Meclis, bütün Köşk oylamalarında taktik savaşlarına sahne oldu / 22 nisan

[Nǿ ŦΞДЯ™]

Türkiye, 11. cumhurbaşkanını seçmeye hazırlanıyor. Köşk oylamasının yapıldığı Meclis her seferinde taktik savaşlarına sahne oluyor.

Turgut Özal'ın aday olduğu 1989'da ANAP dışındaki partiler seçime katılmadı. 1993 seçimlerinde Süleyman Demirel'i engellemek isteyen Refah Partisi, sürpriz bir kararla Demirel'in en yakın arkadaşı Hüsamettin Cindoruk'u aday gösterdi. 2000'deki seçimlerde Ahmet Necdet Sezer'le birlikte 9 aday yarıştı. MHP'li Sadi Somuncuoğlu'nun son dakika adaylığı ise partisi tarafından engellendi.

Cumhurbaşkanlarını ilk 7'si asker kökenli, son 3'ü sivil. 1989'da başlayan sivil dönemdeki 3 seçimin genel kurul tutanaklarına göre, partiler ince taktikler uyguladı. Bugünkü CHP'nin selefi olan dönemin SHP'si, seçimlerde genel kurulu terk etti. 20 Ekim 1989'daki seçimlerin ilk turunda SHP ve DYP, Turgut Özal'ın adaylığını protesto amacıyla oylamaya katılmadı. Partiyi temsilen genel kurula gelen SHP'li Hasan Fehmi Güneş, toplantı yeter sayısı istedi. TBMM Başkanı Yıldırım Akbulut, "Toplantı yeter sayısı (184) vardır." açıklamasını yaptı. Bunun üzerine Güneş, "ANAP grubunu kendi sorumluluğu ile baş başa bırakıyorum." diyerek salondan ayrıldı. Özal, 3. turda 263 oyla cumhurbaşkanı seçildi.

Özal'ın 1993'te ölümüyle cumhurbaşkanlığı seçim sürecine giren Meclis'te yine ilginç tartışmalar yaşandı. DYP, SHP, ANAP, CHP ve RP'nin temsil edildiği Meclis'te Başbakan Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanlığı adaylığı konusunda DYP ve SHP arasında ittifak sağlandı. DYP'li vekillerin Demirel'i aday göstermesine karşılık, ANAP Kamran İnan'ı, CHP İsmail Cem'i, Refah Partisi Lütfi Doğan'ı aday gösterdi. Ancak DYP-SHP ittifakına karşı ANAP, CHP ve RP Demirel'in karşısında en çok oyu alan ismi ikinci turda destekleme kararı aldı. Tutanaklara yansıyan ilginç bir anekdot, RP'li Şevket Kazan ve Melih Gökçek'in 'Demirel cephesi'nde ayrılık çıkarmaya yönelik taktiği. Kazan ve Gökçek, Demirel'in sağ kolu Hüsamettin Cindoruk'u aday gösterdi. Cindoruk bir dilekçeyle 'bilgisi dışında' aday gösterildiğini, teklifin geçersiz sayılmasını talep etti. İlk turda 234 oy alan Demirel'i, 95 oyla ANAP'lı İnan izledi. Demirel, üçüncü turda 244 oyla seçildi.

2000'deki 10. cumhurbaşkanlığı seçimleri de tartışmalı geçti. Parti liderlerinin desteğine rağmen ilk oylamada 269 vekil Ahmet Necdet Sezer'e oy vermedi. Bu seçimlerde Mail Büyükerman, Agâh Oktay Güner, Oğuz Aygün, Nevzat Yalçıntaş, Doğan Güreş, Yıldırım Akbulut, Rasim Zaimoğlu, Sadi Somuncuoğlu, Ahmet İyimaya ve Mehmet Zeki Okudan kendileri aday oldu. Ancak TBMM'deki 5 partinin lideri, Meclis dışından bir ismi (Ahmet Necdet Sezer) aday gösterdi. MHP'li Somuncuoğlu, Devlet Bahçeli'nin Sezer'i işaret etmesine rağmen aday olunca partili milletvekili arkadaşları tarafından engellendi. İlk tur oylamada Sezer, 281 oy alabildi. Nevzat Yalçıntaş 61 oyla ikinci oldu. Sezer ikinci turda da karar yeter sayısına (367) ulaşamadı. 3. turda salt çoğunluğu aşarak (330) cumhurbaşkanı seçildi.

Turgut Özal'a ağır hakaretler

Turgut Özal 1989'da cumhurbaşkanlığına aday olduğunda sert eleştirilere maruz kaldı. Muhalefet temsilcileri Özal için ağır sözler sarf etti. Bunlardan bazıları şöyle: SHP Genel Sekreteri Deniz Baykal: Özal kendisini cumhurbaşkanı seçtirme konusunda zorlama yaparsa, onursuzca oradan indiririz. (Hürriyet, 26 Eylül 1989). DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel: ANAP'ın oy oranı yüzde 15'lerde. Yüzde 80'e rağmen cumhurbaşkanı olunmaz. Demirel: (Özal cumhurbaşkanı olduktan sonra) Çankaya, gaflet, dalalet ve hıyanet içindedir. (Cumhuriyet, 23 Mayıs 1990). Şeref ve haysiyet celladı. (Milliyet, 5 Eylül 1991) Çankaya sakini. (Cumhuriyet, 23 Mayıs 1990) Deniz Baykal: Özal'ı Çankaya'dan indirmek için her türlü girişime destek vereceğiz. (Sabah, 22 Mart 1990).

Erbakan, Demirel'e kendi sözlerini hatırlattı

Dönemin Refah Partisi lideri Necmettin Erbakan, Özal'ın ani ölümü sonrasında Köşk'e aday olan Süleyman Demirel'e ilginç bir hatırlatmada bulundu: Demirel yüzde 15'le kendisini cumhurbaşkanı seçtirmek istiyor. Kendi ifadesi ile Çankaya'yı gasp ediyor, işgal ediyor demektir. Özal bunları yaparken 263 oya sahipti.