı bulunulacak vergi dairesi müdürlüğüne verilir. Vergi Usul Kanunu'nun 153. maddesi, aşağıda belirtilen mükelleflerin ise başlama bildirimi vermek zorunda olduklarını hükme bağlamıştır:

. İlk defa vergi mükellefi olacak olan gerçek kişiler
. Vergiye tabi ticaret ve sanat erbabı
. Kurumlar vergisi mükellefleri
. Kolektif ve adi şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları

Mükellefler, ise başladıklarını bağlı oldukları vergi dairesine bildirmek zorundadır. İşe başlama
sayılan haller şunlardır:

. Mükelleflerin bir is yeri açıp ticari ve sınai bir faaliyete bilfiil başlamış olması. Mükellefin, ticari
amaçla mal alması
. İş yeri açılmamış olsa bile mükellef, ticaret siciline veya bir mesleki teşekküle kaydolması
. Serbest meslek erbabının; muayenehane Yazıhane, atölye gibi özel is yerleri açması
. Çalışılan yere; tabela, levha gibi faaliyette bulunduğunu ifade eden işaretler koyması
. Çeşitli ilan araçlarında, faaliyette bulunduğunu ilan etmesi

Mükellefler, ise başlamayı bildirmek için işe başlama/bırakma bildirimini doldurur. Bildirime, durumlarına uygun belgeler eklenerek vergi dairesine verilir.

Mükelleflerin, durumlarına göre başlama/bırakma bildirimine eklemesi gerek belgeler şunlardır:

Gerçek Kişi Mükellefiyette Eklenen Belgeler:
· İşe başlama bildirimi
· Nüfus cüzdanı sureti
· ikametgah ilmühaberi
· İmza örneği (noter tasdikli)
· Kira sözleşmesi (kontrat) veya tapu fotokopisi

Tüzel Kişi Mükellefiyette Eklenen Belgeler:

· İşe başlama bildirimi
· Şirket ana sözleşmesi
· Şirketi temsile yetkili olanların imza örneği
· Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi'ne başvuru makbuzu
· Kira sözleşmesi (kontrat) veya tapu fotokopisi
· Şirketi temsile yetkili olanların ikametgah adresleri ve nüfus cüzdan suretleri
· Kira sözleşmesi
· Tapu fotokopisi
· Varsa ortakların vergi sicil numaraları
· Ticaret Sicili Gazetesi yayınından sonra kuruluş gazetesi

İş konuları, şehir içi veya şehirler arası yük ve yolcu taşıması olanlar, ayrıca araç alış sözleşmesini
(noterde yapılan) ise başlama bildirimine eklemek zorundadır. Bu tür is konusu olanlarda, işe başlama bildirimi en geç aracın noter satışının yapıldığı gün verilir.

Kolektif şirket ortakları, gerçek kişi olduklarından gerçek kişi olarak ise başlamayı bildirmek zorundadır. Kolektif şirketin, tüzel kişilik olarak ayrıca ise başlama bildirimi vermesi gerekir.

Bu bildirime;

Ana sözleşme örneği,
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesine ilan başvuru makbuzu,
Ortakların imza örneği,
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi yayınından sonra kuruluş gazetesi,
Kira sözleşmesi veya tapu fotokopisinin eklenmesi gerekir.

Basit Usule Tabi Mükellefiyette Eklenen Belgeler:

· İkametgah ilmühaberi
· Nüfus cüzdanı sureti
· Kira sözleşmesi veya tapu fotokopisi
· imza örneği

Adres, Is ve is Yeri Sayısındaki Değişiklikleri Bildirme

Tacir, is ve ikamet adresinde, is yeri sayısında değişiklik olması halinde vergi dairelerine bildirmek
zorundadır. Bildirimin süresi, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren bir aydır.Değişiklikler yazılı yapılır. Yazılı bildirimler bizzat elden yapılabileceği gibi posta ile taahhütlü veya iadeli taahhütlü olarak da yapılabilir.


a. Adres Değişikliklerinin Bildirilmesi:

Adres değişiklikleri, is yeri veya ikamet adresinin nakledilmesi suretiyle olabileceği gibi yetkili makamlarca cadde veya sokak adinin değiştirilmesi, kapı numaralarının değiştirilmesi suretiyle de olabilir. Her ne şekilde olursa olsun adreste meydana gelen değişiklikler yazılı olarak vergi dairesine bildirilmek zorundadır. Nakil suretiyle meydana gelen değişikliklerde, yeni is yeri sahibi ile yapılan kira kontratı veya tapu fotokopisi bildirim dilekçesine eklenir. Örneğin; Çankaya Vergi Dairesinin 7240061824 sicil numaralı mükellefi olan Ahmet Uslu, Cemal Gürsel Caddesi No.: 67/4 Kızılay adresindeki is yerini, Karanfil Sokak No.: 7/C Kızılay/Ankara adresine taşımıştır. Mükellefin bildirim dilekçesi aşağıdaki gibidir.

İş yerinin adresi, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesinin sorumluluk alanından, başka birvergi dairesinin sorumluluk alanına girebilir. Bu durumda, ayni tarihte önceki vergi dairesine isi bırakma,yeni adresin bulunduğu vergi dairesine ise işe başlama bildirimi verilir. Bu şekilde tacirin mükellefiyeti kesintiye uğramadan önceki vergi dairesinden yeni vergi dairesine devredilir. Kullanılacak fatura ve fatura yerine geçen belgelerde yeni adres gösterilir. Vergi levhası üzerine de yeni adres yazılır.

İş ve isletmede Değişikliklerin Bildirilmesi:
1. İş Değişikliklerinin Bildirilmesi:

Tacir, isinde meydana gelen değişiklikleri, bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirmek zorundadır.
Vergi dairesine önceden bildirilen ise ek olarak başka bir is yapmaya başladığında veya yaptığı islerden
bir kısmını bıraktığında bu değişiklikleri vergi dairesine yazılı olarak bildirmek zorundadır.
Tacir, Vergi Usul Kanunu'nun 158. maddesi gereğince su durumlarda is değişikliğini bildirmek
zorundadır:

Yeni bir vergiye tabi olması
Mükellefiyetlik seklinde değişiklik olması
Mükellefiyetten muaflığa geçmesi

2. isletmedeki Değişikliğin Bildirilmesi:
Tacir, isletmesinde meydana gelen değişiklikleri, bağlı bulunduğu vergi dairelerine bildirmek zorundadır. Merkeze bağlı şube açtığında, açık olan şubelerden bir veya birkaçını kapattığında, bağlı
bulunduğu vergi dairesine yazılı olarak bildirmek zorundadır.

3. İşi Bırakmayı Bildirme:
İşi birama; vergiye tabi olmayı gerektiren muamelelerin (işlemlerin) tamamen durdurulması ve
sona ermesidir (VUK mad. 161)

Tacir, ticari faaliyetlerini tamamen durdurduğunda vergi dairesine bildirmek zorundadır. İşi bırakma bildirimi, ise başlama/bırakma bildirimi doldurularak yazılı yapılır. Bildirim bizzat tacir tarafından vergi dairesine verilebileceği gibi posta ile taahhütlü veya iadeli taahhütlü olarak da gönderilebilir. Bu durumda bildirimin postaya verildiği tarih, bildirimin yapıldığı tarih olarak kabul edilir.
İşi bırakma bildirimi veren tacir, vergi levhasını vergi dairesine iade ederek iptal ettirir. Kullandığı,
onaya tabi belgelerini (fatura, irsaliye, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu,
perakende satış fişi vb.) vergi dairesine götürerek iptal ettirir. Vergi dairesinde iptal edilen belgelerle
ilgili bir tutanak hazırlanarak taraflarca imzalanır ve bir sureti tacire verilir.
Tacirler, hastalık, tatil vb. nedenlerle geçici bir süre islerini durdurmaları halinde isi bırakmış sayılmazlar. Mükellefiyetleri devam eder.
Vergi Usul Kanunu'nun 162 ve 164. maddelerinde isi bırakma sayılan diğer durumlar sayılmıştır. Bu durumlar şunlardır:

Tasfiye ve iflas Hali:

Tasfiye ve iflas hallerinde, vergi ile ilgili işlemler tamamen bitinceye kadar mükellefiyet devam eder.
Bu durumlarda tasfiye memurları veya iflas idaresi;
- Tasfiye veya iflas kararlarını,
- Tasfiye veya iflasın kapandığını, vergi dairesine ayrı ayrı bildirmek zorundadır (VUK mad. 162).

Ölüm:
Tacirin ölümü, isi bırakması hükmündedir. Mirası reddetmeyen mirasçılardan birisinin, tacirin ölümünü vergi dairesine bildirmesi varsa diğer mirasçıları bildirme yükümlülüğünden kurtarır (VUK mad.164).

b. Defter Tutma
Tacirlerin, bildirimde bulunma sorumluluklarının yanında, kazançları üzerinden vergi verme sorumlulukları da vardır. Bu nedenle faaliyetleri ile ilgili yaptıkları tüm ticari işlemleri belgelendirmek ve mükellefiyet durumlarına uygun defterlere kaydetmek zorundadırlar.

Tacir, aşağıdaki amaçları gerçekleştirmek için defter tutar (VUK mad. 174):

1. Mükellefin vergi ile ilgili servet sermaye ve hesap durumunu tespit etmek.
2. Vergi ile ilgili faaliyet ve hesap neticelerini tespit etmek.
3. Ödenecek vergiyi tespit etmek.
4. Mükellefin vergi karsısındaki durumunu, hesap üzerinden kontrol etmek ve incelemek.
5. Mükellefin hesap ve kayıtları yardımıyla üçüncü şahısların vergi karsısındaki durumlarını kontrol etmek ve incelemek.

Tacirlerin tutacakları defterler, kendilerinin dönem sonundaki durumlarının tespit edilmesini, ödeyecekleri verginin hesaplanmasını ve is yaptıkları diğer isletmelerin vergi karsısındaki durumlarının
kontrol edilmesine yardımcı olmaktadır. Bu nedenle ticari defterler muhasebe ilkelerine uygun tutulmalıdır.
Usulüne uygun tutulmayan defterler tacirler lehine delil olarak kullanılamaz.

c. Gerekli Bildirge ve Beyannameleri Verme

Tacir, yasaların getirdiği beyannameleri yazılı olarak ve belirtilen esaslara göre düzenleyerek veya düzenleterek vermek zorundadır. Beyannameler Maliye Bakanlığı tarafından bastırılarak vergi daireleri kanalıyla mükelleflere dağıtılır.

Vergi Usul Kanunu'na göre mükelleflerin faaliyetleri ile ilgili vermek zorunda oldukları beyannameler
şunlardır:

Muhtasar (stopaj) beyanname
Katma değer vergisi (KDV) beyannamesi
Yıllık gelir vergisi (GV) beyannamesi
Kurumlar vergisi (KV) beyannamesi
Münferit beyanname
Geçici (pesin) vergi beyannamesi

Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma

Perakende ticaret yapan katma değer vergisi mükellefi 1.ve 2.sınıf tacirler, ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) kullanmak zorundadırlar (ÖKCK mad.1). Ayni maddede, kimlerin ödeme kaydedici cihaz kullanacağı su şekilde belirlenmiştir:

Perakende ticaret yapan 1. ve 2. sınıf tacirler
Hizmet işletmeleri

Ödeme kaydedici cihaz kullanacak mükellefler, satın aldıkları cihazı, fatura tarihinden itibaren
15 gün içinde bağlı bulundukları vergi dairesine bildirmek zorundadır.

İlk defa ödeme kaydedici cihaz kullanacak mükellef, sırasıyla aşağıdaki işlemleri yapar:

1. Bağlı bulunulan vergi dairesinden, ödeme kaydedici cihaz kullanmak için izin yazısı alınır.
2. İzin yazısıyla yazar kasa bayiinden cihaz satın alınır ve faturasına izin yazısının tarih ve i sayısı yazılır.
3. Alınan yazar kasanın ruhsatı düzenlenir ve ruhsatı, cihazı satan bayi ile alan mükellef imzalar.
4. Yetkili servise makinenin mali hafızası ayarlatılır.

Yazar kasa kullanacak tacirin ticari isletmesinde uygulanan KDV oranları, ticaret unvanı, iş yeri
adresi, vergi dairesi ve vergi sicil numarası hafızaya yüklenir. Yüklemeden sonra 1 numaralı örnek fiş kesilir.
5. Alınan örnek fiş, vergi dairesine bir dilekçe ile ibraz edilerek Ödeme kaydedici cihaz levhası onaylatılır ve is yerinin görünür bir yerine asılır. Ödeme kaydedici cihaz levhasının alındığı gün, cihaz kullanılmaya başlanır.
Ödeme kaydedici cihaz bayiden değil de cihazı kullanan başka bir kişiden alınması halinde ise su işlemler yapılır:

a. Ödeme kaydedici cihazın önceki sahibi, makine ile ilgili vergi dairesi kayıtlarını sildirme tutanağı
tutturur.
b. Makineyi alan tacir, vergi dairesinden cihaz kullanma izin yazısı alarak makineyi servisine götürür. Ayrıca, satıcıdan aldığı fatura veya gider pusulası ile vergi dairesinin tuttuğu kayıt sildirme tutanağını yetkili servise ibraz eder.
c. Makinenin, servisinde mali hafızası sökülerek yeni bir hafıza takılır. Takılan hafızaya kullanacak tacirin ticaret unvanı, adresi, vergi dairesi vergi sicil numarası ile uygulanacak KDV oranları kaydedilir.
d. Yenilenen hafızadan 1 numaralı örnek fiş alınıp vergi dairesine dilekçe ile başvurarak ödeme kaydedici cihaz levhası onaylattırılır.Onaylanan levha iş yerinin kolayca görülebilecek bir yerine asılır.

Ödeme kaydedici cihazların, bir ruhsatnamesi vardır. Ruhsatnamede makinenin seri numarası bulunur. Makineyi satan mükellefler seri numaralarıyla birlikte makineleri kime sattıklarını Maliye Bakanlığına (bağlı bulundukları vergi dairesine) bildirmek zorundadır.

Vergi levhası
iş yerinin merkezine
Şubelerine
Satış mağazalarına
Çiftçilerin zirai faaliyetleri ile ilgili alim satım işlerini yürütmek için açtıkları yazıhanelerine
Taşıt isletmelerinde
Yazıhanelere
Taşıtlara
İş yerlerinde kat veya reyon olması halinde her kat veya reyona ayrı ayrı
Adi şirket, kolektif ve adi komandit şirketlerde her ortak için ayrı ayrı vergi levhası asılması
gerekir.

e. Geçici Vergi Ödeme

Gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, vergilendirilme dönemlerine ait vergilerinden
mahsup edilmek üzere geçici vergi ödemeleri hükme bağlanmıştır.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, kazançlarını, elde ettikleri dönemi takip eden yılda beyan ederler. Verdikleri beyana göre hesaplanan vergi, üç eşit taksitte ödenir. Bu uygulama devletin vergi alacağının bir yıl gecikmesine neden olmaktadır. Bu nedenle devlet, mükelleflere gelir ve kurumlar vergilerinden mahsup edilmek üzere geçici vergi uygulaması getirmiştir.
Basit usulde vergilendirilenler ile sadece gayrimenkul sermaye iradi elde edenler hariç, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri geçici vergi ödemek zorundadır. Geçici vergi 1998 vergilendirme döneminden önce yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile beyan edilen gelir üzerinden hesaplanırken, 1999 yılı başında bu uygulamadan vazgeçilmiştir. Bunun yerine üçer aylık dönemlerde kazancın tespit edilerek beyanname ile beyan edilmesi yükümlülüğü getirilmiştir. Geçici verginin üçer aylık dönemleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

1. Dönem: ocak, şubat, mart
2. Dönem: nisan, mayıs, haziran
3. Dönem: temmuz, ağustos, eylül
4. Dönem: ekim, kasım, aralık

Bu dönemler sonunda hesaplanan kazanç 45 gün içinde vergi dairesine bildirilerek hesaplanan geçici vergi, ayni süre içinde ödenir. Bu uygulama da 2000 yılından itibaren 6 aylık dönemlerde beyanname verecek şekilde değiştirilmiştir. (2000 yılı için ikinci altı ayda, geçici vergi beyannameleri üçer aylık dönemler halinde verilecektir.) 6 aylık dönemler halinde tespit edilecek kazançların bildirim süresi de 45 gündür. Yılın ilk altı aylık dönemine ait geçici vergi beyannamesi, 15 ağustos tarihine kadar verilir ve tahakkuk eden vergi aynı süre içinde ödenir.2000 yılı için ikinci6 aylık dönemin geçici vergi beyannameleri, üçer aylık olarak verilecek ve tahakkuk eden vergi bu dönemde ödenecektir (temmuz, ağustos, eylül 15 kasımda: ekim, kasım, aralık 15 şubatta). 2001 yılından itibaren geçici vergi beyannameleri 1999 yılında olduğu gibi üçer aylık dönemler halinde verilecektir.

Geçici vergi yükümlülüğü yerine getirilirken, önceki dönemlerde ödenen geçici vergi varsa, hesaplanan geçici vergiden düşülerek kalan tutar vergi dairesine ödenir. Örneğin; 2001 yılının 1. döneminde 50.000.000 TL geçici vergi ödeyen mükellef, 2. dönemde hesaplanan geçici vergiden 1. dönemde ödediği 50.000.000 TL'yi düşerek kalan tutarı öder.

1. Geçici Vergiye Esas Kazancın Tespiti
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, geçici vergi dönemleri itibarıyla vergiye tabi kazançlarının tespitinde, yıllık gelirlerinin tespitinde uymaları gereken esaslara uymak zorundadırlar.
Gelir vergisi mükellefi, ticari ve mesleki kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu'nda yer alan esaslara uyar. Tespit edilen geçici vergi matrahından, geçmiş yıl zararı varsa düşülür ve kalan tutar üzerinden vergi hesaplanır. Yeni ise başlayan mükellef, ise başladığı tarihten itibaren geçici vergi ödemekle yükümlüdür. İşe başlama tarihinden itibaren geçici vergi döneminin sonuna kadar elde edilen kazanç üzerinden hesaplanan geçici vergiyi, süresi içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine öder.
İşi bırakan mükellef ise isi bıraktığı dönemden sonraki dönemler için geçici vergi ödemez. İşi bıraktığı döneme ait geliri üzerinden hesaplanan geçici vergi; dönem sonunda ve süresi içinde bağlı
bulunduğu vergi dairesine ödenir. Sonraki dönemler için geçici vergi beyannamesi vermez ve vergi ödenmez. Örneğin; 1 Haziran 2000 tarihinde isi bırakan bir mükellef, isi bıraktığı döneme kadar elde ettiği kazancı tespit ederek hesaplanan vergiyi 15 Ağustos 2000 tarihi aksamına kadar bağlı bulunduğu vergi dairesine öder. Haziran 2000'den sonraki dönemler için geçici vergi beyannamesi verilmez.


2. Geçici Verginin Hesaplanması, Beyanı ve Ödenmesi

Geçici vergi, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin dönem sonlarında tespit ettikleri kazançları üzerinden hesaplanır. Gelir vergisi mükellefleri, tespit edilen kazançlarının %15'i; kurumlar vergisi mükellefleri ise kazançlarının %20'si oranında geçici vergi öder.
Birinci dönemde hesaplanan geçici vergiden, varsa geçici vergiye tabi kazançlarla ilgili tevkif edilmiş (vergi stopajı) vergi düşülerek kalan geçici vergi, süresi içinde beyan edilir ve ödenir. Sonraki dönemlerde hesaplanan geçici vergi, tevkif edilmiş vergilerle birlikte, önceki dönemde ödenen vergiler de düşülerek ödenir.
Vergi ödeme sürelerinin son günü, tatil gününe rastlarsa, tatilden sonraki ilk mesai günü beyanname verilebilir ve vergi ödenebilir.

3. Geçici Verginin Mahsubu
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, yıllık faaliyetleri, sonucunda elde ettikleri gelirlerini, gelir vergisi beyannamesi ve kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan ederler. Beyan edilen gelir üzerinden mükellefe yıllık vergi tahakkuk ettirilir. Tahakkuk ettirilen yıllık vergiden, yıl içinde ödenen geçici vergiler mahsup edilerek (düşülerek) mükellefin ödeyeceği vergi tutarı bulunur.
Geçici verginin, yıllık vergiden mahsup edilebilmesi için ödenmiş olması şarttır. Ödenmeyen geçici vergi mahsup edilemez. Mükellefin tahakkuk etmiş, fakat ödenmemiş olan geçici vergi borcu, yıllık gelir veya kurumlar vergisi tahakkuku yapıldığı tarihte terkin (silinir) edilir. Ancak, tahakkuk ettiği tarihten terkin edildiği (silindiği) tarihe kadar işlemiş olan süre için gecikme zammı alınır. Mükellefin yıl içinde ödemiş olduğu geçici vergi tutarının yıllık vergisinden fazla olması halinde, mükellefin yazılı talebi ile varsa başka vergi borçlarına mahsup veya kendisine iade edilir.

f. Vergi Kesintisi (Stopaj) Yapma
Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı elde eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, aşağıda sayılan ödemelerden, ödeme yapılacak kişilerin vergilerine mahsuben vergi kesintisi (stopajı) yapmak zorundadırlar (GVK mad. 94). Yaptıkları bu vergi kesintisini, muhtasar beyanname ile bağlı bulundukları vergi dairesine beyan etmek ve ödemek zorundadırlar. Yapılan vergi kesintisi, ödeme yapılan kişilerin o dönemle ilgili tahakkuk edecek vergilerinden mahsup edilir.

Vergi kesintisi yapmak zorunda olan kişi ve kuruluşlar şunlardır:

Kamu idare ve müesseseleri
İktisadi kamu müesseseleri
Sair kurumlar
Ticaret şirketleri
İş ortaklıkları
Dernekler ve vakıflarla bunlara ait iktisadi isletmeler
Kooperatifler
Yatırım fonu yönetenler
Gerçek gelirlerini beyan etmek zorunda olan ticaret ve serbest meslek erbabı
Zirai kazançlarını bilanço veya isletme hesabi esasına göre tespit eden çiftçiler Gelir Vergisi
Kanunu'nun 94. maddesine göre kesinti yapılması gereken ödemeler şunlardır:

Hizmet erbabına ödenen ücretler ve ücret sayılan ödemeler
Serbest meslek erbabına yapılan ödemeler inşaat ve onarım isi yapanların istihkaklarına ait (hak edişleri) ödemeler
Dar mükellefiyete tabi olanlara, telif ve patent hakları satışı dolayısıyla yapılan ödemeler
Arazi, bina, kum ve tas ocağı, dalyan, maden suyu, memba suyu ve gayrimenkul olarak
tescil edilmiş hakların kira bedeli olarak yapılan ödemeler.
e. Kurum kazancının ortaklara dağıtılmasında yapılan ödemeler

Sayılan bu ödemeleri yapacak olanlar, hak sahiplerine ödeme yapmadan, kanunların belirlediği oranlarda vergi kesintisi yaparak kalan tutarı hak sahibine öder. Yapılan ödemeler için düzenlenen belgelerde, yapılan vergi kesintisi gösterilir. Kira ödemelerinde ise kira sözleşmesi ve vergi dairesinin tuttuğu tutanak esas alınarak vergi kesintisi yapılır.

g. Devamlı Bilgi Verme
Kamu idare ve müesseseleri (kamu hizmeti ifa eden kurum ve kuruluşlar dahil) ile gerçek ve tüzel kişilikler, vergilendirmeye ilişkin işlemleriyle ilgili olarak bilgi verir. Bu bilgiler, belli aralıklarla devamlı ve yazılı olarak verilir (VUK mad.149). Devamlı bilgi vermek zorunda olanlar, kanunla belirlenmiştir.
Bunlar;

Defterdarlıklarla belge basımı anlaşması yapan matbaalar, bastıkları belgelerle ilgili bildirimi,belgeleri teslim ettikleri ayı takip eden ayin 15'inci günü aksamına kadar vermek zorundadır.
Kıymetli Madenleri isleyenler veya sekil verenler, isledikleri yada sekil verdikleri kıymetli maden,tas ve eşyalarla ilgili bilgileri, bir form (Sekil 2.8) ile Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü Vergi İstihbarat Şubesine, ilgili ayı takip eden ayin 15'ine kadar bildirmek zorundadır.
İmalat isi yapan ve 10 kişiden fazla isçi çalıştıran sınai müesseseler, imalatları ile ilgili bilgileri,her birim için ayrı ayrı bildirmek zorundadır. Bildirimler, çalıştırılan isçi sayısına göre üçer veya altışar aylık dönemler halinde yapılır.
Eczaneler, ilaç satışları sırasında, özel muayenehane, özel poliklinik, özel hastane sahibi olan veya buralarda çalışan hekimler tarafından düzenlenen reçetelerin bir örneğini kendileri saklar. Saklanan reçeteler hakkında her ayin 15'inci günü akşamına kadar bilgi verir.
Mühendisler, mimarlar; tasdik ettikleri plan, proje, resim ve hesaplarla ilgili yetkili kurumlara (valilik, belediye, TEAS. vb.) bilgi verir. Bu kurumlar da her ayin 15'inci günü akşamına kadar Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü Vergi İstihbarat Şubesine bu bilgileri aktarır.

h. Muhafaza, ibraz ve Diğer Ödevleri

Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı elde eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, defter ve
belgelerini Vergi Usul Kanunu'na göre 5, Türk Ticaret Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre 10
yıl saklamak zorundadır.

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin saklamak zorunda oldukları defter ve belgeler şunlardır:
Tuttukları yasal defterler
Alış ve satış faturaları
Sevk irsaliyeleri
Serbest meslek makbuzları
Fatura yerine geçen belgeleri Bordro ve bordro yerine geçen belgeleri
Sözleşme, taahhütname, kefaletname ve mahkeme ilanları
Taşıma irsaliyeleri, günlük müşteri listeleri ve yolcu listeleri
Giden ve gelen is mektupları, telgraf ve hesap ekstraları
Vergi makbuzları
İhbar ve karar örnekleri

Defter tutmak zorunda olmayan mükellefler, gelirlerini ispata yarayan belgeleri beş yıl saklamak
zorundadır.

Saklanması zorunlu defter ve belgelerin, saklama süresi içinde yetkili makam ve memurların
istemesi halinde, inceleme için ibraz edilmesi zorunludur. Defter ve belgeleri saklamayan, yetkililerin
istemesi halinde ibraz etmeyen mükellefler hakkında, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre cezai işlem
yapılır.