Mısırda Sanat...

[Misyoner]

Hiyeroglif Sistemi


Eski Mısır dili, akrabası olduğu günümüz Arapçası ve İbranicesi gibi sami dillerindendi. Ancak birer alfabesi olan Arapça ve İbranicenin tersine Mısırca, fonetik işaretler karışımı (bir işaret-basit veya karmaşık bir ses) veya ideogramlar (bir işaret-bir düşünce) ile yazılırdı. Buda aşağı yukarı 700 hiyeroglif demekti. Oldukça doğalcı görünüşleri, (kuş,yılan,insan ve çeşitli eşyalar) Avrupalı bilginlerin uzun süre bu işaretlerin simgesel bir değeri olduğunu sanmasına yol açtı. Gerçek 1822 yılında Champollion tarafından keşfedildi.


M.Ö.3200 yılında bulunan hiyeroglif yazısı büyük bir değişikliğe uğramadan M.S.3.yüzyıla kadar varlığını sürdürdü. Estetik işaretlerden oluşan yazı değişik yerlerde kabartma olarak kullanıldı. Hiyeroglif, gündelik hayatta kullanım için rahat olmadığından katipler "Hiyeratik" denilen, basitleştirilmiş işaretlerden oluşan ve daha sıklıkla kullanılan bir yazı geliştirdiler. Hiyeratik, mektup yazımında, idari hesap ve sözleşmelerde kullanıldı. Katipler yazılarını papirüs, taş ve çömlek parçaları üzerine siyah veya kırmızı mürekkeple yazardı. Papirüs bitkisi nil kıyısında ve deltasında bolca yetişirdi. Sapları ayrılarak birbirinin eşi tabakalar halinde kesilirdi. Suyla ıslatılan tabakalar yan yana dizilir, bunlarında üzerine ikinci bir kat yerleştirilirdi. Üst üste konulan bu iki kat, birbirine kaynasın diye tokmakla dövülürdü. Nihayet yüzey parlatılırdı. Kurutma işleminden sonra açık kahverengi bir kağıt yaprağı elde edilirdi. Daha sonra bu yapraklar dik veya yatık olarak kullanılmak üzere uç uca eklenirdi. Papirüse yazı siyah mürekkebe batırılan kamış yardımı ile yapılırdı; macun halindeki mürekkep kullanılmadan önce suyla inceltilirdi. Kırmızı mürekkep aşıboyasından, siyah mürekkeb ise is karasından elde edilirdi.

Yazıcılar: Mısır hiyeroglif yazısı son derece karmaşıktı.Yazıcı adı verilen kimseler,okumak ve yazmak için özel olarak eğitilmişlerdi.Bu becerileri onlara güç ve saygınlık kazandırıyordu. Yazıcılar tapınaklarda ya da devlet yönetiminde iyi işlere girebiliyorlardı. Çoğunluk vergi de ödemiyordu.


Stenografi: Daha sonraları Mısırlılar,hiyeroglif yazısının daha kolay bir uyarlaması olan 2 türlü steno yazı geliştirmişlerdir.Hiyeroglif yazısı ise, tapınaklardaki ve kamusal yapılardaki kayıtlarda kalmıştı. Mısırlılar,bir yazı biçimi bulan en eski uluslardan biridir. Onların "Alfabeleri" bizim bugün kullandığımız gibi harflerden değil,resim ve işaretlerden oluşmuştu. Biz Mısır yazısına "Kutsal yazı" anlamına gelen hiyoroglif adı veririz.Bu isim Mısırlıların,yazı yazma yetilerinin onlara ilim Tanrısı Tot tarafından verildiğine inanıyor olmalarından kaynaklanıyor. Firavun adları kartuş adı verilen oval bir çerçevenin içine yazılırdı.