Titan’ın yüzeyi kumullarla kaplı

[CaKaLBoT]

Satürn uydusu Titan’ı gözlemleyen Cassini uzay aracından gelen radar görüntüleri, uydu yüzeyinin önemli bir kısmının kumullarla kaplı olduğunu gösteriyor.

NEW YORK - Satürn’ün yörüngesinde Titan uydusunu izleyen Cassini uzay aracındaki radar gözlem cihazları, uydu yüzeyinde kumullar olduğunu belirledi. Titan’da tespit edilen kumulların Afrika’daki gibi 150 metrelik tepecikler halinde kilometrelerce uzadığı belirlendi. Titan’daki kumulların buz ve organik partiküllerden meydana geldiği düşünülüyor.


Gözlemi yapan University of Arizona-Tucson profesörü Ralph Lorenz, Dünya’da kumulları oluşturan süreçlerin benzerlerinin Titan’da da faal olduğunu vurguladı. Lorenz, “Önce bu kumları üretecek, sonra da onu bir yerden bir yere uçuracak iki ayrı süreçten söz ediyoruz, bu aslında bizim için sürpriz oldu” diye konuştu.

RÜZGARI OLUŞTURACAK ŞARTLAR
Şimdiye dek Titan’da kumun oluşmasını sağlayacak bir erozyonun varolduğu tahmin edilmiyordu. Titan atmosferinin rüzgar çıkaracak kadar yoğun olmasına karşın, Güneş’ten çok uzak olması nedeniyle rüzgar oluşumunu hızlandıracak kadar Güneş ışını almadığı düşünülüyordu.

Ancak, Cassini ve Ocak 2005’ten beri Titan yüzeyinde dolanan Huygens araçlarından gelen veriler, metan ırmaklarının yarattığı erozyonun yüzey şekillerinin oluşmasında etkili olduğu gösteriyor. Bilgisayar modellemelerinde de, Satürn’ün güçlü kütleçekiminin Titan atmosferinde rüzgar yaratabileceği ortaya çıktı.

NASIL OLUŞTUĞU BİLİNMİYOR
Doğu-batı ekseninde sıralanan kumullar, aynı zamanda rüzgarın da hangi yönde olabileceği sorusunu da yanıtlıyor. Şimdilik bilğinmeyenler ise, kumulların hangi tip bir maddeden oluştuğu ve nasıl meydana geldiği.

Bir ihtimale göre, buzdan kayalar, sıvı metanla karşılaşınca kum küçüklüğünde parçacıklara dağıldı. Sonra da sıvı metan kuruyunca, parçacıklar kumulları oluşturdu. Bir diğer senaryoya göre ise, atmosferdeki organik bileşenler, topaklaşarak yüzeye düştüklerinde kumulları meydana getiriyor.

Yeryüzünün yüzde 5’ini kaplayan kumulların Mars ve Venüz’de de var olduğu biliniyor.

Kaynak: Araştırmanın tam metni Science dergisinde yayımlanmıştır.
__________________