Ses Duvarı Patlaması

[BooROCK™]

Hepimiz bir kez olsun yaşamışızdır böyle bi anı, Sonic Boom yani ses duvarının aşılması olayını.. Tepemizden bir F-16 vs. geçerken birden felaket bir patlama olur, aklımız başımızdan gider.. Ses duvarını aştı uçak, bişey diil deriz, ama o ses duvarının gerçek bir duvar olduğunu bilmeyiz. Evet o duvar gerçek bir duvar! Peki nasıl oluşur bu duvar, onu biraz açmaya çalışiim sizin için. Arkasından da inanılmaz resimlere bi göz atın..

Ses kaynağından halka şeklinde dalgalar halinde yayılır.

Aslında ses, titreşimlerin madde üzerinde ilerlemesinden ibarettir -biz bu titreşimleri kulağımızla algılayıp frekansına (saniyede oluşan dalga sayısı) göre yorumlarız- O yüzden ses dalgaları boşlukta yayılamaz.Her bir dalganın hızı hava ortamında 340m/s yani 1225 km/saat civarındadır ve bu da 1 mach diye adlandırılır. (sesin hızı yayıldığı ortama göre değişir, ortamın yoğunluğu arttıkça hız artar).

Eğer sesi oluşturan kaynak hareketliyse, şöyle bir durum oluşur. (fizik derslerinden hatırlarsınız, doppler etkisi falan filan)


Eğer kaynağın hızı, ses hızına ulaşırsa, o zaman olan olur. Ses dalgalarının hepsi üst üste biner. Yani kaynak, çıkardığı ses dalgalarıyla beraber aynı hızda ilerlemeye başlar.

Bu dalgalar moleküller üzerinde titreşim etkisi yarattığından, üst üste binmiş bir çok ses dalgasının (bunlar artık bir şok dalgası oluşturmuştur) titreşim etkisi de katlanmış olur. Bu da bir basınç meydana getirir. Ve bir jet ses hızına eşit hıza ulaştığı an, bir yüksek basınçlı hava duvarı ortaya çıkar. Bu duvar, oldukça sert bir duvardır. Jetler bu duvarı delerek ses hızını aşarlar, ve bu sırada biz müthiş bir gürültü duyarız, hatta olay yere yakınsa şiddetli biçimde sarsılırız. İşte sonic boom yani ses duvarı patlaması böyle gerçekleşir