Sayıştay: TMSF’nin Hazine’ye borcunu ödemesi imkánsız / 9 ekim

[M@D_VIPer]

Sayıştay: TMSF’nin Hazine’ye borcunu ödemesi imkánsız

Çiğdem TOKER

TMSF’nin batık bankalar için Hazine’den aldığı özel tahvil borcu 50.4 milyar dolara ulaştı. Hazine’nin yapabildiği tahsilat ise 3.9 milyar dolarda kaldı. Sayıştay’ın 2005 Hazine taslak raporu çarpıcı tespitler içeriyor. Hazine hesaplarını inceleyen Sayıştay, "Hazine’yi aktif rol üstlenmemekle" eleştirirken, "Bu borcun tahsili imkansız hale geldi. Bakanlar Kurulu’yla silmek de çözüm değil. Önce TMSF’nin ödeme yeteneğine ilişkin kapsamlı bir çalışma yapılmalı" uyarısında bulundu.

SAYIŞTAY, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) Hazine’ye batık bankalar için aldığı "kağıt"lardan kaynaklanan borcunun 50.4 milyar dolara ulaşmasına karşın, bu borcun sadece 3.9 milyar dolarının ödenebildiğini bildirdi. Sayıştay, TMSF’nin Hazine’ye borcunu tamamen ödemesinin imkansız olduğu tesbitinde bulunarak, "Ancak Bakanlar Kurulu kararıyla silmek de çözüm değil. IMF’ye (ödenecek) diye defalarca söz verildi. O nedenle önce Fon’un ödeme yeteneğine ilişkin kapsamlı bir çalışma yapılmalı" önerisini getirdi.

Hürriyet, Sayıştay’ın her yıl hazırladığı "Hazine İşlemleri Raporu"nun, henüz Genel Kurul onayından geçmemiş 2005 yılı taslak raporuna ulaştı.

ALACAĞIN YÜZDE 74’Ü: Raporda, Hazine’nin TMSF’den alacağının, toplam alacağının yüzde 74’ü gibi çok büyük bir oranı oluşturduğuna dikkat çekilirken, Hazine, alacağına yönelik tutumu nedeniyle ciddi biçimde eleştiriliyor. Bu konunun IMF’ye gönderilen tam dört Niyet Mektubu’nda taahhüt olarak yer aldığını hatırlatan Sayıştay, her mektupta çözüm için önerilen tarihin ertelenmesine dikkat çekti. Sayıştay tesbitlerine göre, TMSF’nin Hazine’ye borcu konusunun yer aldığı Niyet Mektuplarının 15 temmuz 2004 tarihli olanında çözüm tarihi 2004 sonu, 25 Nisan 2005 tarihli olanında çözüm 2005 Eylül’ü, 24 Kasım 2005 tarihli Niyet Mektubu’nda 2006 Mart’ı olarak taahhüt edildi. Temmuz 2006 tarihli son Niyet Mektubu’nda ise alacağın 2007’den sonra halledileceği bildirildi. Sayıştay raporunda Hazine, TMSF alacakları açısından şöyle eleştirildi:

HAZİNE AKTİF OLMADI: Niyet Mektupları’ndaki bu ifdeler rağmen, herhangi bir çözüm üretilerek hayata geçirilemedi.

İki kurum arasındaki İkraz Anlaşmaları, yeterli ayrıntıda ve etkin bir alacak yönetimi anlayışıyla hazırlanmadı. Hazine yeterince aktif rol üstlenmedi. Ancak TMSF’nin gönderdiği kadarıyla tahsilat yapıldı.

TMSF’nin elde ettiği-edeceği her türlü gelirle Hazine’ye yükümlülüğünü ne oranda yerine getirebileceğine yönelik analiz çalışması yapılmadı.

Oysa daha ne kadar tahsilatın yapılacağı ancak Hazine’nin aktif katılımıyla saptanırsa anlamı olacak. Bu görev ise Hazine alacağını yönetmekle sorumlu makamlara (Müsteşar, Devlet Bakanı) düşüyor.

Hazine, TMSF’nin ikraz anlaşmalarından gelen yükümlülüğe uyup uymadığını güvence altına alacak kontrol mekanizmalarını işletemedi.

Hazine denetim yetkisini TMSF’ye karşı kullanmadı.

OLUMSUZ ETKİLİYOR: Sayıştay’ın bugünlerde Genel Kurul’da oylanması beklenen taslak raporunda, tahsil edilemeyecek bu tutarın sanki tahsil edilecekmiş gibi durduğu belirtilerek, "Bu haliyle iki kurumun da mali yapısını negatif etkileyen borç-alacak ilişkisi sözkonusudur" denildi. Raporda, Fon alacağının Bakanlar Kurulu kararıyla silinmesi tercihinden önce yapılması gerekenler şöyle dile getirildi: "Bakanlar Kurulu’nca bu silme yetkisi kullanılsa bile, TMSF’nin gelecekte aktiflerin çözümlenmesinden elde edeceği kaynağı Hazine’ye aktarması gerekmektedir. Bu ise TMSF’nin banka çözümleme görev kapsamında edindiği her türlü nakdi gelir ve tahsilatın Hazine’ye aktarılmasını güvence altına alacak bir yapılanmayı gerekli kılmaktadır. Bu yapı kurulmadan Fon alacağının silinmesi uygun olmayacaktır."

Altı sözleşme var

TMSF’nin batık bankaların mali bünyelerinin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması ve devri için gerekli kaynağın tamamına yakını Hazine’nin ihraç ettiği Özel Tertip İç Borçlanma Senedi’yle sağlandı. TMSF ile Hazine arasında ilki 16 Kasım 2000, sonuncunu 27 Mayıs 2005 olmak üzere toplam altı adet İkraz Sözleşmesi imzalandı. İlk sözleşmelerde, iki yıl ödemesiz dönem olmak üzere 10 yıllık bir vade öngörülürken, sonrakilerde süre 20 yıla çıkarıldı. TMSF’den olan Hazine alacakları Aralık 2005 sonu itibariyle 67.64 milyar YTL’ye (50.4 milyar dolar) ulaştı. Bunun 24.5 milyar YTL’Lik kısmını vadesi geçmiş alacaklar, 29.29 milyar YTL’lik kısmını ise vadesi gelecek alacaklar oluşturuyor. TMSF’den bugüne kadar yapılan tahsilatlar 5.3 milyar YTL (3.9 milyar dolar) ile sınırlı kaldı. Dolayısyla Hazine 2005 yılı sonuna kadar TMSF’den olan vadesi geçmiş alacaklarının sadece yüzde 21’ini tahsil edebildi