Kıbrıs baba mirasıymış / 4 kasım

[M@D_VIPer]

Kıbrıs baba mirasıymış

Zeynel LÜLE / BRÜKSEL

Helsinki’de Kıbrıs zirvesi düzenleme planı suya düşen Finlandiya Dışişleri Bakanı Erkki Tuomioja, çözüm için gerekirse mekik diplomasisine başlayabileceğini söyledi. Tuomioja’nın Kıbrıs sorununa duyduğu ilgi sadece AB dönem başkanlığı görevinden değil, babası Sakari Tuomioja’nın da bir zamanlar BM’nin Kıbrıs temsilcisi olmasından kaynaklanıyor. Baba Tuomioja, 1964’te Kıbrıs raporunu tamamlayamadan beyin kanamasından ölmüştü.

TÜRKİYE ile AB arasındaki müzakerelerin kesintiye uğramaması için Kıbrıs konusunda "arabuluculuk" görevi üstlenen Finlandiya Dışişleri Bakanı Erkki Tuomioja’nın babası Sakari Tuomioja’nın da 1964’te yine Kıbrıs konusunda BM tarafından "arabulucu" olarak göreve atandığı ortaya çıktı.

Helsinki’de Kıbrıs’la ilgili tarafları bir araya getirmeye çalışan ve limanlar sorununun aşılması için "çeşitli öneriler" getirerek krizi önlemeye çalışan Finlandiya Dışişleri Bakanı’nın babası da, Kıbrıs sorununun aşılması 1964 yılında BM tarafından "arabulucu" görevine getirilmişti.

Bir dönem (1953-1955) Finlandiya Başbakanlığı, görevini de yürüten Tuomioja, önce Londra, daha sonra ise Stockholm’de Finlandiya büyükelçisi olarak görev yaptı. Kıbrıs’ta 1963’te Türklere yönelik Rum saldırılarının artması ve "katliamların" yaşanması üzerine BM, taraflar arasında sorunun çözümlenmesi için baba Tuomioja’yı "Arabulucu" olarak adada görevlendirdi.

BM Güvenlik Konseyi’nin, 186 sayılı kararı uyarınca Kıbrıs’ta arabuluculuk rolü üstlenmesi için görevlendirilen Tuomioja bu görevine, 24 Mart 1964’te başladı. Tuomioja, halkların kendi kaderini tayin hakkı ve Enosis üzerine hazırladığı raporunu tamamlayamadan beyin kanamasından vefat etti. BM bu raporu tamamlaması için Gazo Plazo’yu göreve getirdi.

Şimdi oğul Erkki Tuomioja da, KKTC’ye yönelik izolasyonun kalkması ve karşılığında Türkiye liman ve havaalanlarının Rum gemi ve uçaklarına açılması için bir dizi öneri hazırladı. Oğul Tuomioja’nın yazılı olarak kayda geçmeyen bu çabasından da şu ana kadar somut bir sonuç alınamadı. Türkiye İlerleme Raporu’nun 8 Kasım’da açıklanmasından önce 5-6 Kasım’da Helsinki’de düzenlemek istediği dışişleri bakanları düzeyindeki Kıbrıs zirvesi de tarafların çekinceleri nedeniyle suya düştü. Çünkü Türkiye zirvede muhatap olarak Atina’yı istiyor; Rumlar ise KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat’ı, Ankara heyeti içinde görmek istiyordu.

Finlandiyalı Bakan Tuomioja şimdi çözüm için mekik diplomasisine başlayabileceğini söylüyor. Dün Financial Times’ta yayınlanan demecinde, "Bir çözüm bulabilseydik ya da en azından müzakerelerin yolunda gittiğini gösterebilseydik bu özellikle Türkiye için faydalı olabilirdi. Çabalarımızdan vazgeçmeyeceğiz" diyor.