Yılan ve insanoğlu

[M@D_VIPer]

İnsanoğlunun yaratılışından bu yana yolunun en dramatik şekilde kesiştiği hayvan kesinlikle “yılan”dır. Gerek tek tanrılı dinlerde, gerekse ilkel inanışlarda, söylencelerde, mitlerde yılan her zaman etkili bir yer edinmiştir. Kimi zaman evreni yaratan bir tanrı, kimi zaman yol gösterici, kimi zaman kötülüğü sembolü, kimi zaman kutsal, kimi zaman korkulan bir sürüngen, kimi zaman da insanları iyileştiren şifa sembolü...
Yılana karşı insanoğlunun içinde ta ilkel çağlardan bir tepkisi vardır. Gerçi bazı doğu toplumlarında yılan kutsaldır ama genel inanışta yılan çekinilen, yolunuza çıktığında ya kaçılması ya da öldürülmesi gereken bir yaratıktır.
İlahi dinlerde yılana daha cennetten kovuluşumuzda rastlarız. Şeytan’dır o. Havva annemizi kandıran, o büyük günahın işlenmesini sağlayandır o. Daha yaratıldığında nefret ettiği insanoğlu’nu cennetten kovdurarak ilk intikamını alır. Sürüngenliği bile bir lanetin sonucudur.
Bazıları yılanın (veya Şeytan’ın) bu efsanedeki rolünü olumlu yorumlayabilir. Lucifer’in bir anlamı “Işık tutan, yol gösterici” değil midir? Şeytan belki burada kötülük yapmak istemiş insanı cennetten kovdurmuş ama ona bir başka özgürlük yolunu açmamış mıdır? Tabii İslam inanışına göre Şeytan bunu yaparken yine kendisi için Allah tarafından biçilen görevi yerine getirmektedir.
***
Yılan ile insanoğlunun efsanelerde kesişen yolları burada bitmez. Örneğin halk inanışında Kırlangıç’ın ayrık kuyruğu hakkındaki inanış şöyledir;
“İnsanoğlu cennetten ilk kovulduğunda sayıca az ve güçsüzdür. Şeytan, yılan ve cinler bir plan yaparak insanlara saldırmayı onları yok etmeye karar verir. Bu toplantıya tanık olanlardan birisi sinektir.
Sinek oradan uzaklaşırken bir Kırlangıç’a denk gelir. Kırlangıç onu öldürecekken der ki (O zamanlar hayvanlar konuşabilmektedir), ‘Ey kırlangıç, beni öldürme sana dostun insanoğluyla ilgili önemli bir bilgi vereyim.’
Kırlangıç bunun üzerine meraklanır, ‘Tamam’ der ve sinek tanık olduğu toplantıyı anlatır. Ve ekler, ‘Şimdi yılan bu toplantıyı diğerlerine haber vermeye gidiyor.’
Kırlangıç bu bilgiyi aldığına sevinir ama sineği sağ bırakırsa, hemen bunu diğerlerine bildireceğinden korkar, bunun yerine bir gaga darbesiyle sineğin dilini koparır. Böylece söz verdiği gibi sineği sağ bırakır ama düşmanlarını uyarmasını da engeller. Sinek o olaydan sonra sadece vızıldar.
Kırlangıç hızla gider ve Yılan’a yetişir, “Ey Yılan, böyle hızla nereye gidiyorsun?” der. Yılan, Cin ordularına saldırı zamanını haber vermeye gittiği için telaşlıdır, ‘Çekil git başımdan Kırlangıç, önemli bir işim var.’
Kırlangıç, Yılan’ı öldürmeye gücünün yetmeyeceğini bilmektedir, bunun üzerine bir oyun düşünür, “Ben biliyorum,” der “Sen insanlara yapılacak büyük saldırıyı haber vermeye gidiyorsun.’
Yılan şaşırır, Kırlangıç devam eder, ‘Bizi insanların dostu sanmakla yanılıyorsun Yılan, onların yok edilmesine biz de yardım edeceğiz.’
Yılan bu söz üzerine şüphelenmek vazgeçer, ‘O zaman zaferde görüşürüz, şimdi bana yol ver de hemen haber götüreyim.’ der. Kırlangıç oyunun sonuna gelmiştir, “Ey Yılan bu büyük görevi yerine getirecek seni öpmeden bırakmam , hatta bu kutlu haberi verecek dilinden öpeceğim.’
Yılan ç****iz uzanır ve Kırlangıç bir gaga darbesiyle Yılan’ın dilinden bir parça koparır, Yılan onu öldürmek için atılır ve uçarken kuyruk darbesi Kırlangıç’ın kuyruğunu ayırır. İşte o olaydan sonra Yılan’ın dili çatallı, Kırlangıç’ın kuyruğu ayrıktır.
Kırlangıç ayrık kuyruğuyla yavaş da olsa hemen insanlara uçar ve saldırıyı haber verir. Yılan ise dilinden parça koparıldığı için sadece tıslayabilmektedir, bir türlü derdini Cin ordularına anlatamaz. Böylece insanlar düşmanlarına saldırmak için güç toplama fırsatı bulurlar. O savaş sonrası yeryüzünde cinlerin, yılanların ve Şeytan’ın gücü çok azalır.”
Bu söylencede Yılan’ın rolü, bizim bakış açımızdan sembollerdeki karakterine uygundur.
***
Yılan’ın başka efsanelerdeki rolü, arkasında kötücül bir zekayı barındırmasa da trajiktir. Örneğin “Kız Kulesi”nde, falcının yılan ısırığı ile öleceği kehanet edilen prenses, denizin ortasındaki korugahında bile kurtulamaz. Bir sepet içinde, incir yaprakları arasında saklı yılan onu sokarak öldürür. Burada yılan sadece doğasının gereğini yapar, ona şeytanlık veya kötü bir büyücünün zekası, karakteri eklenmez.
***
Her toplumda Yılan’a kötücül bir rol biçilmez, örneğin eski Maya kültüründe, onlara bilgiyi veren Batı’dan gelen bir Tanrı vardır; Tüylü Yılan...
Budist söylencelerde de Kobra kutsaldır. İnanışlara göre Buda transta iken dev bir kobra, kafasını yassılaştırarak güneşten ve yağmurdan korumak için arkasında durmuştur. Buda onun bu yaptığını kafasına iki parmağıyla dokunarak ödüllenmiştir. Günümüzde Kobra kafasının arkasındaki iki göze benzeyen bu izlerin Buda’nın parmak izi olduğu söylenir.
Reankarnasyona, ruhun tekrar tekrar doğarak tekamülüne inanan Hindu inançta deri değiştiren yılan kutsal bir hayvan olarak algılana gelmiştir.
...Ve unutmamak gerekir ki şifacı inançlarda Yılan önemli bir semboldür, bugün bile bir kaseye sarılmış iki yılan faktörü bir tıp sembolüdür.
Bir başka bilinen ve gizemci açılımları bulunan sembolde dönüşümü, sonsuzluğu simgeleyen kendi kuyruğunu ısıran yılandır.
Yılan fantastik halk inanışlarında da yer eden önemli bir karakterdir. Örneğin Conan’ın yaratıcısı Robert E. Howard öykülerinde bir efsane olan dev yılan’a yer vermiştir. Bir başka başlıca karakteri olan Atlantis’ten gelen Kral Kull’u insanoğlundan önce yeryüzünün hakimi olan yılan ırkı ve kötülükleriyle mücadele ettirir. Bu ırk ile Conan da mücadele eder. (Filmindeki Thulsa Doom’u hatırlayın.)
Kişisel olarak Yılan’dan hoşlandığımı söyleyemem. Benim için tiksinti verici, öldürülmesi gereken bir yaratık gibi...
Aşağıda sizler için bulduğum Yılanlar’la igili bilgilendirici bir yazı var.