Nargile Keyfİ Üzerİne

[Tathar Elanessé]

Bir "köşe"ye çekiliyorsunuz, lülenin üzerindeki "meşe" közlerini "maşa" ile karıştırıyor, "Ayşe"den hizmet görüyorsunuz.

Duman sudan geçiyor, su fokurduyor, muhabbet koyuldukça koyuluyor, zaman ağır ağır akıyor.

Eskilerin "sohbet medeniyeti" dedikleri nargilenin kafiyeli keyif şartları bunlar: Maşa, meşe, köşe ve Ayşe...

Adına nargile denmiş, çünkü bu keyif içi boşaltılmış, dışındaki kenevir yakılmış hindistan cevizine bir kamış sokularak icat edilmiş (Farsça'da nargil, "hindistan cevizi" anlamına geliyor). Sonraları porselen olmuş, bronz, gümüş ve cam gövdeli olmuş nargileler.

Önce İran'da sonra da Araplar arasında yaygınlaşmış. Esasen, "tömbeki" denen bir cins tütünün yakılıp dumanının sudan süzülerek içe çekilmesinden ibaret "nargile keyfi". Ama etrafında yaratılan kültürün en önemli yanı, bunun uzun süren bir keyif oluşu. Eskiler boşuna "bir sohbet medeniyeti" dememişler nargile için. İçimi en az iki saat sürüyor, bu yüzden de "zamansızların keyfi" diye anılıyor. Uzun sohbetlerin ya da kim bilir, belki bazen kendi içine çekilmelerin, kendiyle baş başa kalmaların "zamanı" bu...

Sadece Doğu topraklarına özgü de değil üstelik, Fransa'da dahi tutkunları var ki pek meşhur: George Sand kendi nargile içtiği yetmezmiş gibi Balzac'ı da nargile tiryakisi etmiş!. Bir kadının tiryakiliğini yadırgamayın; Attila ilhan'ın Haco Hanım'ı da nargile içmez miydi?.

Gerçi artık evlerde nargile sefası sürüldüğü pek görülmüyor. Tıpkı mor salkımlı, geniş bahçesini dev çınarların gölgelediği ahşap konaklar gibi çağın kurbanı oldu nargile de. Halbuki suyun içinden yükselen borudan çekilen havanın fokurdattığı o suyun başdöndürücü sesi başlı başına bir terapi değil midir?

YIKANMIŞ TÖMBEKİ DUMANI


Nargile lüle, ser, marpuç ve imameden oluşuyor. En üstte, üzerine tömbekinin konduğu tablaya lüle deniyor ki oymalı gümüşten, pirinçten, bakırdan bir mahfazayla çevrili oluyor bu parça. Nargilenin uzun gövdesine de ser deniyor: Çoğu boynu dar, karnı geniş bir sürahi görünümünde olan bu parçanın cam olanı, maden olanı, hatta çinisi var. İçinde dumanı filtre eden suyun bulunduğu ve malum fokurdamaların geldiği bu bölümden dumanı alıp ağza ulaştıran hortum ise marpuç. Bu parçanın ucuna takılan imame (ağızlık) -ki makbulü kehribar olanı- yıkanmış tömbeki dumanı ile dolu bir nefes zevk içeriyor.

Bu zevke giden yolda epey de bir emek var elbette. Tömbeki denilen tütün kıyılıp geceden ıslatılıyor, üzeri nemli bir havluyla örtülüyor, işin sırrı bu tavın iyi olmasında zaten. Suyun içinde bir müddet bekletilip lüleye sarılıyor tömbeki ve servisten önce suyu sıkılıp tütünün konduğu tablaya yerleştiriliyor. Çelik şişlerle tam ortadan deliniyor, ıslak, ikiye bölünmüş, kalın damarları alınmış bir yaprakla da sarılıyor. Tabii bu harcıalem bir anlatım... Elbette işin erbabının bildiği püf noktaları, ustasının gizlediği sırları vardır ama zaten bu iş burada da bitmiyor. Nargileye dair bir başka mühim husus daha var: Ateş elbette!

GÖBEKTEN İÇİLEN NARGİLE...

Nargilenin ateşi, kısa boylu bir meşe ağacı türü olan pırnal kömüründen elde edilmiş köz ile yakılıyor. Hazır yeri gelmişken de, tiryakilerin "nargile içmenin dört şartı" dedikleri "Maşa, Meşe, Köşe, Ayşe"den söz edelim şimdi. "Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi"nde nargile maddesini yazan Ali Esat Bozyiğit "Maşa olmazsa nargile içmenin keyfi olmaz" diyerek anlatmaya başlıyor bu kayifeli koşulları: "Tömbekinin üzerindeki ateşi ayarlamak, nargile içiminde bir zevktir. O nedenle maşa gereklidir. Meşe, bu ağacının kömürünü anımsatmak içindir. En iyi ve dayanıklı ateş, meşe odununun kömüründen olur. Nargile içen mutlaka bir köşeye çekilir. Ortalık yerde oturulup nargile içilmez. Ayşe ise nargile içene hizmet eden kimse demektir."

Osmanlı'da 16. yüzyıldan itibaren yaygınlaşan nargile keyfinin şartını, alet edevatın işlevini de bilip anladıktan sonra, iş şimdi nargile fokurdatmanın tekniğini uygulamakta.

Zira o da başlı başına bir kültür; havayı nefes alır gibi içinize çekmelisiniz mesela. Yoksa şişedeki suyu fokurdatıp tütünü yakmanız zor biraz. Yani nargile sigara gibi değil, pipo gibi içiliyor. İşin erbabı, nargileyi "göbekten" içiyor, yani diyaframını kullanarak mideye çekiyor, öyle üşüyor. Gerçi göğüsten nefes alarak da içmek mümkün ama o zaman çarçabuk yorulup iki saatlik uzun keyfin tadını çıkaramayabilirsiniz! Siz marpuçtan bir nefes çektiğinizde, nargile şişesinin içindeki suyun üzerindeki hava boşluğuna geliyor duman önce. Sonra suda vakum yapıyor ve süzülerek size ulaşıyor. Nargileyi sigaradan ayıran bir fark da bu zaten: Duman suyun içinde soğuyor ve tütünün içindeki zararlı maddeler filtre ediliyor.

KAYISI, ÇİLEK VE DiĞERLERİ...

Gerçi artık yaldızlı, nakışlı, bezekli güzellikleriyle evhardwareleri süslemiyor nargileler ama bu kez başka bir güzellik var etrafta:

Mısır'dan getirtilen ve adına bahri veya Arap tömbekisi denilen bir tömbeki türü! Fermente edilmiş meyvelerden elde edilen bu tömbekilerden etrafa mis gibi bir elma, nane, kayısı, çilek, muz, limon veya ananas kokuları yayılıyor. Hatta Suudi Arabistan'dan gelen ballı, güllü ve capuccinolu çeşitler da var artık. Ve son bir şey daha: fiişe bölümüne capuccinolu ya da muz aramolı tütün içmek isteyenler bazen süt doldurtuyorlarmış su yerine. Bir zamanlar Beykoz ve Yıldız çini fabrikalarında gerçek birer sanat eseri olan nargilelerin imal edildiği topraklarımızda neyse ki genç kuşak bu keyfe merak saldı da hepten unutulmuyor bu "sohbet medeniyeti". Çorlulu Ali Paşa Medresesi'ndeki Erenler Nargile Evi gibi, Tophane'deki Erzurum Çayevi gibi mekânlar; Yahya Kemal Beyatlıların, Faruk Nafiz Çamlıbellerin müdavimi oldukları nargile kahveleri yerinde duruyor, bu keyif tarihe karışmıyor neyse ki...


Nargile içmenin görgü kuralları

• Nargile, havadar ve sakin mekânlarda içilmelidir.

• Yüksek sesle konuşmak ve etrafın sükûnetini bozmak raconu da bozar.

• Nargile ateşinden sigara yakılmamalıdır. Mecbur kalındığında kömür közü maşa ile tutulmalı ve öyle yakılmalıdır.

• Nargile hiçbir zaman kendinizden ve çevredeki nargilelerden yüksek bir yere konmamalıdır. Bu görgüsüzlük olarak kabul edilir.

• Eğer nargile bir başkasıyla ortak içiliyorsa imame kullanılmalıdır. Nargilenin marpucu ise asla doğrudan diğer kişinin eline verilmemeli, masaya bırakılmalı ve diğer kişi oradan almalıdır.

Mimar Sinan'ın nargilesi...

Süleymaniye Camii'nin yapımı için Kanuni Sultan Süleyman'dan emir alan Mimar Sinan, caminin tam ortasında nargile içmiş. Kanuni, bunu duyunca köpürüp "Bre Sinan bu ne rezilliktir?. Bu mübarek çatı altında nargile ile keyif çatıyorsun" demiş. Ancak Sinan'ın nargilesi keyif nargilesi değil, ince zekâsıyla çözmekte olduğu bir mimari sorunla ilgilidir. Çünkü insan nefesi ve cami içinde yanan yağ kandilleri, havayı kirletebilir, süslemelerin üzerinde is birikimine neden olabilir. Bunun için Sinan caminin giriş kapısı üzerine bir hava tahliye aralığı yapmıştır. Sinan nargile fokurdatıp duman püfürdeterek bu tahliye aralığını denemektedir!..

[CaKaLBoT]

paylasım ıcn tesekurlerr

[๏๒รєรรเ๏ภ]

kanka simdi cnm nargile cekti walla... hadi bu gece tophaneye nargileye gidelim

[TiKkY_BoY]

İlk Gönderen ObSeSSiOn

kanka simdi cnm nargile cekti walla... hadi bu gece tophaneye nargileye gidelim

valla kanka aynen gidelim gidelimde yarın iş var yawww

[CollαтєяαL™]

sağol kankam :d

[sonsuz19]

bende nargıle hastasıyım ya hemde nanelı hastası olacaktı sımdı nanelı ıcecektık sole suer olurdu yaaaaa

[DJIN]

bende bayılırım nargileye hele tophanede süper olur....
sağol paylaşım için...

[motoracer]

wayyy bee mimar sinandaki akıla baq walla böle insanlar dünyadan az çıkar...

[lebron_onur]

ben nargile hayatta içmem

[turkerr]

haftada ortalama iki kere tophaneye giderim, tanımlanamaz bir zevktir nargile, konu için sağol