Öğelerle ilgili Uyarılar :

**Kéan aRs** · 10-26-2007, 07:44 PM

Öğelerle ilgili Uyarılar :

Öğe Vurgulaması : Cümlede, yüklemden hemen önce gelen öğe, kullanıldığı yere göre en çok vurgulanan öğedir. Örnek :

Ayşe, yazdığı cümleyi arkadaşına yüksek sesle okudu.

Ayşe, yazdığı cümleyi yüksek sesle arkadaşına okudu.

Ayşe, arkadaşına yüksek sesle yazdığı cümleyi okudu.

Arkadaşına, yazdığı cümleyi yüksek sesle Ayşe okudu.

Soru edatı “mi” cümlede hangi öğeden sonra kullanılırsa o öğeyi vurgulamış ve o öğeyi buldurmaya yönelik kullanılmış olur. Örnek :

Bütün bunları sana Ayşe mi söyledi?

Ayşe, sana bütün bunları mı söyledi?

Ayşe, bütün bunları sana mı söyledi?

Ayşe, bütün bunları sana söyledi mi?

Cümlede kullanılan soru sözcükleri herhangi bir öğeyi buldurmaya yönelik olabilir. Örnek :

Bu kitabı benden sonra kim okumak ister? (Soru, özneyi buldurmaya yönelik)

Bu eteğin üstüne ne giyeceksin? (Soru, belirtisiz nesneyi buldurmaya yönelik)

Bu soruyu nasıl çözdün? (Soru, zarf tümlecini buldurmaya yönelik)

Dün akşam nereden geliyordun? (Soru, dolaylı tümleci buldurmaya yönelik)

Yerleri neyle sildin? (Soru, edat tümlecini buldurmaya yönelik)

Bugün kimi gördün? (Soru, belirtili nesneyi buldurmaya yönelik)

Öğe Çözümlemesinde Dikkat Edilecek Noktalar :

§ Bir cümlede önce yüklem bulunmalı, yüklem bulunduktan sonra yükleme yöneltilen sorularla özne ve diğer öğeler tespit edilmelidir.

§ Yükleme, doğru sorular yöneltilmelidir; çünkü yanlış sorular yanlış sonuçlar doğurur.

§ Cümle, öğelerine ayrılırken hiçbir sözcük ve sözcük grubu açıkta kalmamalı, hepsi yüklemle bir bağlantı kurarak bir öğe değeri kazanmalıdır. Yalnızca bağlaçlar bu kuralın dışında kalabilir.

§ Bağlaçlar, cümle içinde tek başlarına herhangi bir öğe olamazlar. Ancak bağlandıkları bir söz grubu içinde görev kazanma özellikleri vardır.

§ Bir cümle öğelerine ayrılırken, belirli söz gruplarının (deyimler, ikilemeler, tamlamalar, bileşik eylemler) kalıp olduğu ve cümlede tek öğe olarak değerlendirilmesi gerektiği dikkate alınmalıdır.

§ Bazı cümlelerde aynı öğe olan dil birliklerinin arasına başka söz grupları da girebilir. Bu durumda dil birliği bozulur ve aradaki söz grubu farklı bir öğeyi oluşturabilir. Örnek :

Babamın çarşıda böyle küçük bir dükkanı vardı.

Dolaylı Tümleç

§ Ara cümleler, asıl cümlelerin herhangi bir öğesi olamayacakları için cümle öğelerine ayrılırken farklı değerlendirme yapılmalıdır. Örnek :

Hızlı hızlı yürüyordu, çünkü yağmur yağıyordu, avluyu geçip fakülteye girdi.

Ara cümle

§ Ara sözler, asıl öğe ile birlikte değerlendirilmeli, ikisi de aynı öğe öbeği sayılmalıdır. Örnek : Aşağıları, kayaların diplerini, iyice araştırmalı,

Açıklayıcı ara söz

Öğe Tablosu :

ÖĞELER
ANLAM
YÜKLEME YÖNELİK SORULAR

ÖZNE

Yüklemi yapan yükleme konu olan

Kim,Kimler,Ne,Neler

NESNE

Belirtisiz Nesne

Yüklemin Etkisini Üzerine Alan

Ne

Belirtili Nesne

Neyi, Kimi

Dolaylı Tümleç

Yönelmeli
Yüklemin Bulunduğu, Yöneldiği Ayrıldığı Kavramdır.

Neye, Nereye, Kime

Bulunmalı
Neyde, Neyden, Nerede,Kimden

Çıkmalı
Neden, Nereden, Kimden

Belirteç Tümleç

Durum
Yüklemi Türlü Anlam Özellikleriyle Tamamlayan Öğedir.

Nasıl, Ne durumda, Ne biçimde

Zaman
Ne zaman, Ne zamandır...

Ölçü
Ne kadar, Nice, Ne ölçüde

Yer-yön
Nereye, Ne yöne...

Neden
Ne, Niçin, Ne diye...

Soru

İLGEÇ TÜMLECİ
Cümlede amaç, araç, birliktelik, görelik, neden, yön zaman gibi anlam ilgileri oluşturur.
Niçin, Ne ile, Kiminle, Neye (Neye) göre, Ne gibi, Ne için, Nereye doğru, Ne zaman...

10-26-2007, 07:44 PM	#1
Kéan aRs Aşmış Üye Üyelik Tarihi: Aug 2007 Konum: ιѕтαηвυℓ Yaş: 33 Mesajlar: 14,099 Teşekkür Etme: 125 Thanked 197 Times in 120 Posts Üye No: 44060 İtibar Gücü: 4224 Rep Puanı : 10060 Rep Derecesi : Cinsiyet : Erkek	Öğelerle ilgili Uyarılar : Öğelerle ilgili Uyarılar : Öğe Vurgulaması : Cümlede, yüklemden hemen önce gelen öğe, kullanıldığı yere göre en çok vurgulanan öğedir. Örnek : Ayşe, yazdığı cümleyi arkadaşına yüksek sesle okudu. Ayşe, yazdığı cümleyi yüksek sesle arkadaşına okudu. Ayşe, arkadaşına yüksek sesle yazdığı cümleyi okudu. Arkadaşına, yazdığı cümleyi yüksek sesle Ayşe okudu. Soru edatı “mi” cümlede hangi öğeden sonra kullanılırsa o öğeyi vurgulamış ve o öğeyi buldurmaya yönelik kullanılmış olur. Örnek : Bütün bunları sana Ayşe mi söyledi? Ayşe, sana bütün bunları mı söyledi? Ayşe, bütün bunları sana mı söyledi? Ayşe, bütün bunları sana söyledi mi? Cümlede kullanılan soru sözcükleri herhangi bir öğeyi buldurmaya yönelik olabilir. Örnek : Bu kitabı benden sonra kim okumak ister? (Soru, özneyi buldurmaya yönelik) Bu eteğin üstüne ne giyeceksin? (Soru, belirtisiz nesneyi buldurmaya yönelik) Bu soruyu nasıl çözdün? (Soru, zarf tümlecini buldurmaya yönelik) Dün akşam nereden geliyordun? (Soru, dolaylı tümleci buldurmaya yönelik) Yerleri neyle sildin? (Soru, edat tümlecini buldurmaya yönelik) Bugün kimi gördün? (Soru, belirtili nesneyi buldurmaya yönelik) Öğe Çözümlemesinde Dikkat Edilecek Noktalar : § Bir cümlede önce yüklem bulunmalı, yüklem bulunduktan sonra yükleme yöneltilen sorularla özne ve diğer öğeler tespit edilmelidir. § Yükleme, doğru sorular yöneltilmelidir; çünkü yanlış sorular yanlış sonuçlar doğurur. § Cümle, öğelerine ayrılırken hiçbir sözcük ve sözcük grubu açıkta kalmamalı, hepsi yüklemle bir bağlantı kurarak bir öğe değeri kazanmalıdır. Yalnızca bağlaçlar bu kuralın dışında kalabilir. § Bağlaçlar, cümle içinde tek başlarına herhangi bir öğe olamazlar. Ancak bağlandıkları bir söz grubu içinde görev kazanma özellikleri vardır. § Bir cümle öğelerine ayrılırken, belirli söz gruplarının (deyimler, ikilemeler, tamlamalar, bileşik eylemler) kalıp olduğu ve cümlede tek öğe olarak değerlendirilmesi gerektiği dikkate alınmalıdır. § Bazı cümlelerde aynı öğe olan dil birliklerinin arasına başka söz grupları da girebilir. Bu durumda dil birliği bozulur ve aradaki söz grubu farklı bir öğeyi oluşturabilir. Örnek : Babamın çarşıda böyle küçük bir dükkanı vardı. Dolaylı Tümleç § Ara cümleler, asıl cümlelerin herhangi bir öğesi olamayacakları için cümle öğelerine ayrılırken farklı değerlendirme yapılmalıdır. Örnek : Hızlı hızlı yürüyordu, çünkü yağmur yağıyordu, avluyu geçip fakülteye girdi. Ara cümle § Ara sözler, asıl öğe ile birlikte değerlendirilmeli, ikisi de aynı öğe öbeği sayılmalıdır. Örnek : Aşağıları, kayaların diplerini, iyice araştırmalı, Açıklayıcı ara söz Öğe Tablosu : ÖĞELER ANLAM YÜKLEME YÖNELİK SORULAR ÖZNE Yüklemi yapan yükleme konu olan Kim,Kimler,Ne,Neler NESNE Belirtisiz Nesne Yüklemin Etkisini Üzerine Alan Ne Belirtili Nesne Neyi, Kimi Dolaylı Tümleç Yönelmeli Yüklemin Bulunduğu, Yöneldiği Ayrıldığı Kavramdır. Neye, Nereye, Kime Bulunmalı Neyde, Neyden, Nerede,Kimden Çıkmalı Neden, Nereden, Kimden Belirteç Tümleç Durum Yüklemi Türlü Anlam Özellikleriyle Tamamlayan Öğedir. Nasıl, Ne durumda, Ne biçimde Zaman Ne zaman, Ne zamandır... Ölçü Ne kadar, Nice, Ne ölçüde Yer-yön Nereye, Ne yöne... Neden Ne, Niçin, Ne diye... Soru İLGEÇ TÜMLECİ Cümlede amaç, araç, birliktelik, görelik, neden, yön zaman gibi anlam ilgileri oluşturur. Niçin, Ne ile, Kiminle, Neye (Neye) göre, Ne gibi, Ne için, Nereye doğru, Ne zaman...

Konuyu Görüntüleyen Aktif Kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 misafir)